شهرخوست ( پژواک ، ۱۸ جوزا ٩٢): هرچند سلسله پيشرفت در بخش تعليم در خوست صورت گرفته ؛ اما هنوز هم نبود ساختمان يکعداد از مکاتب ، کمبود معلمين مسلکى وبرخى از مشکلات ديگر از بين برده نشده است .
بختنوربختيار رييس معارف خوست به آژانس خبرى پژواک گفت که در اين ولايت ٣٢٥ باب مکتب و پنج موسسۀ تحصيلات نيمه عالى نيز وجود دارد .
به گفتۀ وى، از جمله ٩٩ باب ليسه ، ٦٩باب مکاتب متوسطه و ١٥٧باب آن مکاتب ابتدايى است .
موصوف افزود که علاوه بر مکاتب دولتى ١٨ باب مکتب خصوصى نيز در ولايت خوست وجود دارد که بيشتر از ٧ شاگرد مصروف فراگيرى تعليم در آن است .
به گفتۀ بختيار، اکنون جمعاً ٢٧٠ هزار شاگرد در اين ولايت وجود دارد که از جمله ٩١ هزار آن دختر تشکيل ميدهد و امور تدريسى آنها بيشتر از پنج هزار معلم به پيش ميبرند .
وى همچنان مى گويد که در اين ولايت ١٣ باب مدارس دينى ، پنج انستيتيوت تحصيلات نيمه عالى مسلکى فعاليت دارد .
به گفتۀ وى ، بخش هاى دارالمعلمين در ولسوالى هاى تنى ، صبرى ، باک ، ځاځى ميدان ، على شير، دوه منده و گربز فعاليت دارد که بيشتر از دو هزار معلم در آن آموزش مى بينند .
بختيار مى افزايد که ٨٥٠٠ محصل در پوهنځى هاى طب ، انجينرى ، ژورناليزم ، حقوق ، شرعيات ، ادبيات ، زراعت ، تعليم و تربيه ، اقتصاد و کمپيوټر ساينس در ١٥ ديپارتمنت پوهنتون دولتى خوست ( شيخ زايد ) مصروف فراگيرى تحصيل است .
در ولايت خوست موسسات خصوصى تحصيلات عالى پامير، دعوت و طلوع آفتاب و همچنان پوهنځى هاى طب ابدالى و عبدالحکيم تنيوال فعال است که ١١٣٠ محصل دارد .
مشکلات و پيشرفت ها
رييس معارف خوست مى گويد، اکنون حتى يک باب مکتب مسدود شده نيز در اين ولايت وجود ندارد ؛ اما دربرخى از مناطق از اثر نبود معلمين تاحدى ضعيف است .
به گفتۀ وى ، دو سال قبل ١٢ باب مکتب در مناطق دورد ست از اثر نبود معلمين و شمارى ديگر نيز به علت نبود مکان مسدو شده بود ؛ اما اکنون تمام آن فعال و از اثر تلاش هاى سران قومى دوباره باز شده است .
موصوف مى اقزايد که سران قومى و علماى دين با معارف همکار اند و مردم تشويق مى کنند ، تا اولادهايش به مکاتب روان کنند .
به اساس گفته بختيار، طالبان مسلح در ولايت خوست در پيشرفت معارف مداخله نمى کنند ، زيراکه سران قومى در مورد با آنها صحبت کردند و به آنها قناعت داده که روند معارف به نفع همه افغان ها است .
به گفته وى، اگر مخالفين مسلح از روند معارف جلوگيرى مى کردند ، پس اکنون صدها باب مکتب در اين ولايت غير فعال مى بود .
وى ميگويد که پنجاه درصد مکاتب اين ولايت ساختمان ندارد و شاگردان آن در منازل کرايى ، باغ ها ، خيمه ها و يا هم زيراسمان کبود درس ميخوانند .
وى مى افزايد که علاوه بر شهر خوست ، مکاتب يکتعداد ولسوالى ها نيز ساختمان ندارد .
په گفتۀ بختيار، تعهدات وزارت معارف وبرخى کمک دهندگان همه سال در راستاى اعمار ساختمان هاى مکاتب به وى صورت ميگيرد و اميد است که ساختمان ها براى مکاتب متباقى نيز اعمار خواهد شد .
موصوف مى گويد که اخيراً کار ساختمان هاى برخى مکاتب خوست از پول داده شده وزارت مبارزه با مواد مخدر در بدل عدم کشت کوکنار به ولايت خوست جريان دارد.
موصوف مى گويدکه اين يک مهربانى ويژه مردم خوست است که پول شخصى اختصاص شده به زارعين، براى اعمار ساختمان هاى مکاتب خود وقف کرده است .
وى مى افزايد که قبلاً مشکل نبود معلمين مسلک وجود داشت ؛ اما اکنون با ايجاد شش دارالمعلمين و پوهنتون ها تاحدى بيشتر هموار گرديده و اميد است که تا دو سال آينده اين مشکل کاملاً از بين برده شود .
وى گفت : " اميدوار هستم که تمامى مشکلات فرا راه معارف در ولايت خوست از بين برده شود ."
بختيار مى افزايد که مشکل نبود کتب رو به حل شدن است و تا يک ماه آينده کُتب به مکاتب مرکز و ولسوالى ها رسيده خواهد شد .
محمدرسول باورى رييس پوهنتون شيخ زايد خوست مى گويد که اين پوهنتون در بخش هاى مختلف پيشرفت کرده و هنوز هم در حال پيشرفت است .
وى افزود که تعداد استادان و محصلين بيشترشده ، ساختمان هاى مجهز دارد و امور تدريسى آن از سوى استادان ورزيده به سطح کشور پيش برده ميشود .
باورى گفت که در نظر دارد تا درسال جارى يکتعداد پروژه ها در پوهنتون خوست که نياز به آن محسوس ميشود ، تطبيق نمايد .
موصوف افزود، اگرعلاقه و اخلاص مردم خوست با پوهنتون شيخ زايد خوست وجود داشته باشد و پشرفت جارى همچو ادامه يابد ، پس نام آن بزودى در ليست پوهنتون هاى پيشتاز در سطح کشور نوشته خواهد شد.
به گفته وى ، بيشتر از ٤٠ استاد اين پوهنتون جهت آخذ اسناد ماسترى و دوکتورا مصروف تحصيل در کشورهاى جاپان ، هند ، ترکيه ، سويس و ايران هستند .
مردم
دلاورباشندۀ منطقه متون شهر خوست که دو دخترش در ليسه بى بى حليمه درس ميخواند ميگويد که اخيراً روند معارف و کيفيت تدريس معلمين نسبت به سال هاى ديگر بهتر شده است .
به گفتۀ وى، اکنون تمامى معلمين با همه پلان هاى تدريسى وزارت معارف آشنايى حاصل نموده و ميتود تدريسى آنها بهترشده است .
موصوف افزود : "زمانيکه پلان تدريسى در يک مکتب به خوبى تطبيق شود ، پس شاگردان نيز حتما يک چيز ياد ميگيرند."
وی از مسوولين رياست معارف خوست ميخواهد، تا معلمين مسلکى در مکاتب خوست توظيف و کُتب درسى شاگردان نيز به وقت معين به مکاتب انتقال نمايند .
برخى از باشندگان ولسوالى هاى خوست مى گويند که کار براى روند معارف تنها در مرکز خوست و بعضى از ولسوالى ها صورت گرفته است .
جلال حقيقت باشنده ولسوالى گربز مى گويد که نبودمعلمين مسلکى در اکثريت مکاتب ، يکى از مشکلات بزرگ است .
موصوف مى گويد، زمينه درس مساعد است، تهديد براى مکاتب وجود ندارد؛ اما اين ولسوالى مورد توجه مسوولين معارف قرارنميگيرد .
به گفته وى، اطفال هر روز وقت صبح به مکتب ميروند؛ اما بدون اينکه چيزى يادگيرند ، دوباره به خانه پس ميايند .
موصوف مى گويد ، اکنون مجبور شده ، تا اطفال خود دريک مکتب خصوصى شامل و ياهم به ليسه هاى شهرخوست روان نمايد .
ميرافضل باشندۀ ولسوالى صبرى به آژانس پژواک گفت که اکثريت مکاتب اين ولسوالى ساختمان ندارد .
به گفتۀ وى، اگر کسى از رياست معارف جهت ساختن مکتب به ولسوالى آنها سفر نمايد و با مردم صحبت کند، هيچ مشکل امنيتى نخواهد بود ، زيراکه اکثريت مردم اين ولسوالى بى سواد اند و نمى خواهند، تا شاگردان آنها بى سواد بمانند .
اماعبدالله باشنده شهرخوست مى گويد :"هشت سال میشود که اولادهایم به مکتب میروند؛ اما تاحال حساب را ياد ندارد ، گاه گاه معلم شان مى باشد او اگر باشد پس تحصيلات عالى ندارد ونمى تواند که شاگردان خود را بفهاماند ."
وى مدعى است که معلمين مسلکى در مکاتب اين ولسوالى بسيار کم است و اکثريت آنها به اساس روابط توظيف ميشود .
معلمين و متعلمين
کفيل ريحان متعلم صنف دهم ليسه درگى ولسوالى تنى خوست از نبود کُتب و غير حاضرى معلمين شکايت دارد و مى گويد :"اکثريت ساعت هاى درسى ما خالى است و درپهلوى آن تاکنون کُتب مکمل را نيزنداريم ."
به گفتۀ وى، اين مشکل تنها در سال جارى نه ، بلکه همه ساله وجود دارد و شاگردان در وقت امتحان با مشکلات مواجه ميشود .
اسدالله يعقوبى متعلم ليسه عالى يعقوبى مى گويد که روند معارف نسبت به سال گذشته در اين ولسوالى خوبتر شده و کتب درسى نيز به دست آورده اند .
وى مى افزايد که در سه سال گذشته فارغين پوهنتون و دارالمعلمين در مکاتب توظيف شده ؛ اما تعداد آنها کم است .
موصوف مې گويد : ((مه مطمين هستم که بخش دار المعلمين در اين ولسوالى وجود دارد ، که تمامى معلمين آن دو سال بعد مسلکى و مجرب خواهند شد .))
اما محمد طايب متعلم ليسه عبدالحى حبيبى درشهرخوست مى گويد ، تا زماينکه خود شاگرد کوشش نکند ،پس از دهن معلم چيزى ياد کرده نمى توانند.
به گفتۀ وى، تعداد زيادى شاگردان زمانيکه از مکتب خارج شوند، به مطالعه رو نمى آورند ؛ اما اعضاى خانواده آنها از بابت پايين آمدن سطح تعليم معلمين را ملامت مى کنند .
وى افزود : "مه قبول دارم که يک معلم بايد تعليمات مسلکى داشته باشد ،تا به همه سوالات شاگردان جواب دهد ؛ اما بازهم لازم است ، تا شاگردان کوشش بيشتر نمايند ."
اما شمارى از معلمين نيز در راستا شاگردان را ملامت ميکنند و مى گويند که تعدادى زيادى از شاگردان با تعليم علاقه ندارند .
نواب خان معلم رياضى و مديرليسه آباد خانى ولسوالى صبرى مى گويد :"ما در صنوف بلندشاگردان داريم که تاکنون خط آنها قابل خواندن نيست و علت آن تنبلى و عدم کوشش آنها است ."
وی در اين راستا والدين شاگردان را ملامت کرد که چرا از اولادهايشان در مورد درس سوال نمى کنند.
وى مى گويد که شاگردان درجريان روز تنها سه ساعت با معلم هستند ؛ اما همه وقت متباقى آنها در خانه با والدين و برادران آنها ميگذرند که وقت شان به علت ناپرسى خانواده ضايع ميگردد .
ميراحمدخان باشندۀ ولسوالى قلندرخوست مى گويد که مشکلات بيشتردر بخش معارف اين ولسوالى وجود ندارد ، زيراکه مکاتب آنها باز است و تهديدات امنيتى قبلى نيز از بين برده شده است .
وى همچنان مى گويد که سطح قابليت مسلکى معلمين بلند شده و درجريان سال دو يا سه سيمينارها و ورکشاپ های آموزشى براى آنها داير ميگردد، کتب و مواد درسى نيز به مکاتب انتقال گرديده است .
اما الله داد محصل پوهنځى ادبيات پوهنتون خوست مى گويد که مشکلات در مقابل معارف و تعليم در تمامى ولايت خوست کمتر شده است .
وى مى گويد که پنج سال قبل مکاتب در ولسوالى هاى نا امن مسدود نشده ؛ اما وضعيت تعليمات آن خوب نبود .
وى مى گويد که در جريان چهار سال گذشته برخى بيشتر معلمين مسلکى شده ، زيرا که امور تدريسى توسط فارغان پوهنتون ، دارالمعلمين و معلمين داخل خدمت پيش برده ميشود .
روشنفکران منطقه
حبيب الرحمن رييس اتحاديۀ معلمين مسلکى خوست از موجوديت برخى مشکلات در بخش تعليمات نه تنها مسوولين را ملامت کرد ، بلکه مردم منطقه نيز در اين راستا مسوول خواند .
به گفتۀ وى، اين مشکل تنها با تلاش هاى مسوولين حل نميشود و لازم است ، تا مردم منطقه نيز در مورد تا اندازه توان خود با آنها کمک نمايند .
موصوف مى گويد که اگر مردم ميخواهد ، تا تعليم و تربيه به تمامى معنى حاصل نمايند ، پس دست باهم دهند ودربخش معارف کار مشترک نمايند .
اما عبدالجبار نعيمى والى خوست مى گويد که در سه سال گذشته در بخش معارف خوست کارهاى زياد صورت گرفته ، ساختمان ها براى مکاتب اعمار شده ، تعداد معلمين مسلکى بيشتر شده ، کيفيت معارف بالا رفته و مردم دربخش معارف همکارى ميکنند .
وى مى گويد :(( پلان داريم در دو سال آينده ساختمان هاى مکاتب متباقي در خوست اعمار و سيستم تعليمى آن ساخته شود .))
موصوف مى گويد که آخيراً ، علماى کرام ، سران قومى و جوانان خوست با وى يک دست شده، مشترکا براى معارف کار می کنند و مشکلات فراه راه از بين ميبرند .
