خوست(پژواک، ١٠ دلو ٩٢):خوست يکى از ولايات افغانستان است که داراى ذخاير گستردۀ طبيعى و معادن می باشد.در ذخاير طبيعى اين ولايت سنگ چونه، مس، سيماب، سرب و همچنان معادنوافر سنگ کرومايت وجود دارد.
سنگ کرومايت در ولسوالى هاى تنی ، دوه منده و ځاځى ميدان وجود دارد که به گفتۀ مقامات مسؤول، ذخاير گستردۀ سنگ کرومايت در این مناطق وجود دارند.
مقامات مسؤول مى گويند که مناطق دارای سنگ کرومايت مشخص شده و تا يک اندازه به شکل غير قانونى و غيرفنى استخراج و قاچاق نیز شده است.
مسوولين مى گويند که سنگ هاى کرومايت تا کنون در ځاځى ميدان استخراج نشده، اما استخراج غير قانونى و قاچاق سنگ هاى کرومایت در ولسوالى هاى دوه منده ، تنی، به پیمانه وسيعی صورت گرفته است.
کرومايت نوعی از فلز است که در مقابل حرارت از مقاومت زياد برخوردار است و همچنان در ذوب آهن و ساخت ديگ و اسلحه نيز استعمال می شود.
وى افزود که مردم محل در زمان مهاجرت شان به پاکستان سنگ هاى کرومايت را در آن کشور ديده بودند، اما وقتيکه به کشور خود برگشت نمودند، به اساس تجارب خود، معادن کرومايت را در اينجا نيز تشخيص کرده است.
انجنيرلايق مى گويد که ذخاير کرومايت خوست از ذخاير با کيفيت جهان شمرده می شود و در مارکيت بين المللى آهن از ارزش خوب برخوردار است.
وى افزود که استخراج اين سنگ ها، به منبع خوب عايداتى باشندگان منطقۀ گرديده است.
انجنيرلايق، رئيس معادن گفت که به اساس سروى آنها، يک بر سه معادن سنگ هاى کرومايت ولسوالى تنی به شکل غير فنى و غير قانونى استخراج و قاچاق می شود.
موصوف گفت که يک بخش پول به دست آمده از استخراج کرومايت از سوى مردم، بخش کم آن توسط پوسته هاى امنيتى پوليس در مسير راه و يک اندازه آن به جيب هاى قاچاقبران ميرسد.
موصوف مى افزايد که قرار داد استخراج قانونى سنگ هاى کرومايت با يک شرکت خصوصى موسوم به "گنج حضور" فى تُن ٤٣٠٠ افغانی عقد گرديده بود، اما به اساس مشکلات امنيتى این شرکت نتوانست که معادن کرومايت را استخراج نمايد و اين باعث شد که قرارداد عقد شده ملغا گردد.
رييس معادن خوست مى گويد، اکنون بار ديگرمکتوبی از وزارت مربوط دريافت کرده، تا قرارداد استخراج معدن کرومايت اين ولايت با کدام کمپنى عقد گردد و اين کار باعث زمينۀ اشتغال سازى به مردم محل نيز خواهد شد.
موصوف مى گويد، اين کار از يک طرف باعث منبع عايداتى به دولت و از سوى ديگر، باعث زمينه سازى کارى به مردم منطقه می شود.
از سوى ديگر، به اساس قرادادی که بين وزارت معادن و کمپنى خصوصى موسوم به ( گنج حضور) عقد گرديده و کاپى آن در ويبسايت وزارت معادن وجود دارد.معادن کرومايت ولايت خوست که در ولسوالى سپيره و مناطق حصارک، شناکى، خندکى، ثناکى و کوخى اين ولايت موقعيت دارند، از تاريخ ٢٧ جوزا سال ١٣٨٦خورشيدى بدينسو براى مدت سه سال به هدف اکتشاف، تفحص و استخراج به اين کمپنى سپرده شده بودند، اما در قرار داد همچنان گفته شده بود، در صورتيکه کمپنى مذکور کار خود را در بخش اکتشاف و استفاده به شکل درست به پيش نبرد،در آن صورت وزارت معادن می تواند که قرار داد عقد شده را فسخ نمايد. مسوولين محلى اکنون مى گويند که کمپنى( گنج حضور) نتوانست که کار خود را به علت مشکلات امنيتى طبق قرار داد به پيش ببرد.
انجنير لايق رئيس معادن ولايت خوست از مسوولين امنيتى اين ولايت خواست، تا شرایط امنيتى بهتری را براى استخراج معادن تأمين و براى اين کار از تمامى امکانات خود استفاده نمایند.
معلومات نشان ميدهد که سنگ هاى کرومايت در زمان رژيم طالبان و ادارۀ موقت به رهبرى رئيس جمهور حامد کرزى ازسوى مردم به اندازۀ وسيع و به شکل غير قانونى استخراج گرديده اند.
خريداران سنگ هاى مذکور تجاران پاکستانى بوده اند و از طريق پاکستان به کشور چين قاچاق و در آنجا در ساخت فولاد به کار برده مى شدند.
يک تُن سنگ کرومايت در کراچى به قيمت ٤٠ هزار کلدارى پاکستانى فروخته مى شد و همچنان بعداً قميت آن در شهر کراچى شهر بزرگ تجارتى پاکستان و کشور چين به مراتب بلندتر مى شد.
همايون خان يکى از باشندگان ولسوالى تنى خوست مى گويد که سنگ هاى کرومايت به شکل وافر در ولسوالى آنها وجود دارند.
وى به آژانس پژواک گفت که مردم منطقۀ وسايل استخراج غير قانونى معدن را با پولی که در بين خود جمع آورى کرده بودند، خريداری و در بخش استخراج معدن از آن استفاده کرده اند.
همايون خان مى گويد که درمجموع قبیله تنى از چهار قوم تشکيل شده که تنها قوم مربوط به وی، ماشين آلاتیبه ارزش مجموعى هشت ميليون کلدار،خريداری نموده بود و بعداً دربخش استخراج معادن از آن استفاده ميکرده اند.
وى مى افزايد، هر چند پول زياد بالاى ماشين ها مصرف کرده بودند ،اما عايدات وسيع از معادن استخراج شده طی چند سال دريافت کرده است.
همايون خان مى گويد:"سنگ هاى کرومايت در موتر هاى مازدا و در هر موتر به وزن ١٢ تُن بار مى شد که بعداً از راه هاى قاچاقى به منطقۀ سيدگى ميرانشاه در خاک پاکستان و از آنجا در موتر هاى پاکستانى به بندرکراچى آن کشور انتقال داده مى شد."
همايون خان افزود که اکنون استخراج سنگ هاى مذکور متوقف گرديده، زيراکه تجاران پاکستانى حالا کرومايت افغانستان را خريدارى نمى کنند و به سنگ هاى استخراج شده از معادن پاکستان ترجيح ميدهند.
وى همچنان مى گويد که يک تُن اين سنگ ها هنگانم استخراج، در پاکستان به ٤٠ هزار کلدار فروخته مى شد، اما اکنون قيمت آن به ١٢ هزار کلدار پايين آمده که به گفته وى، کرايه موتر نيز را نیز نمی تواند پوره نماید.
موصوف افزود که مفاد تجاران پاکستانى نسبت به تجار افغان، در بخش فروش سنگ هاى کرومايت بيشتر بود، زيراکه تجار پاکستانى آنرا در کراچى به قيمت چند برابر بلند تر ميفروختند.
همايون خان از مقامات مسوول خواست، تا تلاشبراى استخراج قانونى و فنى سنگ هاى مذکوررا انجام دهد که این کار باعث افزايش عوايد دولت و زمينه سازى کاربرای مردم منطقه خواهد شد.
به گفتۀ وى، اگر امور استخراج معادن آغاز گردد، پس مطمئن است که مردم منطقۀ نيز نقش مثبت خود را در پهلوى نيروهاى امنيتى، در بخش تامين امنيت ايفا خواهند کرد.
بريالى روان، مسوول روابط عامۀ ولايت خوست نيز مى گويد که چند سال قبل يک اندازه سنگ هاى کرومايت به شکل غير قانونى و غير فنى استخراج شده بود؛ اما اکنون قاچاق آن کاملاً متوقف گرديده است.
وى گفت، تاکنون کار رسمى را بالاى اين معادن به این دلیل آغاز نکرده اند که استخراج معادن بايد به اساس ستراتيژى مشخص صورت گيرد.
بريالى روان گفت، قرار است که کار استخراج سنگ کرومايت دوه منده و تنی در دوه ماه آينده آغاز گردد.
موصوف افزود، اگر سنگ هاى مذکور به شکل فنى و قانونى استخراج گردد، پس فرصت هاى زياد کارى را نيز مساعد و باعث افزايش عوايد دولت و پيشرفت اقتصادى خواهد شد.
محمد هارون
