ميمنه (پژواک ٤عقرب ٩٢) : معارف درولايت فارياب روبه پيشرفت بوده،اما کمبود تعمیرمکاتب،معلمین مسلکی، کُتب جدید درسی ،ترانسپورت،سر معلمین واعضای نظارت درمکاتب وتهدیدها ازمشکلات عمده درين راستا پنداشته ميشود.
احمدالله عرب، ريیس معارف فاریاب  ميگويد که مردم فارياب علم دوست و علم پرور بوده و براى فرستادان اطفال شان به مکاتب علاقۀ فراوان دارند.
وى مى افزايد که  در فاریاب بيش از پنجصد مکتب با کميت مجموعى  بيش از ٤٠٠ هزار شاگرد وجود دارد که توسط ٧٧٠٠ معلم تدريس ميگردند.
عرب علاوه ميکند که تعداد دختران درين مکاتب به  ١٨٠ هزار تن ميرسد که اين خود علاقۀ خانواده ها را براى فرستادن دختران شان به مکتب بازتاب ميدهد.
اما رييس معارف ميگويد که از جملۀ اين مکاتب ٢٦١ آن تعمير دارد و ساختمان ٢٣ باب درحال اعمار است و شاگردان بقيۀ مكاتب در زیر خیمه   ویا در خانه های کرایی درس میخوانند.
موصوف گفت که ٢٩مدرسه ودارالحفاظ ، ٦ ليسه تخنيكى ومسلكى ،٨تربيه معلم  و يک مکتب سواد حياتى نيز در اين ولايت فعال است و صد ها تن در آن تعليم و تحصيل ميکنند.
عرب علاوه نمود که موسسه تحصیلات عالی فاریاب درساحۀ ٧٥ جریب زمین دولتى  با هزینۀ سه ميلیون دالر  در شهر میمنه  اعمار گردیده  ودر سال ١٣٩١ به پوهنتون ارتقا کرده است.
دراين پوهنتون حدود ٤٥٠٠ تن به شمول ٤٠ درصد دختر در  پوهنځی هاى تعلیم و تربیه ، ادبیات ، علوم بشری ، اقتصاد ، زراعت ، حقوق و شبانه توسط ٨٢ استادان تدريس ميشوند.
دو موسسه تحصیلی خصوصی درخشان و رشاد و سه لیسه خصوصی آیدین ، رشاد و فاطمة الزهرا نیز در کنار موسسات تحصیلی و تعلیمی دولتی فعالیت دارند.
رييس معارف ميگويد: ((معارف از حمایت مادی و معنوی  مردم برخوردار است و تلاش ميشود که مکاتب بيشتر در اين ولايت ساخته شود تا شاگردان از زير خيمه و فضاى باز رهايى يابند.
 
پلانها :
 
ریاست معارف مصمم است که به زود ترین فرصت استیش رادیوی معارف را که شهر میمنه واکثر ولسوالى های ولایت فاریاب را تحت پوشش قرار دهد،  ایجاد نماید .

رييس معارف ميگويد که کار در این زمینه با شفافیت تمام با جلب کمک مالی پنج  افغانی از والدین هر متعلم ، بوسیله متعلم ، برای یک بار به شکل داوطلبانه جریان دارد .
 
به گفتۀ وى، با ایجاد این استیشن، ریاست معارف میتواند  صدای فرد فرد منسوبین معارف را به گوش یکدیگر و مردم معارف پرور خویش برساند  وبا برنامه های مفید در کیفیت تدریس، تشویق و ترغیب شاگردان ، تعمیم تجارب ،تبادل افکارو بالاخره نظریات پیشنهادات ،انتقادات سالم منسوبین خویش را بشنود و در بهبود روز افزون معارف گام های مثبت و ارزنده بردارد .
 
رياست معارف ، جریده معارف را نيز روى دست دارد که در آيندۀ نزديک به فعالیت آغاز خواهد کرد.
 
محمدالله بتاش والی فاریاب میگوید که معارف فاریاب در بین معارف ولایات درجه اول جایگاه خاص خود را احراز کرده است.
 
 وی گفت که 60  درصد مکاتب فاریاب دارای تعمیر است، در حالیکه ولایات درجه اول این امکانات را ندارند و تقریباً 45 درصد متعلمین و معلمین را قشر اناث تشیکیل میدهد.
 
بتاش مى افزايد: (( هیچ مکتبی در فاریاب حتی در ساحات تحت قلمر مخالفان بسته  نيست.))
 
والی فاریاب، راهیابی تقریباً تمامی اشتراک کنندگان کانکور 1392 درفاریاب را به پوهنتون هاى کشور بیانگر توجه دولت ،منسوبین معارف و زحمتکشی آنها دانسته، علاوه ميکند که در پلان انکشافی سال آینده اعمار بیش از یکصد مکتب  در اولویت قرار دارد.
 
مشکلات:
رييس معارف فارياب ميگويد که مشکلات معارف را  نبود تعمیر و محل تدریس در270 مکتب و مدرسه که 24 باب آن در حال اعمار است ، کمبود معلمین مسلکی در ولسوالی ها ، کمبود کتب جدید درسی ، نبود ترانسپورت در انتقال معلمین ، سر معلمین و اعضای نظارت در مکاتب، تهدید هاو غیره تشکيل ميدهد.
 
غلام جیلانی کوهستانی ريیس شورای انکشافی ولسوالی کوهستان  وضعیت معارف در آن ولسوالی را قناعت بخش ندانسته،مصلحتگرایی مقامات دولتی ، رعایت نشدن انکشاف متوازن ،  نداشتن تعمیر و نبود معلمین مسلکی را از علل اصلی پايین بودن کیفیت معارف در کوهستان عنوان ميکند.
 
وى میگوید که اکثر معلمین ملا ها هستند که به شکل اجیر استخدام شده اند و به ندرت یافت میشود که بعضی از آنها تا صنف چهارم و پنجم مکتب درس خوانده باشد.
 
کوهستانی گفت که حضور قشر اناث در مکاتب در فیصدی پایین است و علاوه بر آنکه دختران کمتر به مکتب میروند، یک معلم هم از قشر اناث در سطح ولسوالی کوهستان وجود ندارد که حد اقل فارغ صنف دوازدهم باشد.
 
رييس شوراى انکشافى کوهستان ميگويد که  ازمجموع 30   مکتب صرف چهار باب آن دارای  تعمیر چند اتاقه است ، مکتبی که 18 صنف است سه اتاق دارد، همزمان دریک تایم، در یک صنف شاگردان صنوف مختلف تدریس میشوند  و درس را به صورت درست آموخته نمى توانند.
 
کوهستانى مى افزايد: (( شاگردانى که از صنف نهم  فارغ میشوند نام خود را نوشته کرده نمیتوانند که  با این وضعیت آینده معارف  مایۀ نگرانی مردم است. ))
 
به گفته موصوف ، فقر و تنگدستی و عدم علاقمندی مردم نیز یکی از علل پسمانی معارف بوده که مردم مانع رفتن فرزندان شان به مکتب میشوند تا در تامین نفقه خانواده کار نمایند.
 
وى از مقامات مسوول میخواهد  که در انکشاف متوازن معارف عدالت را در نظر گرفته و با دادن امتیاز منطقوی از مرکز ولایت، معلمان مسلکی را به ولسوالی های دور دست مخصوصاً در کوهستان استخدام نمایند.
 
کوهستان در 125 کیلومتری جنوب شهر میمنه مرکز فارياب موقعيت دارد ومرکز آن لولاش است . در جنوب با ولسوالی چهارسده ولایت غور، در شرق با ولسوالی کوهستانات ولایت سرپل، در شمال با ولسوالی گرزیوان و پشتونکوت و در غرب با ولسوالی جوند ولایت بادغیس سرحد مشترک دارد.
 
محمدسمیع خیرخواه یکتن از متنفذين قومی در ولسوالی بلچراغ نيز میگوید که طی دوازده سال اخیر در قسمت معارف توجه چندانی صورت نگرفته است.  
     
وی گفت ، با آنکه اکثر مکاتب در بلچراغ تعمیر ندارد، معلم مسلکی و کتاب درسی نیز وجود ندارد که شاگردان از آن دانش بیاموزند.
 
خيرخواه می افزاید ،کسانیکه به صفت معلم در مکاتب تدریس مینمایند بالاتر از صنف دوازدهم  نیستند سواد لازم ندارند و یا ملا امام مسجد هستند از علوم عصری خبر ندارند .
 
اين متنفذ گفت که بزرگان و اولیای شاگردان بار ها بخاطر حل مشکلات یادشده به ریاست معارف و مقام ولایت  و برخی نهادهای دیگر مراجعه نموده اند، اما به اين مشکلات رسيدگى نشده است.
 
دفتر ولایتی کمیسیون مستقل حقوق بشر فاریاب نیز از عرایض و شکایت کتبی مردم بلچراغ به این کمیسیون سخن میگوید . 
سید حفیظ الله فطرت  ريیس کميسيون ميگويد که عرایضی را  از مردم بلچراغ دریافت کرده اند که در آن از نبود تعمیر ، معلمین مسلکی ، درس و تعلیم شکایت شده است .
 
فطرت علاوه ميکند: (( معترضين گفته اند که معلمين در اوقات درسی چند نفر یکجا شده قصه میکنند و یا معلمان اناث در صنف جاکت بافی مینمایند.))
 
وی علاوه کرد که، کمیسیون عرایض مردم را به ارگانها و مقامات ذیربط ارائه خواهد کرد تا به آن رسیدگی شود.
 
اما طاهر بیگ یکی ازمتنفذین ولسوالی اندخوی میگوید که کارهای زیادی در بخش معارف صورت گرفته است.
 
وی گفت که دهها مکتب ، مدرسه و دارالمعلمین طی چند سال در اندخوی اعمار و ایجاد شده است که هزاران جوان اعم از دختر و پسر مشغول آموزش اند.
 
طاهر بيگ، دلیل پشرفت معارف را موجودیت امنیت ، علاقمندی وحمایت مردم از معارف میداند.
 
اندخوى يک ساحۀ وسيع را تشکيل ميدهد  که شامل ولسوالى هاى اندخوى، قرمقًل ، قُرغان و خانچارباغ بوده و در شمال با ترکمنستان سرحد مشترک دارد.
 
فرزانه ، شاگرد یکی از لیسه های شهر میمنه از فرصت پیش آمده و وضعیت موجود در فاریاب ابراز خوشی کرده، میگوید : (( این همه پیشرفت ها در عرصه معارف در زمان طالبان وجود نداشت مخصوصاً زنان که نیمی از جامعه را تشکیل میدهند از تعلیم و تحصیل محروم بودند.))
 
وى علاوه ميکند که  اگر در زمان طالبان اجازه رفتن به مکتب را میداشت حالا تحصیلاتش را نیز به پایان میرسانید.
 
فرزانه اضافه ميکند که  مکتب شان به لیسه ارتقا کرده ، تعمیر آن ساخته شده ، کتابخانه و لابراتوار وجود دارد ؛ اما به کمبود کتاب ، اتاق درسی ، میدان سپورت و معلمان مسلکی مواجه اند.
 
به گفته وی ، اکثر معلمانی که تازه استخدام شده اند، شیوۀ تدریس را بلند نیستند و هنوز خودشان به آموزش نیاز دارند تا بتوانند به پرسش شاگردان پاسخ مناسب ارايه بدارند.
 
خیبر ، شاگرد لیسه عالی خراسان شهر میمنه نيز از مشکلات مشابه شاکى بوده و خواستار حل آن است.
 
ريیس معارف فاریاب، برخی گفته ها را تائید نموده، اما میگوید که با توجه به امکاناتی که معارف دارد رسیدگی به تمام مشکلات به زمان نیاز دارد.
 
وى مى افزايد که کشورهای همسایه برای هر شاگرد سالانه تا 1400 دالر به مصرف میرساند در حالیکه مصرف سالانۀ شاگردان افغانستان به 70 دالر میرسد با این امکانات هنوز هم معارف کشور از جایگاه خوبی در منطقه برخوردار است.