شهر کابل (پژواک، ٢٦حوت٩٢): رييس دارالانشاى کميسيون مستقل انتخابات مى گويد ليست مکمل آنعده افراد موظف را در دست دارد که در انتخابات گذشته، مردم از آنها شکايت داشتند و آنها که تخطى ها را انجام داده بودند، دوباره چانس کار در انتخابات را نخواهند داشت.
ضياءالحق امرخيل رييس دارالانشاى کميسيون مستقل انتخابات، در مصاحبۀ اختصاصى با پژواک گفت که قانون انتخابات، بايد هرچه زودتر از سوى شوراى ملى تصويب گردد؛ اين نه تنها به نفع کميسيون انتخابات، بلکه به نفع مردم افغانستان تمام ميشود و به تعويق افتادن آن، مانعى در مقابل تمامى پروسه است.
امرخيل در اين مصاحبه بر تخطى هاى انتخابات، پروسۀ انتخابات در مناطق ناامن، تصويب قانون انتخابات، امنيت انتخابات، پروسۀ نظارت و مراقبت انتخابات و برخې موضوعات ديگر، به گونۀ تفصيلى روشنى انداخته که به طور ذيل نشر مى گردد.
سوال: در انتخابات گذشته، در برخې مناطق مردم به اثر نبود مراکز و يا هم به اثر تهديدات، به راى دهى حاضر نشدند که به علت آن، مشروعيت انتخابات زير سوال رفت؛ اگر در انتخابات آينده همچو مشکلات تکرار شود، اين انتخابات مشروعيت خواهد داشت؟
جواب: کميسيون مستقل انتخابات، ليست ٦٩١٧مرکز راى دهى را بخاطرى به ارگان هاى امنيتى فرستاده است که از قبل، پلان ها براى تامين امنيت ترتيب گردد تا افغان ها بارديگر از حق مشروع خويش به اثر ناامنى ها محروم نشوند. به همين خاطر در اين مراکز، هيچ منطقه اى نمانده که درآنجا مرکز راى دهى نشانى نشده باشد. اميد ما از ارگان هاى امنيتى اين است که امنيت تمامى مراکز را تامين نمايند تا مردم، آيندۀ خود را انتخاب نمايند. به نظر من اشتراک مردم در انتخابات، با ارادۀ مردم ارتباط دارد و آرزومندم که افغان ها دوباره براى نجات از مشکلات روان، به مراکز راى دهى مراجعه نمايند؛ کميسيون مستقل انتخابات با بخش هاى مربوطه تلاش دارد تا تدابير جدى براى اين روز بگيرد.
سوال: مثلاً در شهر غزنى اقوام مختلف زندگى دارند؛ اما به ولسى جرگه تنها يک قوم راه يافت. آيا همچو کارها در بين اقوام کشور، ايجاد کنندۀ مشکلات نيست و سبب منازعات قومى نميشود؟ براى جلوگيرى از اين مشکلات، چه اقدامى انجام ميدهيد؟
جواب: عدم دسترسى مردم به مراکز انتخاباتى و نبود امنيت، يکى از مشکلات عمده در انتخابات پارلمانى درغزنى بود. ما درهماهنگى با مسوولين حکومت به ويژه با ارگان هاى امنيتى، تلاش داريم که تمامى مشکلات را در روز انتخابات از بين ببريم و زمينۀ انتخاب نمايندۀ دلخواه را براى مردم منطقه مساعد نماييم.
کميسيون مستقل انتخابات، علاوه بر آن با استفاده از تجارب گذشته، برخى پروگرام هاى مفيد آگاهى عامه را زير دست دارد تا مردم به اين مهم متوجه شوند و من مطمئن هستم که مردم غزنى و هموطنان ديگر، از تجارب گذشته درس گرفته و به روز انتخابات، براى انتخاب کانديدشان به مراکز رايدهى مراجعه خواهند کرد.
سوال: در انتخابات گذشته، اتهامات تخطى ها وارد شد؛ شما براى جلوگيرى از تخطى ها در انتخابات آينده، چه اقداماتى انجام ميدهيد؟
جواب: بدون شک، برخى کاستى ها در انتخابات گذشته موجود بود، که بايد جلو آن در انتخابات آينده گرفته شود؛ کميسيون، دراين راستا برخى پلان هاى عينى و قابل تطبيق و تجاربى را که از انتخابات گذشته به دست آورده ايم، روى دست دارد که در بخش کاهش اين مشکلات مفيد تمام خواهد شد. يک موضوع که بايد به آن اشاره نمايم، اين است که هموار ساختن اين مشکلات و انتخابات عادلانه علاوه بر کميسيون؛ به احزاب سياسى، نامزدها، جامعه مدنى، رسانه ها و عامۀ مردم ارتباط دارد؛ که به اثر تلاش هاى راستين ما بايد به اين مشکلات نقطۀ پايان گذاشته شود.
کميسيون مستقل انتخابات؛ اين بار با احزاب سياسى، جامعه مدنى، رسانه ها و نامزدها براى هماهنگى بيشتر و آگاهى عامه، کار بيشترى خواهد کرد تا مشکلات باز تکرار نشود.
سوال: تعداد زيادى ازکارمندان انتخابات، با کانديداها و يا احزاب ارتباط دارد و براى منافع آنها کار مى کند؛ براى جلوگيرى از اين کار چه ميکانيزم داريد؟
جواب: مى آييم به يک حقيقت؛ جامعۀ افغانى يک ساختار پيچيدۀ ترکيبى است، و در سه دهۀ گذشته شايد اعضاى جامعه حتماً به يک گروپ و حزب وابسته باشد، پروسۀ توظيف افراد در کميسيون مستقل انتخابات، به اساس قوانين نافدۀ کشور به پيش ميرود و اين بار، کميسيون تا حد زياد به مشکلات گذشته متوجه شده است؛ ما اين بار به مسلک، تعهد، شهرت نيک و بيطرفى اولويت خواهيم داد. کميسيون مستقل انتخابات، ليست کامل آنعده افرادى را در دست دارد که مردم از آنها شکايت داشتند؛ آنها که مرتکب تخطى هايى شده اند، دوباره چانس کار در انتخابات را ندارند.
سوال: در جاهايى که مراکز راى دهى ايجاد ميشود، از سوى مردم منطقه به کانديداها فروخته ميشود؛ براى تعقيب و نظارت مراکز محلى، چه پلان داريد؟
جواب: تمامى مراکز راى دهى، در اماکن اجتماعى (عام المنفعه) مانند مراکز صحى و مکاتب در نظر گرفته شده؛ کميسيون انتخابات، طرزالعملى را تصويب کرده که در آن، به کانديدان اجبارشده که نمايندگان موظف خود را درتمامى مراکز توظيف نمايند؛ تا از اين مشکل جلوگيرى صورت گيرد. به نظر ما که جلو اين نگرانى ها به اثر نظارت درست کارمندان کميسيون انتخابات، مسوولين امنيتى، جامعه مدنى، کانديدان، احزاب سياسى، رسانه ها و جوامع نظارت کننده بر انتخابات گرفته خواهد شد.
سوال: براى بررسى کانديدانى که بدون سابقۀ جرمى باشند و تحصيلات شان با معيارهاى شما برابر باشد، چه مکانيزم داريد؟
جواب: در مسودۀ جديد انتخابات، تمامى شرايط کانديدا مطابق احکام قانون اساسى در نظر گرفته شده است. به طور مثال براى رييس جمهور؛ سند ليسانس، تجربۀ کارى، تابعيت افغانستان، نوشتن و خواندن به زبان هاى رسمى کشور، سن قانونى (٤٠سال) و همچنان اينکه از سوى محکمۀ باصلاحيت، به جرايم و جنايت ها و محروميت از حقوق مدنى محکوم نباشد.
کميسيون مستقل انتخابات، در پلان دارد تا با ارگان هاى مربوطه، کميته هايى را براى بررسى شرايط کانديدان ايجاد نمايد که در نتيجۀ آن، اين شرايط در نظر گرفته و تنظيم ميشود.
قانون جديد انتخابات، هرچه زودتر بايد از سوى شوراى ملى تصويب گردد که اين کار، نه تنها به نفع کميسيون، بلکه به نفع مردم افغانستان است و به تعويق افتادن آن، بدون شک يکى از موانع در مقابل پروسه است.
سوال: در انتخابات گذشته، اعضاى ولايتى کميسيون انتخابات با تقلب متهم شناخته شدند؛ اگر در جريان راى دهى آينده، همچو واقعات صورت گيرد، واکنش شما چه خواهد بود؟
جواب: جعل و تخطى ها در انتخابات، طبق احکام قانون با در نظرداشت شواهد و مدارک دقيق؛ بخش جرمى آن، توسط ارگان هاى عدلى وقضايى، و تخطى هاى انتخاباتى آن از سوى کميسيون شکايات، به طور جدى بررسى و رسيدگى ميشود و کميسيون انتخابات متعهد است که در اين راستا مطابق قانون و طرزالعمل ها رفتار کند؛ اگر تمامى جوانب دخيل در انتخابات، مسووليت خود را به خوبى انجام دهند، نه تنها انتخابات شفاف تضمين خواهد شد، بلکه جايى براى به وجود آمدن جعل، تقلب و تخطى ها نخواهد ماند.
سوال: تا چه حد اطمينان داريد که انتخابات آينده، به وقت معين (١٦ حمل سال ١٣٩٣) صورت ميگيرد و مثل سابق، به تعويق نمى افتد؟
جواب: کميسيون مستقل انتخابات طبق حکم قانون اساسى؛ براى برگزارى انتخاب رياست جمهورى و شوراهاى ولايتى به تاريخ ١٦ حمل سال ١٣٩٣متعهد است و پلان هاى عملياتى و تخنيکى، از قبل براى انتخابات شفاف از سوى کميسيون اتخاذ شده و تا حال کدام مشکلى نداريم که انتخابات از لحاظ تخنيکى، بودجوى و عملياتى، به تعويق انداخته شود.
سوال: اکثر احزاب، جامعه مدنى و مردم، بر توزيع تذکره هاى الکترونيکى و کارت هاى جديد تاکيد دارند و آن را براى شفافيت انتخابات مهم عنوان کرده اند؛ شما در مورد چه مى گوييد؟
جواب: در انتخابات آينده، افغان هايى که کارت سابقه و تذکرۀ الکترونيکى داشته باشند و ياهم آنانى که عمر قانونى خود را تکميل کرده، به کشور عودت نموده، به مهاجرت هاى داخلى مجبور شده، در حوزه هاى انتخاباتى شان تغيير آمده و ياهم کارت خود را گم کرده اند؛ براى آنها کارت هاى جديد داده ميشود. در کارت هاى جديد، مسايل امنيتى در نظر گرفته شده که جعل و يا استفاده دوبارۀ آن، امکان ندارد. مامورين موظف کميسيون انتخابات، در روز انتخابات متوجه اين مسايل هستند؛ همچنان کارت ها به تنهايى نمى توانند شفافيت صد درصد انتخابات راتضمين نمايند، بلکه راه هاى ديگرى نيز وجود دارند که کميسيون انتخابات ميخواهد در روز انتخابات تدابير جدى بگيرد.
با در نظرداشت بودجۀ کميسيون انتخابات که از ١٥ تا ٢٠ ميليون دالر در دست دارد، و با درنظر گرفتن منافع علياى کشور، استعمال کارت هاى کهنه مجاز دانسته شده است؛ زيراکه ما نمى خواهيم افغان ها در مناطق دوردست کشور، جان خود را در جريان انتخابات به اثر تهديد مخالفين مسلح از دست بدهند.
به اين باور استم که در تمامى کشورهايى که مجهز با تکنالوژى پيشرفته اند، نيز تخطى هاى جزئى در انتخابات صورت مى گيرد و در افغانستان نيز اکنون تذکره هاى الکترونيکى، جلو کارت هاى جعلى را گرفته ميتواند.
سوال: در انتخابات گذشته، از جمله ١٧ ميليون افراد واجد شرايط، درحدود شش ميليون افراد، به اثر ناامنى و مشکلات ديگر اشتراک کرده اند؛ فکر نمى کنيد که تعداد اشتراک کنندگان درانتخابات آينده، کاهش خواهد يافت؟
جواب: در کشورهاى پيشرفتۀ جهان نيز که هيچ مشکل ندارند، تمامى مردم اشتراک نمى کنند؛ مردم اختيار دارند که از اين حق استقاده مى کنند يا خير؟ کميسيون انتخابات، در انتخابات گذشته براى ١٢ ميليون راى دهنده، تدابير گرفته بود؛ اما از اين جمله تنها شش ميليون تن اشتراک کردند و اين سطح، نسبت به اکثر کشورها، بلند بود که تقريبا ٥٠ درصد ميشود.
طوريکه افغان ها در پنج سال اخير با مشکلات زياد دست به گريبان هستند؛ به همين خاطر راه نجات از وضعيت نادرست، تنها انتخابات است و اميدوارم که مردم، اکنون فهميده باشند که انتخابات آينده، براى شان چقدر اهميت دارد.
سوال: طرح قانون انتخابات، تا حال در شوراى ملى قرار دارد و شايد تصويب و عقب ماندن آن وقت بگيرد؛ تعليق در نهايى شدن اين طرح، تاچه حد بر امور کميسيون مستقل انتخابات تاثيرگذار است؟
جواب: بدون شک، طرح قانون انتخابات به شوراى ملى فرستاده شده و روزهاى رخصتى شوراى ملى نيز به پايان رسيد؛ اميدوارم که بعد از تعيين هيئت هاى ادارى، اجنداى اول ولسى جرگه، تصويب قانون انتخابات باشد. ما به طور رسمى خواهش کرده ايم تا به زودترين فرصت، طرح اين قانون را تصويب نمايند. تصويب هرچه زودتر قانون، نه تنها به نفع کميسيون بلکه به خير مردم افغانستان است و اين پروسه نيز به خير انجام خواهد شد و به تعويق افتادن آن، به تاوان همۀ ما است؛ زيراکه همه پلان هاى عملياتى و طرزالعمل هاى کميسيون، منتظر تصويب قانون ميباشند.
