اسعدآباد(پژواک، 24 قوس ٩٢):ولايت کنر يکى از ولايات سرشار  از ذخاير طبيعى و کوهستانى شمرده ميشود که در شرق کشور موقعيت دارد. معادن سنگ هاى قيمتى و نيمه قيمتى در اين ولايت وجود دارد که از مدت ها بدينسو توسط اهالى منطقۀ و افراد ديگر به شکل غيرقانونى و غير فنى کندن کارى و قاچاق ميشود.
انجنيرهارون رشيد، رييس معادن  ولايت کنر مى گويد که سنگ هاى قيمتى و نيمه قيمتى در ولسوالى هاى چپه دره، مانوگى، وتپور، شيگل، غازى آباد، څوکى، نرنگ، نورگل، سرکانو و خاص کنر وجود دارد.
 موصوف مى افزايد که  در جريان ٣٥ سال گذشته هيچ نوع سروى جيولوژيکى در اين ولايت  صورت نگرفته و سروى هاى  انجام شده قبل از اين نيز دقيق نبود.
رياست معادن درسال ١٣٩٢ خورشيدى در تشکيلات اين ولايت جديداً تاسيس و فعاليت خود را آغاز کرد.  بيشتر از ١٨٠ نقطۀ و ساحه  سنگ هاى قيمتى، نيمه قيمتى و تزئينى ساختمان ها در جريان يک ونيم سال در مناطق مربوط اين ولايت تثبيت  گرديده است.
 ولايت کنر شرشار از منابع سنگ هاى قيمتى و تزئينى ساختمان ها چون ابرک ( Mica )، مرمر ( Marble ) کوارتز ( Quartz ) ، کرومايت ( Chromites ) زبرجد ( Epidote )، اکوامرين ( Aquamarine) بيروج ( Tourmaline ) عقيق ( Agate ) مورگانيت ( Morganite ) ، کونزيت ( Cunzite ) و  روبيليت ( Rubelite ) ميباشد.
منرال هاى زمرد نيز در سال ١٣٥٥ خورشيدى در ولسوالى نرنگ که در ١٧ کيلومترى غرب اسعدآباد مرکز ولايت کنر موقعيت دارد، توسط يک گروپ  ادارۀ سروى و جيولوژى  تثبت گرديده است.
معادن سنگ هاى قيمتى و نيمه قيمتى در ولسوالى  چپه دره که در ٧٠ کيلومترى شمال مرکز و ولسوالى مانوگى  در ٣١ کيلومترى شمال مرکز ولايت  موقعيت دارد، تثبت شده که توسط مردم منطقۀ خود سرانه کندن کارى و قاچاق ميشود.
همچنان سنگ هاى قيمتى و نيمه قيمتى چون ابرکو، کوارتز، زبرجد، اکوامرين، بيروج، عقيق، مورگانيت، کونزيت و روبليت در مناطق برجين، خور، سيورى، قلعه، کوتن، کيرتا، نيازگنى، سوى، طله و ديگل و در مناطق ورديش تنگى وکناگن ولسوالى مانوگى وجود دارد.
 معادن سنگ هاى نيمه قيمتى سپين ابرک(مسکوويت) که داراى رنگ سفيد است در منطقه ننگتاى  ولسوالى شيگل (  در ١٥ کيلومترى شرق اسعدآباد) و در مناطق کوه قمچى، څانگار و ديوز  ولسوالى وته پور(  در ١٢ کيلومترى شمال شهر اسعدآباد) وجود دارد. همچنان نمونه هاى سنگ هاى نيمه قيمتى تالک(Talc) در منطقۀ شين کورک ولسوالى شيگل تشخيص شده در بخش تداوى امراض جلدى و کريم سازى از آن استفاده ميشود.
ذخاير سنگ هاى زينتى مرمر د درۀ مزار ولسوالى نورگل و تنگى بابرو ولسوالى څوکى  که در ٢٨ کيلومترى غرب شهر اسعدآباد موقعيت دارد، تشخيص شده است.
همچنان ذخاير سنگ هاى مرمرزينتى سُرخ در منطقۀ سمڅى زيارت ولسوالى سرکانو اين ولايت که در ١٥ کيلومترى جنوب غرب شهر اسعدآباد موقعيت دارد، قابل دسترسى اند.
بر بنياد معلومات هارون رشيد، رييس معادن ولايت کنر، مناطق بابرو تنگى و مزار درۀ اين ولسوالى سرشار از معادن سنگ مرمر است و در سروى هاى ابتدايى گروپ هاى تخنيکى اين اداره تشخيص شده که سنگ هاى داراى کيفيت عالى ( Supper White ) يا سنگ مرمر سفيد  در مناطق ( ناويگت) و کمر ژرندى مورى) وجود دارد.
 رئيس معادن مى گويد که ولايت کنر با داشتن معادن کرومايت يک ولايت غنى و ثروتمند مى باشد، اين معادن از منطقۀ ( شونکرى) ولسوالى سرکانو آغاز و تا منطقۀ خاص کنر منگوال  که در ٤٥ کيلومترى جنوب غرب شهر اسعدآباد موقعيت دارد. در امتداد اين شاهراه ٨٥ نشانۀ آشکار معادن کرومايت ديده مى شود که در ٨٤ منطقۀ مختلف اين معدن بزرگ، کارهاى خود سرانه و قاچاق صورت گرفته است.
 موصوف افزود که در سال ١٣٩١ خورشيدى در حدود (٢٤٣٠٠٠)هزار تُن کرومايت در ٥٤ نقطه توسط سروى تيم مشترک تخنيکى ثبت شده که در بخش ساختن فولاد از آن استفاده مى شود.
اين معادن کرومايت از منطقۀ شونکرى ولسوالى سرکانو گرفته تا حومۀ خط ديورند در ولسوالى خيوه  ننگرهار امتداد يافته ودر هر نقطه  دامنه کوه بزرگ در هر نقطۀ  وجود دارد.
رئيس معادن مى گويد، به اساس سروى که درسال جارى توسط يک تيم ديگر تخنيکى از يخه چينه ولسوالى خاص کنر تا تپه  احمدى  انجام شده، معدن کرومايت دراين ساحه  تشخيص شده  و ١٨ نمونه معدن اين منطقۀ به لابراتورا مرکزى  فرستاده شده که  از نگاه جنسيت به صفت کرومايت عالى شناخته شده است.
رييس معادن افزود، اگر امکانات در اين منطقه مساعد گردد و سروى دقيق در منطقۀ صورت گيرد، امکان دارد که نشانه هاى ذخاير  بيشتر معدني  نيز تشخص گردد.
انجنيرهارون رشيد رييس معادن ولايت کنر مى گويد که نمونه هاى کرومايت، ليمونايت و سلفر نيز به اساس سروى  تيم موظف در سال ١٣٩٢ خورشيدى  در کوۀ منطقۀ قلعه تنگى ولسوالى چپه درۀ اين ولايت به دست آمده است.
همچنان نمونه هاى سنگ سرمه( Antimony ) در ولسوالى غازى آباد که در ٥٠ کيلومترى شرق شهر اسعدآباد موقعيت دارد، تشخيص شده است.
 سنگ هاى قميتى چون بيروج،کونزيت، اکوامرين، مارگنيټ، زبرجد، عقيق، کوارتز  زمرود  نيز در ولايت کنر موجود است و معادن سنگ هاى نيمه قيمتى کوارتز، ابرک، عقيق و تالک نيز در اين ولايت وجود دارد.
کرومايت و ليمو نايت يک نوع فلز( آهن) است که منابع سرشار در کنر دارد وليمو نايت يک نوع سنگ مرمر زينتى است داراى رنگ هاى مختلف با معيارهاى بلند در ولايت کنر وجود دارد.
قابل ذکر است که انواع مختلف درسنگ هاى عقيق و کوارتر  وجود دارد که  از جملۀ سنگ هاى قيمتى و نيمه قيمتى شمرده ميشود.
خان ولي سالارزى
ترجمه : رحمانى   
رحيمزى
بشارت