فيض آباد (پژواک١٢عقرب٩٢ ) : درجريان چندسال گذشته،صدها پروژۀ انکشافى در ولايت بدخشان عملى شده است که مى توان از قيرريزى سرک کشم- فيض آباد به حيث يکى از بزرگترين اين پروژه ها ياد کرد.
عبدالمعروف راسخ، سخنگوی والی بدخشان ميگويد که عمده ترين این پروژه ها شامل احداث سرکها، بندهای آب ، تهیه آب آشامیدنی ،برق سولرى( آفتابى) ،اعمارمکاتب،کلینيک ها ودیوار های استنادی بوده که علاوه بر تسهیلات به مردم ، زمینۀ کار براى جوانان فراهم گرديده بود.
به گفتۀ وى، این پروژه ها ازطریق سکتورهای مختلف چون زراعت، انكشاف دهات، فوايد عامه، امورزنان ، كارواموراجتماعى ،حوزه دريايى، ترانسپورت، شاروالى، معارف ، صحت عامه وشوراى عالى صلح عملی شده اند.
راسخ مى افزايد: (( با عملى شدن این پروژه ها تغيیرات مثبت درزندگی مردم رونما گرديده است.))
سخنگوى والى بدخشان علاوه ميکند که امسال نیز پروژه های دیگری ازسوی این ادارات روی دست گرفته شده که باعملی شدن آن مشکلات باقى ماندۀ مردم درعرصه های مختلف نیزرفع خواهدشد.
مقامات بدخشان ميگويند که يکى از پروژه هاى زيربنايى و اساسى که درين ولايت عملى شده ، قير ريزى سرک کشم – فيض آباد است که باعث رونق تجارتى گرديده است.
کار اين سرک بيش از يکصد کيلو متر طول دارد و در سال ٢٠٠٩ ميلادى به هزينۀ ١٢٨ميليون دالر کمک ادارۀ انکشاف بين المللى امريکا (USAID ) آغاز شد و در ماه سپتمبر سال ٢٠١٠ به پايان رسيد.
اين سرک بر بخش هاى از سرک سابقه ابريشم امتداد دارد و کوتاه ترين شاهراه ملى به سرحد چين ميباشد.
ادارۀ انکشاف بين المللى امريکا ميگويد که اين سرک داراى٩ پل و ٦٠٠ پلچک بوده و زمان سفر بين ولسوالى کشم و فيض آباد (مرکز بدخشان) را از هفت و نيم ساعت به يک و نيم ساعت کاهش داده است.
همچنان روزانه ١٦٠٠ وسيله نقليه در اين مسير رفت و آمد دارند که تا حد زيادى زمينۀ رشد تجارت ،معارف و خدمات صحى را در منطقه مساعد ساخته است.
اين سرک مصارف وسايط انتقال دهندۀ اجناس را بصورت قابل ملاحظه کاهش داده واجناس و محصولات مردم سريعتر و تازه تر به بازار ها ميرسند. در نتيجه اين سرک، منتج به افزايش فرصت هاى تجارتى در منطقه و تسهيل احداث تانک هاى تيل ،دکانها و منازل گرديده است.
مقامات محلى ، احداث و قير ريزى اين سرک را باعث پيشرفت هاى چشمگيرى در زندگى مردم خوانده اند.
قبلاً اين مسير، صعب العبور و کوهستانى بود و مردم، با مشکل از آن عبور و مرور ميکردند، اما حالا اين راه مواصلاتى، سهولت لازم براى مردم ايجاد نموده و نقش برازنده در عرصه هاى تجارت، اقتصاد، زراعت و صحت دارد.
گدا جان که در ولسوالى کشم دکان سبزى و ميوه فروشى دارد، ميگويد: ((ده گذشته، سرک خامه بود و کوتل هم داشت؛ ما ده راه از موتر پايان ميشديم و يک فاصله را پياده ميرفتيم.))
به گفتۀ وى، برخى اوقات سيلاب و لغزش کوه، سرک را مسدود ميکرد و بخصوص در زمستان مشکل بيشتر ميشد.
اين دکاندار مى افزايد که در گذشته آنها اين مسير را درموتر، با مشکل و وقت زياد مى پيمودند ، اما اکنون، وى سبزى و ميوه را در وقت مناسب به شهر فيض آباد انتقال ميدهد؛ درحاليکه قبلاً حتى موتر باربرى، يک تا دو شب در راه مى ماند و ميوه و سبزى فاسد ميگرديد و دکانداران متضرر ميشدند.
او افزود در گذشته که سرک خراب بود، کرايۀ يک کارتن سه سيرۀ ميوه، ٥ افغانى بود؛ اما حالا به ١٠ افغانى رسيده است. همچنان در کرايه مسافرين نيز کاهش به عمل آمده است.
مولوی عبدالواحد طیبی، رییس شورای ولایتی بدخشان با وجودى که ابرازخوشبینی ميکند که درسالهای اخير توجه زیادی به کارهای بازسازی صورت گرفته، اما مردم ساحات دوردست به مراکزصحی، ادویه وداکتردسترسی ندارند که درین زمینه باید توجه شود.
طيبى، نبود خدمات صحی درشماری ازولسوالی های دوردست و کم علاقگی موسسات به بازسازی را بيانگر بى توجهى به بدخشان خوانده،هشدار داد: ((اگروضعيت به همين گونه ادامه يابد، مشکلات مردم مناطق دوردست افزایش خواهد یافت. ))
رييس شوراى ولايتى بدخشان که اخيراً از ولسوالى خواهان ديدن کرده ، علاوه ميکند که سه سال قبل، يک مرکز صحى در مرکز ولسوالى خواهان به هزينۀ ٤٤٠ هزار دالر ساخته شده، اما به علت بکارگيرى مواد بى کيفيت، قسماً تخريب گرديده و صرف يک نرس دارد و دوا وجود ندارد.
وى مى افزايد که ولسوالى خواهان ٣٢ هزار تن نفوس دارد و با منطقۀ راغ ها و ولسوالى کوفاب و تاجکستان سرحد دارد، اما در بخش بازسازى کار لازم صورت نگرفته است.
به گفتۀ طيبى، دولت ونهادهای کمک کننده توجه بیشترشان رابه فیض آباد مرکزبدخشان مبذول داشته واکثراً پروژه های عمرانی درداخل شهرعملی شده است.
وى نیازمندی های مردم بدخشان را اعمار پل وپلچک ، احياى شبكه هاى برق رسانى، انكشاف وتوسعه ميدان هوايى وتاسيسات آن، احداث وبازسازی راه های مواصلاتی ولسوالی های سرحدی، ايجاد پاركهاى صنعتى، احياى جنگلات ،رشد صنايع دستى زنان ، تحكيمات سواحل درياى كوكچه ، اعمار ساختمان ها براى مكاتب وتهيه آب آشامیدنی عنوان نموده ، گفت که دولت تا حال درين عرصه ها توجه نکرده است.
رييس شوراى ولايتى بدخشان نبودسردخانه هابراى دهاقين ،برنامه هاى اشتغال زايى براى جوانان ، وجغل اندازى سركهاى دهات راازجمله مشكلات ديگر مردم خوانده علاوه كرد :((درصورتيكه مردم به اين سهولت هادسترسى پيداكنند ميزان فقروناامنى نيزكاهش خواهديافت.))
ازجانب ديگربرخى از باشندگان بدخشان ميگويند كه ميزان فقر به تناسب دوازده سال گذشته كاهش يافته ودرزندگى شانتغييرات مثبت رونماگرديده است.
عنایت الله يكتن ازباشنده هاى شهرفیض آباد گفت : (( درطول یکدهه گذشته تغیيرات زیادی در وضعیت زندگى ما به مشاهده میرسد و برای بیشترین افراد ازطریق پروژه های عمرانی زمینه های کاریابی مساعدگردیده است.))
وى ميگويد که عمدتاً مردم بدخشان درپروژه های برنامه همبستگی ملی مصروف کاراند که درسایرنقاط مرکزوولسوالی ها ازسوی وزارت انکشاف دهات عملی شده است.
موصوف تصریح میکند که اينگونه پروژه ها ازیکطرف درکاهش بیکاری موثراست وازسوی دیگرمنطقه شان آباد میشود، پل وپلچک ساخته میشود، سرک وبند و نهر شان اعمارمیگردد.
عنايت الله يک دهه گذشته را، سالهاى پردستاود براى مردم افغانستان به ویژه مردم بدخشان دانسته مى افزايد : (( مانند من هزاران تن در بدخشان درگذشته محتاج معيشت روزگاربودند، اما اكنون به امكانات و تسهيلات لازم دسترسى دارند و اقتصاد شان رشد کرده است.))
گفتنى است آلمان يکى از کشورهاى مهم کمک کننده به افغانستان به شمول پروژه هاى بازسازى در بدخشان بوده است. تعدادى از عساکر اين کشور در چوکات آيساف نيز در اين ولايت فعاليت ميکردند.
سفارت آلمان در کابل در آغاز سالجارى ١٣٩٢ از کمک سالانۀ ٤٣٠ ميليون يورو براى ولايات شمال و شمالشرق به شمول بدخشان بعد از سال ٢٠١٤ خبر داده بود.
پروژه هاى ديگر از کمک آلمان انرژى برق آبى بوده که از يک پروژۀ آن بيش از ٢٦ هزار نفر در ولسوالى يفتل پايين بدخشان، مستفيد گرديده اند.
امان الله غالب معاون رياست برق بدخشان ميگويد که يک بند برق، با ظرفيت٢٨٠ کيلو وات در منطقۀ فرغامبول؛ و بند برق ديگر در منطقۀ نالان، با ظرفيت ١٢٥ کيلو وات به بهره بردارى سپرده شده است.
وى گفت که از اين برق، اهالى ٢٨ قريه که تعداد شان به بيش از ٢٦ هزار تن ميرسد، استفاده مى کنند.اين برق، به هزينۀ بسيار پايين به منازل مسکونى جريان پيدا کرده است.
مسوولان دفتر GIZ موسسه همکارى هاى انکشافى آلمان ميگويند که مصارف مجموعى اين دو پروژه، به ٢ عشاريه ٣ ميليون يورو بالغ ميشود.
به گفتۀ منبع، اين پروژه ها به هدایت وزارت همکاریهای اقتصادی و انکشاف آلمان(BMZ) ، طرح و از جانب ادارۀ (GIZ) در همکاری با وزارت انرژی و برق و د افغانستان برشنا ریاست، عملى گرديده است.
