مطابق حکم ماده (١١٦) قانون اساسی دولت ج.ا.ا، قوه قضائیه، رکن مستقل دولت جمهوری اسلامی افغانستان میباشد.
قوه قضائیه؛ مرکب از ستره محکمه، محاکم استیناف و محاکم ابتدائیه است. ستره محکمه منحيث ارگان بزرگ قضايى، در راس قواى قضائيه کشور قرار دارد. ستره محکمه توسط رئیس، اعضا، شورای عالی، آمریت عمومی اداری قوۀ قضائیه و یکعده ادارات مسلکی و اداری، امور مربوطه را طبق قانون سازماندهی می نماید. ترکیب قوۀ قضائیه بعد از تشکیل ستره محکمۀ جدید به موجب قانون تشکیل و صلاحیت محاکم مصوب سال١٣٨٤، قرار ذیل است:
- ستره محکمه
- محاکم استيناف
- محاکم ابتدائيه
شورای عالی، عالیترین ارگان سـتره محکمه را تشکیل می دهد که ممثل قوۀ قضائیه میباشد.
شورای عالی، دارای صلاحیت های ذیل است:
الف. درساحه قضايی:
- رسیدگی و انفصال قضایای جنايی و تأدیبی قضات.
- تفسیر قوانین.
- تجدید نظر برفیصله های نهايی محاکم.
- پیشنهاد طرح قوانین درساحه قضاء.
- بررسی دلایل و اتخاذ تصمیم درمورد اعادۀ مجرمین.
- تفویض صلاحیت رسیدگی از یک محکمه به محکمۀ دیگر(تبدیل محکمه).
- بررسی استهداآت(هدايت طلبى هاى) محاکم و ارائه پاسخ در مورد آن.
- تأمین وحدت رویۀ قضايی.
ب - در ساحۀ اداری:
- تصویب مقررات و لوایح مربوط به ساحۀ قضاء.
- ترتیب بودجه به مشورۀ حکومت و تطبیق آن.
- رهبری و مراقبت از فعالیتهای ادارات محاکم.
- تنظیم امورذاتی قضات.
- بررسی نتایج تدقیق و مطالعات امورقضايی و اتخاذ تدابیر در موردآن.
- اتخاذ تدابیر در مورد ارتقای سطح دانش قضات.
- تنظیم امور احصائیه قضايی.
- سایرامور قوه قضائیه.
تفصیل تشکیلات قضايی در افغا نستان عبارت اند از:
اول- درستره محکمه: دیوانهای مدنی، تجارتی، جزاى عمومی، امنیت عامه و جرایم نظامی، و جرایم علیه امنیت و منفعت عامه.
درهر دیوان؛ دوعضو ستره محکمه، تعدادی از مستشاران قضايی، راپورترهای قضايی و پرسونل اداری، مصروف اجرای وظایف می باشند.
دوم- محاکم استیناف: درمرکز هر ولایت، یک ریاست محکمۀ استیناف وجود دارد که دارای دیوانهای ذیل می باشد:
- دیوان جزای عمومی.
- دیوان امنیت عامه.
- دیوان مدنی و احوا ل شخصیه.
- دیوان حقوق عامه.
- دیوان تجارتی.
سوم- محاکم ابتدائیه: شامل محاکم ابتدائیه شهری در مراکز ولایات و محاکم ولسوالی در مراکز هرولسوالی.
چهارم- سایر محاکم: مانند محاکم اطفال، محاکم فامیلی، محاکم ابتدائیه تجارتی و دیوان موادمخدر.
پنجم- وثایق ادارات: این ادارات در مراکز ولایات قرار داشته، اسناد مورد ضرورت مردم را توثیق مینمایند و در ولسوالی ها، امور وثایق توسط محاکم ولسوالی انجام میشود.