حضرت گل باشندۀ ولسوالى جرم ولايت بدخشان مى گويد:"معادن ولايت ما از سوى زورمندان و قاچاقبران تاراج ميشوند، در ده سال گذشته حکومت براى دارايى ملى هيچ توجه نکرد. اگر معادن به طور قانونى استخراج شود، پس از يکسو درخودکفايى اقتصادى کشور کمک مى کند و از سوى ديگر، زمينۀ کارى را براى مردم بدخشان مساعد می نمايد."
در اکثر مناطق کار استخراج غيرقانونى معادن ادامه دارد، شما براى استخراج معادن و بهره بردارى شفاف از ذخاير طبيعى، چه پلان داريد و همچنان اقدامات شما در بخش جلوگيرى از آلودگى محيط چه خواهد بود؟
نخست: تاراج معادن جُرم است و اجازه نخواهیم داد که توسط افراد و اشخاص مورد سوء استفاده قرار بگیرند. در این رابطه بهبود مدیریت منابع طبيعی، از جمله معادن را در قالب راهبرد آینده نگر در نظر می گیریم، چارچوب های قانونی و زمینه های تطبیق آن ها را به وجود می آوریم و در محورِ منافع ملی کشور گام بر میداریم.
دوم: در رابطه به جلوگیری از آلودگی محیط نیز نیز شاخص های ذیل را در نظر می گیریم، تطبیق قوانين و مقررات؛ فرهنگ سازی و ارتقاءى آگاهی های عمومی؛ تنظیم رویکردهای کلان سیاستگذاری؛ برنامه ریزی های آموزشی؛ ظرفیت سازی های مستمر؛ مساعی برای دسترسی به دانش و فن آوری؛ اشاعۀ مشاركت های مردمی؛ تأسيس مراكز پوهنتونی و تحقيقاتی؛ زمینه سازی برای دسترسی به انرژی پاک؛ طرح "برنامۀ ملی توسعۀ فضای سبز"؛ جلوگیری از آلودگی آب؛ مواجهۀ علمی و عملی با مشکل زباله ها؛ رعایت شاخصه های پايداری محيط زيست.
بهره برداری از معادن که براساس منافع ملی افغانستان استوار باشد، به یک سیستم تدارکاتی و مدیریتی سالم در بخش معادن ضرورت دارد؛ سعی به عمل خواهد آمد تا اکثر معادن افغانستان در این سیستم، طوری به قرارداد سپرده شوند که بعد از عملیۀ استخراج معادن به طور خام نه، بلکه بعد از پروسس در داخل افغانستان، به شکل مواد پخته آمادۀ صادرات گردند.
۱- به همین جهت، برای معادن زودرسی چون احجار قیمتی که بعداز استخراج سالم در داخل افغانستان برش و پالش می گردد و تبدیل کردن آن به زیورات معیاری، برنامه های معینی داریم که تنها از همین بخش در حدود 300 الی 500 میلیون دالر در سال های سوم و چهارم، به اقتصاد افغانستان سرازیر خواهد شد.
۲-معدنیاتی که فعلاً به طور قاچاق به شکل خام و به قیمت خیلی ناچیز از افغانستان بیرون کشیده می شوند، براساس برنامه های ما در نتیجۀ سرمایه گذاری های سالم، در داخل افغانستان پروسس و آمادۀ صادرات خواهد شد.
۳-معادن بزرگی که برنامه های درازمدتی برای استخراج و پروسس آن ضرورت است، براساس تدارکات بهتر که در چهار چوب دیدگاه صنعتی شدن افغانستان جابجا گردیده است، استخراج، ذوب و تولید خواهد گردید. در همین مرحله است که افغانستان بر اساس برنامه های استراتیژیک ما، قدم به صنعتی شدن خواهدگذاشت و زمینۀ رشد پایدار اقتصادی مهیا خواهد گردید.این، مرحله يی است که تغییرات بنیادی اقتصادی- اجتماعی برای رشد و ثبات، نه تنها در افغانستان بلکه درمنطقه صفحۀ جدیدی را برای ما خواهد گشود.
در بخش معادن و جلوگیری از قاچاق آنها، به موارد ذیل متعهد هستیم:
- ایجاد نهاد متخصص برای تفحص، اکتشاف و استخراج معادن در افغانستان
- مبارزه قاطع و جدی علیه دزدان معادن و توقف فوری و غیرقانونی
- صادرات صنایع معدنی از طریق ساختن خط آهن به کشورهای همجوار و حتی قاره های دیگر
- استخدام کادرهای فنی در سکتور معدن افغانستان
- بلند بردن ظرفیت معدنچیان از طریق استخدام متخصص خارجی از بازار بین المللی کار
- ایجاد محلات امن برای پروسس مواد خام معدنی به صورت مدرن
ماحول يک پاليسى باثبات را به میان خواهیم آورد. ماحول این عناصر قوانین مربوطه است، که از تجربه های برتر جهان واز تلقینات شرایط حاضر ما ساخته شده اند. به شکل ملی برای مدیریت معادن آموزش یک کدر ضروری است، که در بخش معادن ولایات تخصص داشته باشند، در ولایات مربوطه وظایف اجرا کنند. در پروگرام های زیربنایی ما معادن، چشمه های نفت وگاز با شاهراه بزرگ وبنادر وصل خواهد شد. پروگرام تولید زیربنا نیز برای استفاده از معادن اولویت خواهد داشت. دیگرتجدید نظر بر تشکیل وصلاحیت های وزارت معادن وصنایع ومسلکی کردن این وزارت ضروری میباشد.
موضوع محیط زیست نیز قابل توجه است. شهر های بزرگ خصوصاً شهر کابل از اثر آلودگی هوا با مشکلات فروان روبه رو است. مشکل آب مشکلی است که قابل توجه ما است. برای حفظ محیط زیست حفاظت منابع طبيعی ضروری است ودر اقدامات ما کنترول مواد نفتی شامل خواهد بود.
افغانستان از ذخایر کافی برخوردار است که بتواند آنرا در قطار کشورهای عمدۀ صنعتی قرار بدهد؛ اما به شرطی که نیروهای کاری افغان اهلیت کشف، ارزیابی و استخراج آن را به گونۀ اقتصادی و بدون صدمه رساندن به محیط زیست داشته باشند. یک نیروی کارى ماهر؛ برای رشد زیربناهای لازم از قبیل راه ها، راه های آهن و غیره حتمی است. ما به کارهای زیادی در سکتورمعادن نیاز داریم، تا به کشور از نظر اقتصادی نفع برساند و برای هزاران هموطن ما زمینۀ کار فراهم کند:
• نافذ ساختن قانونی که همه معادن در کشور را ملکیت دولت اعلام کرده و کشف و تفحص معادن را صرفاً از طریق دولت مجاز بشمارد.
• اعمار يک اکادمی برای آموزش فارغین پوهنتون ها، لیسه ها و سایر شاگردان با سابقۀ حداقل شش سال تعلیم. شاگردان اکادمی در کابرد تکنالوژی معاصر در عرصه های معادن، ساختمان و انرژی آموزش خواهند داد.
• تولید ١٠ الى ٢٠ ميليون تن زغال بخار و زغال فلزکاری برای نیروگاه های سوزانندۀ زغال پاک و نیز تولید زغال خوشسوز، سنگ آهن، سنگ مس و سایر موادمعدنی صنعتی برای صدور به کشورهای همسایه.
• تولید سه میلیون تن زغال خوشسوز برای استفاده به جای چوب سوخت.
• اعمار یک نیروگاه زغال پاک که برق ارزان تولید کند.
• اعمار خط آهن از معادن زغال به ساحات معادن سنگ آهن.
• اعمار مراکز آموزشی و مکاتب حرفوی در هر ولایت افغانستان، تا بتوانیم یک نیروی کارى آموزش دیده و ماهر داشته باشیم.
• ایجاد قوای خاص امنیتی محافظ منابع معدنی، برای حفاظت از ساحات معادن.
معادن سرمايۀ دولت است، سرمايه شخصى کدام کس شده نمى تواند؛ استخراج معادن بايد به شکل فنى توسط دولت صورت گيرد، نه اينکه مثل وضعيت کنونى، هرکس بمب ها را در معادن به شکل غيرفنى منفجر سازد.
درجايى که معادن وجود دارد، مردم همان منطقه اولتر از همه حق دارند که در معادن کار نمايند وقبل از هر کس ديگر از آنها مستفيد شوند؛ اگر افراد با تجربه و داراى امکانات و و سايل باشد، لازم است که اولتر از همه در بخش استخراج معادن توظيف گردد؛ اما معادن هيچ وقت ملکيت شخصى شده نمى تواند.
اگر استخراج معادن، به شکل فنى تحت نظارت دولت آغاز گردد، دولت در آن صورت حتما پاکى محيط رادر نظر ميگيرد؛ زيراکه استخراج معادن به شکل متفرق و شخصى، باعث بروز مشکل آلودگى محيط ميشود.
١٢- ما جلو استخراج غیر قانونی معادن را می گیریم.می دانید که بعضی کارها به انجام بعضی کارهای دیگر بستگی دارد. وقتی از حاکمیت قانون می گوییم، به اساس آن حکومت نیرومند ایجاد می شود. این خود سبب تامین امنیت، استقرار نظم و جلوگيری از خودسری ها می گردد. نمی خواهیم شعار بدهیم که ما جلو قاچاقبران را می گیریم. با ایجاد حاکمیت قانون و دولت نیرومند، همکاری مردم و تامین نظم و امن در محلات، زمینه برای فعالیت های غیر قانونی و از جمله استخراج معادن از سوی اشخاص زورگو، محدود و محدودتر می شود. بنا براین، کلید اساسی جلوگیری از بسا نابسامانی ها، ایجاد حاکمیت قانون و دولت نیرومند است که دارای پایگاه های وسیع مردمی می باشد. اگر مردم همکاری نکنند، تصور نکنید که یک شخص یا تیم یا برنامه به خودی خود، کار خواهد داد.
در بارۀ محیط زیست باید بگویم که شهرهای کلان از جمله شهر کابل، خیلی از این ناحیه متاثر شده است. ما برای داشتن محیط زیست سالم نیاز به تقویۀ مالی و عملی ریاست مبارزه با محیط زیست داریم. همچنان هماهنگی وزارت ها و شاروالی ها برای پاک نگهداشتن محیط زیست ضروری می باشد. مردم هم بخشی از اقدامات را باید انجام دهند.
