طرح پیشنهادی شبکه نهادهای جامعه مدنی افغانستان برای تحکیم روند انتخابات (اکسین) پیرامون ایجاد کمیسیون اصلاحات انتخاباتی و آوردن اصلاحات در کوتاه مدت و دراز مدت

تاریخ: ۲۶ جدی ۱۳۹۳

مقدمه: به تعقیب اتهامات گسترده تقلبات و ناهنجاری‌های انتخاباتی در انتخابات سال ۱۳۹۳، حکومت وحدت ملی با به امضا رسانیدن توافقنامه‌ی متعهد گردید تا به اصلاحات قانونی انتخابات و چالش‌های که در پروسه انتخابات افغانستان و نهادهای برگزار کننده انتخابات موجود است، توجه جدی نماید.

روی این ملحوظ شبکه اکسین یکجا با اعضای شورای ملی نشست را تحت عنوان "کنفرانس ملی اصلاحات انتخاباتی" بتاریخ ۱۸ عقرب ۹۳ برابر با ۱۶ نوامبر ۲۰۱۴ برگزار نمود. بیش از ۱۲۰ تن از نماینده‌گان نهادهای جامعه مدنی، رسانه‌ها، دولت و نهادهای ملی و بین‌المللی ذیدخل در پروسه انتخابات در این کنفرانس گردهم آمده بودند تا روی موضوع اصلاحات انتخاباتی بحث و گفتگو نمایند. به دنبال این کنفرانس، شبکه اکسین همرا با سایر نهادهای جامعه مدنی روی یک سلسله پیشنهادات کار نموده تا آنرا بعد از توحید به شورای ملی، دولت، نهادهای جامعه مدنی و نهادهای برگزار کننده انتخابات ارایه نماید. این پیشنهادات نقطه آغاز برای ایجاد بحث‌های سازگار و گفتمان مؤثر با همه جوانب ذیربط برای آوردن اصلاحات در پروسه انتخابات می‌باشد.

با توجه به انتخابات پارلمانی آینده، لازم است تا به پروسه اصلاحات انتخاباتی بخصوص ایجاد کمیسیون اصلاحات انتخاباتی ارجعیت داده شود تا اعتماد مردم بالای پروسه انتخابات دوباره اعاده شده و اعضای منتخب خود را در برابر مردم افغانستان پاسخگو قرار دهند.

پیشنهادات:

· تاکید برای ایجاد هرچی عاجل کمیسیون اصلاحات انتخاباتی

دو کاندید پیشتاز در توافقات سیاسی مورخ ۳۰ سنبله ۱۳۹۳موافقه کردند تا بعد از آغاز کار حکومت وحدت ملی، کمیسیونی را بمنظور اصلاح نظام انتخاباتی کشور به زودترین فرصت ایجاد نمایند. با در نظر داشت تعهد حکومت وحدت ملی در قبال روند اصلاحات انتخاباتی توقع میرود تا گام‌های که در زمینه برداشته می‌شود، شامل موارد ذیل نیز باشد:

1. نحوه ایجاد کمیسیون اصلاحات انتخاباتی

چهارچوب حقوقی کمیسیون اصلاحات انتخاباتی:

کمیسیون اصلاحات انتخاباتی که غالبآ به تاسی از ماده ۶۴ قانون اساسی از طریق صدور یک فرمان تقنینی توسط ریس جمهور ایجاد خواهد شد. از انجایکه بنیاد و اساس برای ایجاد این کمیسیون فرمان تقنینی میباشد.بنآ بهتر است تا فرمان مذکور در بخش ها مختلف دارای وضاحت و صراحت کافی باشد.

a) شرایط عضویت برای کمیسیون اصلاحات از نظر جامعه مدنی

قدم بسیار مهم که برای ایجاد یک کمیسیون توانمند ضروری میباشد. دقت در شناسایی و گمارش افراد متخصص و با تجربه میباشد. که لازم است مقامات که صلاحیت تعین اعضا را دارند. بالای شرایط خاص و ویژه که تضمین کننده کارایی کمیسیون اصلاحات باشدتوافق نموده و در مطابقت به ان به شناسایی و استخدام اعضای کمیسیون بپردازند.

الف. تجربه نشان داده است که ایجاد یک کمیسیون متخصص و کارا مستلزم تجربه و توانایی های مسلکی اعضای ان بوده و لازم است تا حین استخدام به معیار تخصص و تجربه بیشترین توجه صورت گیرد. نباید این معیارها قربانی معیارات دیگر مانند. ترکیب قومی . جندر و یا غیره میعارات سیاسی گردد.

ب. همچنان تعین افراد با شهرت و سابقه نیک و عدم اشتغال در کمیسیون های انتخاباتی وتیم های کمپاین حین انتخابات ۱۳۹۳ میتواند اعتبار کمیسیون اصلاحات را نزد مردم بیشتر ساخته واز اجراات ان در کشور حمایت صورت گیرد.

ج. توقع میرود که شرایط و معیارات را که در زمینه مورد تاکید جامعه مدنی بخصوص شبکه اکسین است.قرار ذیل میباشد:

· داشتن سند حد اقل لیسانس در رشته های مرتبط با مسلک انتخابات مانند ( حقوقی یا شریعات. علوم سیاسی . اداره عامه).

· داشتن تجربه کاری یا پژوهشی دربخش انتخابات

· داشتن شهرت نیک و سابقه خوب در امور کاری و وظیفوی

· عدم داشتن عضویت ویا سابقه در احزاب سیاسی

· در پهلوی شرایط فوق باید به کسانی که پیشینه کار در جامعه مدنی دارندارجحیت داده شود.

نحوه گذینش اعضای کمیسیون اصلاحات انتخاباتی

مودل اول: برای انکه بتوان شاهد یک کمیسیون اصلاحات مسلکی و توانمند بود. لازم است تا حکومت وحدت ملی در هماهنگی به جامعه مدنی لیست از افراد واجد شرایط را تهیه ساخته و بعدآدر مشوره با رهبران سیاسی از بین انهااعضای کمیسیون اصلاحات انتخاباتی را تعین نماید.

مودل دوم: دو تیم سیاسی حاکم در حکومت هریک یک ثلث اعضا رااز طرفداران خود میتواند تعین کند و ثلث اخیری از بین نماینده گان جامعه مدنی تعین می نماید.

2. تشکیلات کمیسیون اصلاحات انتخاباتی

برای انکه کمیسیون اصلاحات کارایی لازم خود را داشته باشد. ضرور است تا تشکیلات ان متناسب به اهداف که این کمیسیون دنبال می کند باشد. توقع میرود تا از نظر کمی تعداد کمیشنران ان از (۵ الی۷) نفر باشد. همچنانبرنامه های کمیسیون اصلاحات باید توسط یک دارالانشای مسلکی ( پرسونل مسلکی و وسایل کافی)حمایت گردد.

دارالانشا کمیسییون اصلاحات انتخاباتی

دا‌رالانشا کمیسیون اصلاحات باید متشکل از تعداد کافی از کارمندان مسلکی بوده که در بخش های تخنیکی. حقوقی و اداری کمیسیون را همکاری کنند. همچنان در صورت که اعضای کمیسیون اصلاحات برویت شرایط که متضمن توانایی های مسلکی شان نباشد. لازم است تا ریس دارالانشا و کارمندان ارشد ان دارایی تخصص و تجربه لازم در بخش انتخابات باشد.

نقش جامعه مدنی در روند اصلاحات انتخاباتی:

برای انکه کمیسیون اصلاحات حین روند کاری اش. بطور منظم از نظریات و پیشنهادات جامعه مدنی مستفید گردد. لازم است تا یک بورد مشورتی را که متشکل از نماینده گان نهاد های جامعه مدنی که در بخش انتخابات کار میکنند ایجاد کرده و باانها از نزدیک کار کند.

3. وظایف و صلاحیت های کمیسیون اصلاحات انتخابتی:

از انجایکه این کمیسیون مسوولیت خطیر را به عهده دارد لازم است. فرمان تقنینی وظایف و صلاحیت انرا بشکل دقیق تصریح نماید. وظایف را که توقع میرود این کمیسیون حین دوره کاری اش به ان متوصل گردد میتواند شامل موارد ذیل نیز باشد:

a) کمیسیون اصلاحات باید موظف گردد. تااسیب شناسی دقیق از وضعیت بوجود امده در انتخابات ۱۳۹۳ را انجام داده براساس ان اولیت های روند اصلاحات انتخاباتی در کوتاه مدت و درازمدت مشخص سازد.کمیسیون اصلاحات همچنان بر مبنای این اسیب شناسی باید تاریخ انتخابات پارلمانی را به حکومت وحدت ملی پیشنهاد نماید.

b) کمیسیون اصلاحات باید موظف گردد.تا بر اساس اولیت تسخیث شده. مسوده یک پلان ملی اصلاحات انتخاباتیراکه پاسخ گوی نیاز نظام انتخاباتی کشور در کوتاه مدت و درازمدت باشد تهیه و به تصویب حکومت وحدت ملی برساند.

c) کمیسیون باید صلاحیت داشته باشد تابه منظور جلب کمک های مالی و تخنیکی عندالمواقع مجالس را با نهاد های تمویل کننده ملی و بین المللی ( وزارت مالیه و ملل متحد )تدویر نموده و تفاهم نامه های را در زمینه با انهاامضا نماید.

d) کمیسیون اصلاحات باید صلاحیت داشته باشد تا بمنظور جلب همکاری کمیسیون های انتخاباتی وسایر ادارات ذیدخل در انتخابات. تفاهم نامه های را با این ادارات امضا نماید.

e) کمیسیون اصلاحات باید صلاحیت داشته باشد تا طرحهای مشخص را بمنظور تقویت روند اصلاح قوانین انتخاباتی. پالیسی هاو طرزالعمل های انتخاباتی تهیه نموده.و انرا بمنظور اجراات بعدی به ادارات مربوطه ارایه دارد.

f) کمیسیون اصلاحات باید صلاحیت داشته باشد.تااز روند اجراات ادارات که برای اوردن اصلاحات انتخاباتی مسوول پنداشته می شوند نظارت دقیق انجام داده نتایج نظارت را عندالمواقع از طریق پخش راپور های نظارتی با مردم شریک سازد.

g) کمیسیون اصلاحات باید موظف گردد تایک میکانیزم تماس منظم را با جامعه مدنی. رسانه هاو پارلمان کشور ایجاد و عملی میسازد.

h) کمیسیون اصلاحات همچنان باید موظف گردد.تا یک میکانیزم منظم تماس بمنظور جلب نظریات و پیشنهادات جامعه مدنی در خصوص روند اصلاحات انتخاباتی را جلب نماید.

i) کمیسیون اصلاحات باید موظف گردد. تا ارزیابی های منظم را از اجراات ادارات مسول طی مقطه های معین زمانی انجام دادهو راپور های نظارتی شان را از طریق مطبوعات با مردم شریک سازند.

4. اولویت های اصلاحات انتخاباتی از نظر جامعه مدنی

نتایج بدست امده از مطالعه راپور های نهاد های ملی و بین المللی و مشوره با جامعه مدنی و کارشناسان امور میتواند کمیسیون اصلاحات را کمک خواهد کرد تا لیست مکمل از اولیت های روند اصلاحات انتخاباتی مشخص سازد. همچنان برای انکه لیست اولیت ها بشکل دقیق و معیاری بوجود اید کمیسیون اصلاحات مجالس را با متخصصین انتخابات . استادان پوهنتون . کاندیدان انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۴ و یا معاونین انها. کارمندان ارشد نهاد های انتخاباتی تدویر خواهد داد.

پیشنهاد میگردد اولیت های را که برنامه ملی اصلاحات انتخاباتی دنبال کند شامل موارد ذیل باشد:

１.تعدیل قانون تشکیل و صلاحیتهای کمیسیون های

a. تعدیل در نحوه گزینش کمیشنر های کمیسیون مستقل انتخاباتی

b. تعدیل میکانیزم رسیده گی به شکایات انتخاابتی

c. ایجاد میکانیزم برای پاسخگوی کمیشنران از اجرات آن

· تحیه لیست رای دهندگان

· آغاز و تسریح تذکره برقی در سراسر کشور

· تعدیل در قانون انتخابات

d. طرح تعدیل برای آرای قابل انتقال smtg

e. طرح تعدیل برای حوزه های انتخاباتی در ولسی جرگه مطابق به ماده 83 قانون اساسی

· تعدیل پیشنهادی برای مواد قانون اساسی مربوط انتخابات

· تقویت توانای های مدریتی کمیسیون های انتخاباتی