ايبک(پژواک، ٥ دلو ٩٢):ولايت سمنگان از ولايات مهم شمالى کشور شمرده می شود که داراى ذخاير طبيعى گسترده می باشد. اين ولايت در مسير شاهراه کابل-بلخ موقعيت دارد.
هر چند اين ولايت با داشتن زغال سنگ شهرت دارد؛ اما علاوه بر آن ذخاير زمينى گج، مرمرو سمنت نیز در آن وجود دارد.
منابع معدنى در ولسوالى هاى درهصوف بالا و دره صوف پايين و روى دو اب و همچنان در مناطق مربوط مرکز ولايت وجود دارد.
اما متاسفانه که برخى از ذخاير زمينى اين ولايت هنوز هم در چنگ زرورمندان و در يکتعداد مناطق در چنگ مردم قرار دارد که از چند سال گذشته بدينسو به شکل غيرقانونى استخراج ميشوند.
١-زغال سنگ:
زغال سنگ در ولسوالى هاى دره صوف بالا، دره صوف پايين و روى دو آب این ولایت کشف شده و استخراج برخى آن نيز جريان دارد.
٢-معادن زغال سنگ شباشک:
معدن زغال سنگ شباشک در ١٤٠ کيلوترى غرب ولايت سمنگان در ولسوالى دره صوف بالا موقعيت دارد و درسال ١٣٤٥ ميلادى توسط مردم منطقۀ کشف شده بود که سروى آن درسال ١٣٤٦ خورشيدى از سوى دولت افغانستان، آلمان و اتحاد شوروى انجام شد.
٣-معدن زغال سنگ دهنه تور:
اين معدن در نزديکى معدن شباشک موقعيت دارد که هر دوی آن در يک زمان کشف شده و سروى آن نيز همزمان صورت گرفته است. در معادن شباشنک و دهنه تور در حدود ٢٠٠ صوف وجود دارد که از سوى دولت به مردم قريۀ به اجاره داده شده او توسط آنها استخراج می شود. همچنان چهار صوف اين معادن، از يک سال بدينسو توسط دولت به شکل امتحانى استخراج می شود و موادی که روزانۀ از آن به دست آورده ميشود، به شکل تخمينى ٣٠ هزار تُن خوانده شده است. در حدود ٢٠٠٠ تن روزانه در هر دو معدن کار مى کند و مسوولين رياست معادن سمنگان مى گويند که در سال گذشته از اين معادن يک ميليارد و ٦١٥ هزار افغانى عايد داشت.
٥-معدن زغال سنگ گرمگ غربى :
اين معدن در غرب ولسوالى درۀ صوف بالا در ١٥٠ کيلومترى مرکز ولايت موقعيت دارد.
٥-معدن زغال سنگ گرمک شرقى:
اين معدن در شرق ولسوالى دره صوف بالا در ١١٠ کيلومترى مرکز ولايت موقعيت دارد.
٦-معدن زغال سنگ رشه :
معدن زغال سنگ ريشه در غرب ولسوالى درۀ صوف بالا در ١٣٠ کيلومترى مرکز ولايت موقعيت دارد.
اين سه معدن زغال سنگ در ده سال گذشته توسط مردم عام کشف شده و از دو سال گذشته بدينسو توسط دولت به سکتور خصوصى داده شده است.
مسوولين دولتى در مورد اندازۀ مواد معادن مذکور معلومات نداشتند.
٧-گچ:
معدن گچ در منطقۀ شيرپير شرق مرکز سمنگان موقعيت دارد که با مرکز ولايت ٥٠ کيلومتر فاصله دارد. معدن مذکور درسال ١٣٧٢ خورشيدى توسط مردم محلی کشف شده؛ اما تا کنون نيز کدام سروى دولتى در مورد اين معدن صورت نگرفته؛ اما گچ آن از سوى مردم گاه گاهی به شکل غير فنى استخراج ميشود.
٨-سنگ مرمر:
معدن سنگ مرمر در کوه خرس خانه ، در ٣٥ کيلومترى شرق شهر ايبک مرکز ولايت سمنگان موقعيت دارد.
معدن مذکور در سال ١٣٨١ خورشيدى توسط مردم عام کشف گرديده است. هر چند کدام سروى دولتى در مورد اين معدن صورت نگرفته؛ اما از هفت سال گذشته بدينسو همواره به سکتور خصوصى به اجاره داده ميشود.
٩-معدن سمنت :
معدن مواد خام سمنت در ١٠ کيلومترى شمال شرق شهر ايبک کشف شده است. اين معدن در سال ١٣٩١ خورشيدى توسط يک هيئت وزارت معادن سروى و کشف شده است.
به اساس سروى ابتدايى، موجوديت مواد خام سمنت در ٣٠ کيلومترى شهر ايبک در بين تپه هاى رباتک و نظرچه تاييد شده است. به اساس همين سروى تشخيص شده که امکان دارد ١٣ميليارد تُن مواد خام سمنت سازى در اين منطقه وجود داشته باشد.
اما بدون سروى معدن مذکور، کدام کار ديگر صورت نگرفته است.
ذبيح الله احساس
