ولایت لغمان؛ یکی از ولایات مهم زون شرقکشور می باشد که در جنوب آن ولایت بدخشان، در شمال آن ولایت ننگرهار و کابل،به سمت شرق آن ولایت کنر و درغرب آن، ولایت های کابل وکاپیسا قرار دارد.
 
 
لغمان؛ دارای آثار تاریخی بوده ودرآغوش خود معادن هنگفتی را نهفته دارد که متاسفانه به اثر عدم همکاری ریاست معادن ولایت لغمان، معلومات دقیق درمورد آن دستیاب نیست.
 
به اساس ليستی که وزارت معادن وپطرولیم، از همهمعادن و ظواهر معدنی افغانستان در اختیار آژانس خبری پژواک قرار داده است؛ ولایت لغمان، معادن ذیل را به این شکل دارا می باشد:
 
معادن بریلیم:
 
به اساس معلومات وزارت معادن وپطرولیم؛این معدن در منطقۀ مندول ولایت لغمان درساحۀ فلزات نادره پگماتیت، موقعیت دارد که ضخامت آن از صفرعشاریه سه متر الی پنج متر می رسد و به اساس همین معلومات، این معدن درسال ١٩٧٤میلادی کشف گردیده است.
 
همچنين معلومات ارائه شده ازجانب وزارت معادن وپطرولیم نشان می دهد که معدن بریلیم، در ساحۀ نیلوکولم درساحۀ فلزات نادره پگماتیت ولایت لغمان موقعیت دارد که به اساس همین معلومات، طول آن از ده ها متر گرفته الی صدها متر می رسد و عرض آن، از یک الی پنج متر می باشد، این معدن هم درسال ١٩٧٤ميلادى کشف وروی آن کار صورت گرفته است.
 
همچنان معلومات وزارت معادن و پطرولیم نشان می دهد که بریلیم، درساحۀ فلزات نادره در درۀ نور ولایت لغمان نیز پیدا می شود که در سال ١٩٧٤میلادی کشف گردیده است.
 
معدن لیتیم:
 
به اساس معلومات وزارت معادن وپطرولیم، معدن لیتیم ساحۀ فلزات نادره پگماتیت در ولسوالی الینگار ولایت لغمان موقعیت دارد که مساحت آن، الی شش کیلومترمربع است ودر سال ١٩٧٤ميلادى کشف یا روی آن کار صورت گرفته، ولی تفصیلات بیشتر آن در دست نیست. همچنان به اساس معلومات وزارت مذکور؛یک معدن لیتیم در ساحۀ شکمت ولایت لغمان نیز وجود دارد که به نظر این وزارت، ذخیرۀ آن به ١٥٨هزار تُن می رسد ودر سال ١٩٧٤ميلادى،روی آن کار صورت گرفته یا کشف شده است.
 
آنگونه که وزارت معادن وپطرولیم می گوید؛ تا حال هیچ معدن لیتیم افغانستان به قرارداد سپرده نشده است، که معدن لیتیم ولسوالی الینگار نیز شامل آن می گردد.
 
معدن تنتالیم ونیویم:
 
این معدن؛ درمنطقۀ نیلوی ولایت لغمان موقعیت دارد. به اساس معلومات وزارت معادن وپطروليم،ضخامت آن،یک عشاریه بیست متر وطول آن، یک عشاریه هفت کیلومتر است که به اساس همین معلومات، در بین سالهای ١٩٧٤الی ١٩٧٧کشف و روی آن کار صورت گرفته است.
 
 همچنان به اساس معلومات پوهاند دکتور نقیب الله سهاک استاد پوهنځی جیولوجی ومعدن پوهنتون پوليتخنیک کابل؛ در این معدن حدود سه تیپ منرالی رگهای پگماتیتی دیده میشود. در قسمت مرکزی آن لیپدولیت، کلیویلاندیت آسمانی، سپودومین سفیدـ گلابی، تورمالین پولی خروم، کونسیت، ورابیوت و تجمعات کوچک پلوسیت به مشاهده میرسد. منرال های تنتالیم، عبارت از میکرولیت، من گانو تنتالیت، تنتالیت، کولومبیت ـ تنتالیت، و کاستریت اند.
 
پگماتیت های لیپیدولیت ـ سپودومین ـ البیتی, چهار رگ را تشکیل ميدهد که دارای طول ۸۰۰ـ ۲۰۰۰متر وضخامت ١-٤ متر می باشد.
 
منرالهای معدنی آن، کولومبیت ـ تنتالیت، منگانو تنتالیت، بیریل و کاستریت اند ودرمعدن مذکور؛ خال های کوچک منرالهای تنتالیت وبیریل بزرگ کرستالی اهمیت دارند.معدن نیلاو از لحاظ داشتن تنتالیم وبیریلیم، دارای اهمیت صنعتی نیز می باشد. تا حال در مورد قرارداد اکتشاف یا استخراج آن، از سوی وزارت معادن کدام پلانی وجود ندارد.
همچنان به اساس معلومات وزارت معادنوپطرولیم،یک معدن دیگرتنتالیم ونیویمدر منطقۀ شکمت ولایت لغمان نیز موقعیت دارد کهدر سال ١٩٧٤ روی آن کار صورت گرفته یا کشف شده است، ولی معلومات بیشتری در مورد آنوجود ندارد.
 
 معدن بریلیم:
 
به اساس معلومات وزارت معادن وپطرولیم، این معدن نیز در منطقۀ نیلو یا نیلاو ولایت لغمان موقعیت دارد که درسال ١٩٧٤ روی آن کار صورت گرفته وکشف شده است.
 
همچنين پوهاند دکتور نقیب الله سهاک، در کتاب خود به نام علم معادن فلزی نوشته است کهدر معدن مذکور، بیش از۴۰ رگپگماتیتی ظاهر گردیده است؛طول رگها، ده ها تا صدها متر و ضخامت آن از ۰،۳ تا ۳ متر ودر قسمت پندیدگی ها ۱۳ متر می باشد و رگهای پگماتیتی، به تیپ منرالی میکروکلینی البیتی شده تعلق دارند.
 
 همچنان معلومات وزارت معادن وپطرولیم نشان می دهد که یکمعدن بریلیم،به شکل فلزات نادره پگماتیت، در منطقۀ مندول ولایت لغمان موقعیت دارد که ضخامت آن، از صفر عشاریه سه الی پنج متر می رسد و در سال ١٩٧٤ روی آن کارصورت گرفته وکشف گردیده است.
 
معدن کونسیت:
 
به اساس معلومات وزارت معادن وپطرولیم، معدن کونسیت در منطقۀ کولام ولایت لغمان موقعیت دارد که درسال ١٩٧٤ کشف شده و روی آن، کار صورت گرفته است و به اساس معلومات همین منبع، مقدار ذخیرۀ آن به 2226.6 کیلوگرام می رسد.
 
محفوظ الحق کاکړ