هيچ کس به تنهايى نميتواند هر کار بکند. به همين اساس براى اجراى کار هاى خود در سطحه کشور نماينده هاى خود راتعيين مينمايند.
در انتخابات آينده که قرار است ٢٩ ماه اسد برگزار گردد، مردم پى صندوق هاى راى دهى ميروند و براى رييس جمهور آينده و اعضاى شوراهاى ولايتى راى ميريزند.
قبل ازينکه مردم رييس جمهور و اعضاى شوراهاى ولايتى را انتخاب نمايند بايد صلاحيت هاى آنها را شناخته و در حيطه صلاحيت هايشان از ايشان توقعات داشته باشند.
اعضاى شوراهاى ولايتى بر حسب نفوس آن ولايت تعيين ميشوند، يعنى ولايت که داراى نفوس بيشتر است اعضاى شوراى ولايتى بيشتر و ولايت که نفوس کمتر دارد داراى اعضاى کمتر شوراى ولايتى اند.
براساس قانون اساس کشور تعداد اعضاى شوراى ولايتى از نه الى ٢٩ نفر در نظر گرفته شده است.
ولايت که کمتر از نيم مليون نفوس دارد اعضاى شوراى ولايتى آن نه نفر و ولايت که بيشتر از سه و نيم ميليون نفوس داشته باشد اعضاى شوراى ولايتى آن ٢٩ نفر مى باشد.
به عضو شوراى ولايتى تنها باشندگان ولايت مربوطه راى ميدهند و خود نيز بايد باشندۀ همان ولايت باشد.
شوراهاى ولايتى که دوره کارى شان چهار سال است، د دايره ولايت مربوطه صلاحيت داشته و کار مينمايند. برعلاوه شوراهاى ولايتى يک تن نمايندۀ خودرا به مشرانو جرگه براى مدت چهار سال معرفى ميکنند و در مشرانو جرگه از ولايت هاى مربوطه نمايندگى ميکنند.
صلاحيت هاى اعضاى شوراى ولايتى :
شوراهاى ولايتى در امور ولايتى نقش مشورتى دارند. اين شوراها در حصه تعيين اهداف توسيعوى امورات اقتصادى، اجتماعى، صحى و آموزشى و در بهبودى حالات مسوولين ولايتى را مساعدت ميکنند.
ازينکه اعضاى شوراهاى ولايتى تا يک حد نفوذ و تاثيرگزارى قومى و مردمى دارند ، بناً در عرصۀ حل مشکلات منطقوى و دعوا مردم ادارات ولايتى را کمک ميکنند.
همچنان اين اعضا از عدول قوانين، عنعنات ضد اسلامى و خرافات در مناطق مربوطه شان جلوگيرى مينمايند. اينان مکلفيت دارند عنعناتيکه خلاف قانون و اساسات دين مقدس اسلام استند ازبين ببرند مانند ازدواج هاى اجبارى و غيره.
اعضاى شوراهاى ولايتى نماينده مردم خود استند و مشکلات آنهارا مى شنوند.
اين شوراها پلان هاى توسعيوى و بودجه ولايتى را ارزيابى نموده و از طريق رسانه ها به نشر ميسپارند.
اعضاى شوراهاى ولايتى دست کم در ماه يکبار با مسوولين ولايتى و در هر سه ماه با مردم
مشوره ها مينمايند.
صلاحيت هاى رييس جمهور:
قانون اساسى منبع همه قوانين کشور است و در اين قانون به رييس جمهور صلاحيت هاى ذيل داده شده است:
رييس جمهور در راس جمهورى اسلامى افغانستان قرار دارد و در بخش هاى اجرايه، مقننه و قضايه دولت صلاحيت هاى خودرا طبق احکام قانون عملى ميکنند. اين بدين معنيست که رييس جمهور بدون قوانين مندرج در قانون اساسى هيچ کار را انجام دا ده نميتواند.
رييس جمهور با اکثريت آراء آزاد، سرى و مستقيم مردم براى پنج سال انتخاب ميشود.
بدين ترتيب هر شخص بدون اينکه شخص دگر بفهمد که راى به که دا ده ميتواند راى دهد.
رييس جمهور براى پنج سال انتخاب ميگردد و اگر بعد از سپرى شدن دوره کارى بخواهد که کار خودرا ادامه دهد بايد از طريق انتخابات انتخاب شود.
رييس جمهور بايد مسلمان، روز کانديد شدن سن چهل سال را تکميل، تبعه افغانستان و تابعيت خارجى را نداشته باشد، از پدر و مادر افغان تولد شده باشد و متهم و محکوم به جرايم ضد بشرى نباشد.
رييس جمهور اسماى دو معاون خودرا يکجا با کانديدا خود اعلان مينمايد. معاون اول رييس جمهور در ايام غيابت ، استعفا و يا درگذشت رييس جمهور وظايف وى را طبق احکام قانون بعهده ميگيرد.
يک شخص نميتواند اضافه از دو دوره رييس جمهور انتخاب شود.
اين حکم در مورد معاونين رييس جمهور نيز تطبيق ميگردد.
رييس جمهور نميتواند بگونه ى يک دکتاتور اجرات نمايد، فعاليت ها و اعمال وى از طريق شوراى ملى و ستره محکمه نظارت ميشود.
شوراى ملى و ولسى جرگه بايد يک تعداد احکام رييس جمهور را تاييد و منظور کنند، مانند خطوط اساسى سياست کشور، تاييد، تعديل و رد قوانين و بودجه ملى.
ارزيابى، تفسير و مطابقت قوانين و فرمان هاى تقنينى با قانون اساسى از صلاحيت ستره محکمه ميباشد.
صلاحيت هاى رئيس جمهور که با تاييد شوراى ملى عملى مينمايد قرار ذيل آند:
تعيين خطوط اساسى سياست کشور، اعلان جنگ، فرستادن قطعات نظامى به خارج کشور، اعلان و پايان حالت اضطرار.
ولسى جرگه کار هاى اتى رييس جمهور را تاييد ميکند:
تاييد يا رد پيشنهاد تعيينات رييس و اعضاى ستره محکمه، وزراء، لوى څارنوال، روء ساى بانک مرکزى، سره مياشت و امنيت ملى و هم چنان منظورى استعفا و عزل اشخاص فوق .
نظارت از تطبيق قانون اساسى، سرعلى قوماندانى نيروهاى مسلح کشور، دفاع از حاکميت ملى، تماميت ارضى، اتخاذ تصميم براى دفاع کشور، بازگشايى اجلاس شوراى ملى، خواستن و داير کردن لويه جرگه، تاييد استعفا معاونين رياست جمهورى، تعيين نماينده هاى سياسى و دپلومات ها و هم چنان منظورى اعتماد نامه نماينده هاى سياسى و دپلومات هاى خارجى،و توشيح قوانين و فرمانهاى تقنينى از وظايف دگر رئيس جمهور مى باشند.
رييس جمهور صلاحيت تعيين ، تاييد، تقاعد و استعفا مامورين بلندپايه حکومت مانند قضات محاکم، افسران قواى مسلح، پوليس و امنيت دولتى را دارد.
همچنان تخفيف و بخشش جزا به مجرمين، دادن اعتماد نامه ها براى عقد قراداد هاى بين المللى و اعطاى مدالها، نشانها و القاب افتخارى، براى بهبود ادارات تشکيل کميسيونها و دگر مندرجات در زمرۀ صلاحيت ها و وظايف رييس جمهور مى باشد.
رييس جمهور در اثناى عملى کردن صلاحيت ها خود مصلحت هاى علياى مردم را مدنظر ميگيرد.
رييس جمهور نميتواند ملکيت هاى دولتى بدون اجازه قانون به اشخاص ببخشد و يا به فروش رساند.
رييس جمهور نميتواند از سمتش به ملحوظات قومى، زبانى، منطقوى، مذهبى و حزبى استفاده کند.
وارد کردن اتهام خيانت ملى و جنايات ضد بشرى از طرف يک ثلث اعضاى ولسى جرگه خواسته ميشود.
اگر اين خواسته از طرف دو ثلث اعضاى ولسى جرگه تاييد شود، ولسى جرگه براى کناره کردن و يا تاييد ادامه قدرت رييس جمهور در درون يک ماه لويه جرگه را داير مينمايد.
معاش رييس جمهور بدون مصارف ديگر آن ١٤٠٠٠ افغانى تعيين شده و بعد از پايان دوره کاريش در صورت که عزل نگرديده باشد از امتيازات آن برخوردار شده ميتواند.
