نویسنده : ظاهر اضطرابی  
تجارب دو دور انتخابات در ده سال اخیر درافغانستان ، بوضوح نشان داد که تعدد بیش از حد نامزدان برای احراز کرسی های  شورا های ولایتی ،مجلس نمایندگان و ریاست جمهوری کشور می تواند درآینده نیز دارای مزایا (نکات مثبت) واضرار یا نکات منفی  باشد . دراین نوشته برای  درک بهتر ازاین موضوع  از هر دو زاویه به آن اشتاراتی خواهیم داشت.
الف : نکات مثبت تعدد نامز دان
-  رای دهندگان در دایره وسیعی از انتخاب خود حرکت می نمایند و می توانند ترجیحاْ به یکی ازنامزد های موردنظر خود رای بدهند.
- رای دهندگان خط ومشی های مختلف را تجربه می کنند .
-  رای دهندگان ، نامزد ( نامزدان ) اعتباری و دارای طرح وبرنامه را انتخاب می کنند.
- نامزدان دریک  رقابت سخت ، ناگزیر می شوند تا طرح ها وبرنامه های  متفاوت  را پیشکش موکلین خود
   نمایند.
-  تعدد نامزدان ، سبب تشویق بیشتر مردم  برای شرکت درانتخابات می گردد، چنانچه هرگاه  کدام تعدادی ازکتله های مردم را تشویق به رای دادن نماید درآنصورت با تعدد نامزدان ،تعداد شرکت کنندگان در انتخابات بیشترمی شود.
-  شرکت بیشترمردم در انتخابات ،قوت حکومت نماینده را تمثیل می کند و درنتجه ازمشروعیت بیشتر برخوردارد خواهد بود.
ب : نکات منفی  تعدد بیش ازحد  نامزدان
-  طرح اوراق رای دهی را مشکل می سازد.
-  باتوجه به سطح سواد همگانی درافغانستان و لست طویل نامزدان، ذهنیت رای دهندگان مغشوش خواهد شد، واین باعث  می گردد تا به صورت درست نتوانند یا کم ازکم به اسرع وقت نتوانند به نامزد مورد نظرخود رای بدهند.
-  مدیریت  انتخابات را برای نهاد  برگزارکننده (IEC) دشوارترمی کند.
-  نظارت  درست وبه موقع ازکل روند  کمپاین (رقابت ) میان نامزدان و به ویژه روزانتخابات ( رای دهی ) را برای ناظرین و مشاهدین باتوجه به وسعت دایره نظارت ومشاهده ، پیچیده  می سازد.
-  باتوجه به تعدد نامزدان و محدودیت کرسی ها ازیک جهت  وانتخاب نوع نظام انتخاباتی موجود (SNTV) 
    یا رای واحد غیرقابل،  تعداد قابل ملاحظه ای آرای رای دهندگان  ضایع می گردد.
 -  کمپاین ( رقابت ) نامزدان پرهزینه بوده که درنتیجه ، اقتصاد ملی نیز ازآن متاثر خواهد شد.
-  کل روند انتخابات پیچیده تر خواهد بود .
 -  اعلان نتایج  نهایی انتخابات زمانبر ونتایج به تاخیر اعلان خواهد شد.
 راه حل ها :
۱- شرایط نامزدی درقوانین نافذه ای کشور و منجمله درقانون انتخابات با معیارهای ضروری ودموکراتیک وفق داده شود.
2- سطح آگهی عامه ای مردم  درمورد انتخابات درسطحی ارتقا یابد که رای دهندگان بتوانند نامزدان دارای  
  طرح وبرنامه را تشخیص وبراساس طرح وبرنامه به آنان رای بدهند نه به زورمندان وآنانی که رای دهندگان را تشویق به تعلقات قومی ، محلی ومذهبی و... می کنند.
3- استقلالیت کمیسیون های مستقل انتخابات وکمیسیون شکایت های انتخاباتی ازجانب حکومت و نهادهای دخیل درانتخابات جداً رعایت گردد و به لست های ابتدایی ونهایی نامزدان بصورت درست ودموکراتیک رسیدگی شود.
4- ازهزینه های کمپاین ( رقابت های  انتخاباتی ) بصورت درست نظارت صورت گیرد .
5- با تمویل کنندگان غیرمجاز نامزدان ( منابع نامشروع ) به عنوان مجرمین ،برخورد صورت گیرد وهمچنان نامزدانی که از منابع مشکوک و غیرشفاف استفاده می کنند نیز مورد بازپرس های قانونی قرارگرفته ،مجازات شوند.
5- گزارش های امورمالی نامزدان به موقع نشر و به اطلاع مردم و  رای دهندگان رسانیده شود.
6-  از مراحل مختلف انتخابات ، نظارت صورت گیرد  و به نقش نهادهای ناظر ومشاهد اعم از ملی و بین الملی توجه معطوف گردد.
7- به آن عده  تخطی های نامزدان که  صبغه ای جرمی داشته به موقع رسیدگی صورت گیرد ومجازات تنفیذی این تخطی های جرمی  به اندازه ای کافی سنگین باشد به اطلاع رای دهندگان ( موکلین ) نامزدان رسانیده شود .
ظاهراضطرابی کارمند بنیاد بین المللی نظامهای انتخابات( IFES   ) است.