کابل (پژواک، ٦ میزان ٩٨): برخی آگاهان و بنیادهای ناظر بر روند انتخابات، معتقداند که حضور مردم در انتخابات کمرنگ بود؛ اما به مشروعیت این روند هیچ آسیب نمی رساند.
برای تعیین زعیم کشور، امروز (ششم میزان) در سراسر کشور انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد که به شمول سران حکومت وحدت ملی، ۱۳ تن خود را به ریاست جمهوری نامزد کرده بودند.
بر اساس معلومات کمیسیون مستقل انتخابات، برای اشتراک در انتخابات ریاست جمهوری ۹.5 ميليون تن ثبت نام کرده بودند که از این جمله افراد بیشتر در روند رای دهی حضور یافته اند.
اما بنیادهای روند انتخابات و برخی آگاهان امور، به این باوراند که ضمن مشکلات امنیتی و فرهنگی، فکت هاى ديگرى هم باعث کمرنگ شدن حضور مردم در انتخابات شده است.
در این گزارش؛ نخست در مورد حضور افراد واجد شرایط در انتخابات کشورهای دیگر و فیصدی (ترن اوت) بحث کوتاه داریم و باز به بخش افغانستان برمی گردیم.
در کشور پاکستان، ۱۰۶ میلیون تن به طور رای دهنده ثبت نام کرده و از این جمله ۵۱.6 فیصد مردم در انتخابات سهم گرفته بودند.
همچنان در انتخابات سال جاری در هندوستان ۹ صد میلیون تن در روند ثبت نام رای دهندگان ثبت نام کرده و از این میان ۶۷.4 در صد مردم در انتخابات حضور یافته اند.
کشور بنگلدیش ۱۶۴ میلیون نفوس دارد که از این میان ۵۰ میلیون واجد شرایط رای دهی اند؛ اما در انتخابات سال ٢٠١٨ در این کشور، از جمع ۵۰ میلیون تن، ۸۰ در صد در روند انتخابات حضور یافته اند.
عراق که مثل افغانستان یک کشور جنگ زده است، ۴۰ میلیون نفوس دارد که ۱۵ میلیون تن واجد شرایط رای دهی اند؛ اما از این میان تنها ٤٤،٥٢ در صد مردم در انتخابات گذشته این کشور، اشتراک ورزیده بودند.
همچنان ایالات متحدۀ امریکا بیش از ۳۲۹ میلیون نفوس دارد که در انتخابات سال ٢٠١٦ در این کشور، ۸۶.8 فیصد مردم در روند ثبت نام رای دهی شرکت کرده بودند؛ اما در روز انتخابات، تنها ۵۵.7 درصد مردم در این روند حضور یافته اند.
همچنان در انتخابات سال ٢٠١٧ انگلستان، از جمله تمام رای دهندگان ۶۸.8 در صد مردم به پای صندوق های رای رفته اند.
همچنان کشور جرمنی دارای ۸۳.5 میلیون نفوس است که ۷۶.15 فیصد مردم آن، در انتخابات سال ۲۰۱۹ ثبت نام کرده بودند؛ اما از این جمله ۶۹.11 فیصد مردم در انتخابات حضور یافته اند.
کشور ایتالیا ٦٠،٥ میلیون نفوس دارد که ۷۳ در صد مردم آن در انتخابات سال ٢٠١٩ ثبت نام کرده بودند؛ اما ۶۵.28 فیصد مردم از حق رای خود استفاده کرده اند.
هرچند در انتخابات اخیر بلجیم ٨٧،٢ در صد تمام رای دهندگان، در سویدن ٨٢،٦ فیصد، در فرانسه ٦٧،٩ فیصد، در کانادا ٦٢،١ درصد و در کشور سویس از جمله تمام رای دهندگان ٣٨،٦ در صد مردم اشتراک کرده اند.
گرچه تاکنون ارقام دقیق رای دهنده گان در انتخابات ریاست جمهوری مشخص نشده؛ اما موضع ذکرشده در این گزارش تاحدی بررسی شده است.
حضور کمرنگ مردم:
یوسف رشید رئیس اجرائیوی نهاد انتخابات آزاد و عادلانه (فیفا) در افغانستان، در این خصوص به آژانس خبری پژواک گفت که یافته های آنها نشان میدهد که حضور مردم بخصوص زنان در این انتخابات کمرنگ بود.
وی افزود: "میزان اشتراک در انتخابات سال ٢٠١٤ بیشتر بود و در این انتخابات، این ارقام پایین است."
نامبرده مشکلات امنیتی، عدم برگزاری انتخابات شوراهای ولایتی با انتخابات ریاست جمهوری، و مشکلات در دستگاه های بایومتریک را، عوامل عمدۀ حضور کمرنگ مردم در انتخابات خواند.
وی در جواب یک سوال گفت: "در مورد مشروعیت انتخابات، در قانون اشاره نشده است که چند فیصد مردم رای دهنده باید برای مشروعیت انتخابات در این روند اشتراک ورزند؟ اگر امروز یک میلیون تن نیز رای داده باشند هیچ مشکل ندارد."
با این حال نعیم ایوب زاده رئیس نهاد انتخابات شفاف در افغانستان (تیفا) گفت که هرچند مشکلات امنیتی بیشتر نبود؛ اما میزان حضور مردم در انتخابات کمرنگ بود.
وی افزود: "برای برگزاری انتخابات آمادگی های خوب گرفته شده بود؛ اما مردم خوب اشتراک نکردند و سخن مشروعیت را نیز ممکن است به گونۀ یک سوال مطرح کنیم؛ اما تاهنوز گفته نمی توانیم که بخاطر حضور کمرنگ مردم، انتخابات مشروعیت ندارد."
عوامل حضور کمرنگ مردم:
انتظار خادم آگاه امور گفت که حضور کمرنگ مردم در انتخابات، پنج عوامل عمده دارد.
وی افزود که با توجه به انتخابات گذشته، مردم بالای روند انتخابات بی باور شده اند؛ زیرا به آرای آنها ارزش داده نمی شود.
به گفتۀ خادم؛ نامزدان برنامه های خوبی نداشتند که رای دهنده گان را به اشتراک در انتخابات تشویق میکردند؛ تا در انتخابات اشتراک ورزند.
وی گفت: "مشکل سوم مسئله تخنیکی و لوجستیکی بود، با برخی مراکز رای دهی مواد به وقت معین نرسید؛ در برخی مراکز، دستگاه ها مشکلات داشت."
خادم افزود که تهدیدات طالبان و مشکلات فرهنگی نیز باعث حضور کمرنگ بودن مردم در انتخابات شد.
اما نامبرده در مورد فیصدی یا ترن اوت گفت: "باوجود این همه مشکلات به نظر من، از جمع افرادی که ثبت نام کرده بودند، ۴۰ درصد در انتخابات حضور یافته بودند."
همچنان نصرت الله حقپال آگاه امور، به آژانس خبری پژواک گفت که بی باوری مردم به کمیسیون های انتخاباتی و تقلب در انتخابات گذشته، باعث شده است که مردم کمتر در این انتخابات اشتراک ورزند.
وی افزود: "در دور گذشته، مردم بیشتر در انتخابات اشتراک ورزیده بودند؛ اما از سوی امریکایی ها حکومت دو سره ایجاد شد و به آرای مردم احترام نشد؛ پس مردم در این دور انتخابات، به پای صندوق ها نرفتند."
کمیسیون مستقل انتخابات: میزان اشتراک مردم خوب بود
حوا علم نورستانی رئیس کمیسیون مستقل انتخابات، در پایان روند رای دهی در یک نشست خبری گفت که در روند رای دهی، مردم قابل ملاحظه حضور داشتند.
وی گفت: "برای اینکه شمار مردم بیشتر بود، پس ما روند رای دهی را برای دو ساعت تمدید کردیم."
همچنان حبیب الرحمن ننگ رئیس دارالانشاى کمیسیون مستقل انتخابات گفت تازمانیکه رای حساب نشده باشد، آنها نمی توانند بگويند که تا چه حد، مردم در انتخابات اشتراک ورزیده بودند.
وی افزود: "همکاران تخنیکی ما مصروف حساب نمودن آرا است، ارقام دقیق را به مردم ارایه خواهیم کرد، تاهنوز قبل از وقت است که در این مورد ابراز نظر نماییم."
اما ننگ نیز گفت که بر اساس بررسی های کمیسیون، افراد بیشتر در انتخابات اشتراک ورزیده اند و حضور آنها برای کمیسیون قابل قبول است.
قابل یادآوری است که در قوانین افغانستان، در مورد میزان حضور مردم، مشروعیت و عدم مشروعیت یادآوری نشده است.
اما در مادۀ ۶۱ قانون اساسی گفته شده است که رئیس جمهور؛ از طریق آرای مستقیم، سری، عمومی و آزاد رای دهندگان، با کسب ۵۰ جمع یک رای انتخاب میشود.
