نیلی (پژواک ١٨ميزان ٩٢) : مسوولان معارف ولایت دایکندی از رشد معارف در چند سال اخير سخن ميزنند،اما مردم  ازمشکلات درين عرصه بخصوص کمبود تعمير مکاتب و معلمين مسلکى شکايت دارند.
محمد علی واثق ریيس معارف دایکندی ميگويد که در گذشته مشکلات زيادى در بخش معارف وجود داشت، اما در چند سال اخير اين مشکلات رو به کاهش نهاده و تسهيلات خوبى براى معلمين و شاگردان فراهم گرديده است.
وى،بخش معارف راشامل یک پوهنتون خصوصی، چهارلیسۀ شبانه،پنج انستیتيوت زراعتی و حسابداری و ٣٣٩ مکتب به شمول ١٩٠ لیسه خوانده، مى افزايد که دراين مکاتب بيش از ١٧٠ هزار شاگرد و در انستیتیوت ها وپوهنتون چهار هزار تن مشغول تعليم و تحصیل اند که 44 درصد آنان را دختران تشکیل میدهند.
به گفتۀ واثق، اضافه از چهارصد معلم وکارمند معارف نیز در اينولایت مصروف تدريس هستند.
رييس معارف دايکندى علاوه کرد : (( تمام این آمار نسبت به پنج سال قبل بيش از سى درصد افزایش یافته که نشاندهندۀ شوق و علاقۀ مردم براى رشد معارف است.))
وى گفت که علم دوستی مردم ،تلاش ریاست معارف دایکندی و رقابت مثبت شاگردان ، باعث شده است که در امتحان کانکور سال ١٣٩١ اضافه از ٣١٠٠ فارغ صنف دوازدهم جذب پوهنتونها وموسسات تحصیلات عالی کشور شوند.
اما هادی رحیمی زاده منشی شوراى ولایتی دایکندی ميگويد که موفقیت شاگردان در امتحان کانکور ناشی از تلاش شاگردان ،خانواده ها وریاست معارف بوده است.
وی افزود : (( بسیاری از پدران ومادران دایکندی گاو وگوسفند وبادام خود را میفروشند واز پول بدست آمده اولاد شانرا در زمستانها برای فراگیری مضامین درسی به کابل میفرستند تا کورس بخوانند و براى کانکور آماده باشند.))
احمد علی  صادقی یکی از فرهنگیان دایکندی نيز ميگويد که علت موفقیت شاگردان این است که در زمستانها برای درس خواندن مضامین مکتب به بامیان ،کابل و هرات میروند.
 به گفتۀ وى، مردم با وجود اینکه در بخش معارف با مشکلات زیادی مواجه اند، اما به این باور رسیده اند که دایکندی از نظر دولت افتاده است.
صادقى ميگويد که به همين علت مردم فقط راه رسیدن به انکشاف را فقط از راه علم ارزیابی نموده تلاش میکنند تا فرزندان خود را به يک مقامى برسانند .
وی مى افزايد که یک سوم مکاتب دايکندى فاقد تعمیر بوده و شاگردان در زیر درختان، خانه های ویرانه وجاهای نا مناسب درس میخوانند.
صادقی علاوه کرد که معلمین مسلکی به ندرت در مکاتب دیده میشود و لازم است که اين نواقص رفع شود و زمينه هاى مناسبى براى تعليم و تحصيل مساعد گردد.
مشکلات:
نوروز علی يکى ازباشندگان دايکندى از سیستم درسی نامناسب سخن زده ميگويد که سیستم آموزشی درنظام تعليمى و تحصیلی کشور دربسیاری  موارد دچارضعف های زیادی است.
وى مى افزايد که به طورواضح مشهوداست که نمونه دقیق این مورد رامی توان دردایکندی مشاهده نمود، زيرا معلمين متواتر و منظم به مکتب نمى روند و به علت کمبود معلمين مسلکى، شاگردان توسط ملا امامان و کسانى که از صنف هشتم فارغ شده اند تدريس ميشوند.
این شهروند ،دلیل مشکلات معارف را، کم توجهی دولت درتمام زمینه ها وبخصوص درعرصۀ تعلیم وتربیه می داند ومیگوید: (( تازمانی که این تعصبات دردرون ماحل نشود وما به یک اتحادنسبی بین اقوام خودنرسیم نمی توانیم که این مشکلات راحل نماییم .))
خدای رحیم یکی دیگر ازباشندگان دایکندی که درمعارف اينولايت کار کرده است نيز میگوید : (( هنوزهم نظام تحصیلی مامشکل دارد .درمکاتب معلمانی وجود دارند که مدرس صنوف بالا هستند ولی   سوادکافی راندارند.))
وى از کمبودوسایل آموزشی حتى تباشير و نبودتخته سیاه برای نوشتن وآموزش وکمبودکتب آموزشی حرف زده، مى افزايد که مشکل به حدى است که سه نفر ازیک کتاب استفاده می نمایند.
فاطمه یکی از شاگردان معارف دايکندى نيز از مشکلات شاکى بوده، ميگويد: ((مامشکلات زیادی داریم که بخش اعظم آن متوجه معارف است. ))
اين شاگرد  صنف يازدهم علاوه ميکند : (( ما از صنف اول تا  حال در زیر سایه های درخت وخیمه درس خوانده ایم وبرای ما مکتب جور نمیشود .))
فاطمه  ازدولت ميخواهد که در همه عرصه ها بخصوص در بخش معارف توجه جدى کند، زيرا همين شاگردان مکاتب هستند که آيندۀ کشور را رقم مى زنند و اگر اولاد وطن ، بى سواد بار آيد، به جز اينکه بر بدبختى و عقب مانى کشور خواهد افزود، ارمغان ديگرى نخواهد داشت.
اين درحالى است که وزارت معارف ميگويد که  مشکل بيش از پنجاه هزار شاگرد، با ساخت هفتاد مکتب به هزينۀ ٢٥ ميليون دالر در ولايات باميان، دايکندى وغور، از حيث جاى مناسب درسى حل ميشود.
به گفتۀ اين وزارت ، ٢٤ مکتب در بامیان، ٢٣ مکتب در دایکندی و٢٣ مکتب ديگر در ولایت غور ساخته میشود.
 داکتر فاروق وردک وزير معارف سال گذشته در مراسم تهدابگذارى يک مکتب در باميان ولايت همجوار دايکندى گفته بود : "تا دو سال دیگر، هیچ قریه در افغانستان که ایجاب مکتب را نماید،  بدون مکتب؛ و هیچ مکتبی، بدون معلم؛ و هیچ شاگردی، بدون کتاب در سطح کشور نخواهد ماند."
وزارت معارف ميگويد که از ابتدای سال ٢٠١٣ ميلادى، سالانه ١٢٥ ميلیون دالر در بخش ارتقای کیفیت معارف، از طرف جامعۀ جهانی در افغانستان به مصرف ميرسد؛ درحالیکه قبلاً در بخش ارتقاى ظرفیت معارف، سالانه ٢٥ ميلیون دالر به مصرف میرسید.