باميان (پژواک ٦اسد٩٢) : بامیان یکی از ولایاتى است که هیچگونه کارخانۀ صنعتی وجود ندارد، حتی کارخانه هاى کوچک نیز در این ولایت نیست که برای تامین معیشت خانواده ها کمک شود واقتصاد مردم را بالا ببرد .
اين ولايت بازار تجارتی مانند دیگر ولایات نيز ندارد.
 بازار بامیان بیشتر رنگ یک بازار محلی برای مصارف محلی را دارد.اجناس اقلامى که برای فروش آورده میشودازشهرهای بزرگ مانند کابل، مزار شریف وغزنی تهیه  میگردد .
دکانهايی که در بامیان وجود دارد فقط برای فروش مردم محل میباشد واز این ولایت هیچ ولایت دیگر اجناس خود را خریداری نمیکنند .
روى همين ملحوظ وضعیت تجارتی دربامیان رشد نکرده وحدود چهارهزار دکانى پرچونى که درمرکز این ولایت وجود دارد، ظرفیت معاملات عمده را ندارند .
زراعت :
اقتصاد اکثر مردم باميان به زراعت و مالدارى متکى است.
کچالو عمده ترين محصول زراعتى باميان و نصف ضرورت کشور را تشکيل ميدهد. در کنار آن چپه نمک ، کیشته ، قروت و روغن زرد که از محصولات زراعتى بدست مى آيد، نيز شهرت دارد. تمام اين محصولات  به ساير ولايات و خارج از کشور نيز صادر میگردد.
بيشتر اقتصاد مردم باميان از فروش همين محصولات تامين ميشود، ولی به آنصورتى که بتوانند زندگی خود را توسط مالداری وزراعت به پیش ببرد امکان ندارد .
محمد آصف یکی از دهاقین بامیان ميگويدکه  دولت در مورد زراعت ومالداری کاری را انجام نداده اند،اگر در این بخش کار صورت بگیرد مردم بامیان از اقتصاد خوبی برخوردار خواهند شد .
وی به پژواک گفت که دولت بايد برای دهاقین  سر بندهای آبی اعمار نماید ،کشت های خوب وحاصلدار را جايگزین کشت های قدیمی مانند جو وگندم نماید. باغداران در بخش باغداری نیز نیاز به حمایت دارند. لازم است که در مورد تهیه نهال های مثمر وادویه میوه جات با آنان همکاری صورت بگیرد .
حاجی خداداد یکی از مالداران بامیان ميگويد که مالداری یکی از مفید ترین کار ها در شرایط فعلی بوده، اگرمالداران  درکشور مالداری نکنند ، دولت باید هزاران تن گوشت را از کشور ديگرى خریداری نماید که اين خود به ضرر دولت و مردم مى باشد.
وی علاوه  ميکند که دولت میتواند بخش مالداری را با حمایت ه بخش صحی ووترنری برنامه ریزی کند وواکسين تمام امراض حیوانی را برای مالداران مهیا سازد تا حيوانات بر اثر شيوع امراض، تلف نشوند ومالداران نیز به ادامه مالداری تشویق شوند .
اين مالدارمى افزايد که خواست مالداران از دولت این است که زمینه فروش گوشت را به خارج از کشور فراهم نماید ویا حد اقل پروسۀ وارد کردن گاومیش ها ودیگر مواشی را که از پاکستان آورده میشود محدود سازد .
حاجی خداد گفت: (( اگر مالدار مطمئن باشد که سود بیشتری از مالداری بدست می آید مالداری بیشتری خواهند کرد ودر این صورت مالداری در سطح کشور افزایش خواهد یافت .))
انجینر محمد طاهر عطايی ریيس زراعت و مالدارى بامیان می پذیرد که دولت به تنهايی ظرفیت وتوانايى حمایت صد درصد  از دهاقین ومالداران را ندارد ،اما طبق بودجه دست داشته خود تلاش کرده است تا از این قشر حمایت صورت بگیرد .
وی علاوه ميکند : ((زراعت ومالداری پلان بسیار وسیع وسر مایه گذاری هنگفت میخواهد تا ما به حدی برسیم که حد اقل افغانستان را از جهت  حاصلات گندم وگوشت خودکفا سازیم.))
عطايى ميگويد که یک فیصدی کمی از دهاقین ومالداران توسط حکومت حمایت شده ،اما این نیاز مند یک تصمیم وبرنامه ریزی دقیق در سطح کشوراست که باید کابینه تصمیم بگیرند تا زراعت ومالداری توسعه يابد.
تجارت وسرمایه گذاری :
مردم بامیان خواستار ایجاد کارخانه هاى صنعتی،رشد   صنايع دستی  وسرمایه گذاری در بخش توريزم (سياحت) اند. اين ولايت در بخش کارخانه هاى صنعتی تقریباً صفر بوده، اما در بخش  خدمات توریستی تاحدى سرمایه گذاری شده است .
حاجی چمن یکی تاجران باميان ميگويد که نبود کارخانه هاى صنعتی،بیکاری را درین ولایت افزایش داده وحتی منظره شهر بامیان به یک شهر نمى ماند ومانند یک بازار محلی در ابتدايی ترین وضعیت قرار دارد.
وی مى افزايد : ((خواست ما این است که دولت باید زمينه سرمایه گذاری را در بخش حمایت ازتشبثات خصوصی و سهولت برای سرمایه گذاران از قبیل قراردادن زمین برای کارخانجات ، قرض دادن، ایجاد پارکهای صنعتی و تولید برق صنعتی فراهم سازد.))
اين تاجر علاوه کرد  که با نفوس کمى که بامیان دارد تاجران غیر بامیانی علاقمند سرمایه گذاری درین ولایت نخواهند بود،اما وقتی زمینه سرمایه گذاری از طرف دولت برای سرمایه گذاران فراهم گردد خود بخود این مشکل رفع میگردد .
به گفتۀ حاجى چمن،تاجران وسرمایه داران در جايى سرمایه گذاری میکنند که برای شان سود آور باشد فقط  امتیازی که بامیان دارد تامین امنیت آن است ونیروی کار کافی در این ولایت وجود دارد که سرمایه گذاران علاقمند سرمایه گذاری باشند،اما قبل از این سرمایه گذاران با حمایت ه دولت باید تشویق به سرمایه گذاری درین ولایت گردد.
عبدالواحد، مدیر اتاق تجارت بامیان نيز ميگويد: (( ما تقاضاهای زیاد از دولت در مورد چگونگی جذب سرمایه گذاری در این ولایت داشتیم،اما به فکر من دولت زیاد در غم سرمایه گذاری وحمایت از سرمایه گذاران را ندارد .))
وی علاوه ميکند که در چهار نقطه شامل مرکز بامیان و ولسوالی هاى  یکاولنگ ، کهمرد و شیبر ظرفیت تولید برق صنعتی را دارد اما درین مورد حتی دولت کارهای مقدماتی آنرا انجام نداده است .
به گفتۀ مدير اتاق تجارت باميان، تا چندى قبل ماستر پلان شهر بامیان هم مشخص نبود وحالا ماستر پلان هم تکمیل شده وبخش های مانند مارکیت های تجارتی  ومناطق صنعتی مشخص شده، اما برق وجود ندارد وزمین هم در اختیار سرمایه گذاران قرار داده نشده است.
وى میگوید زمانی سرمایه گذاران درين ولایت اقدام به سرمایه گذاری خواهند کرد که دولت زمینه کار را برای سکتور خصوصی فراهم سازد .
 باميان از دیدگاهی تجارت وسرمایه گذاری  داراى ذخاير و منابع سرشار طبيعى به ويژه معادن آهن و زغال سنگ نیز میباشد.
معدن آهن حاجیگک که در سلسله کوه های هندوکش، میان بامیان و ميدان وردگ واقع است، در سال ۱۳۳۹هجری شمسى، شناسایی شده و١٦ کیلومتر طول و ۵۵۰ مترعمق دارد.در اين معدن که يکى از بزرگترين معادن دنيا به شمار ميرود،دو ميليارد تُن آهن وجود دارد.
در داوطلبى ماه قوس سال ١٣٩٠ ، کنسرسيوم کمپنى هاى هندی (SAIL/ AFISCO)  براى استخراج سه بلاک و يک کمپنی کانادايى   (Kilo Gold Mines)براى استخراج يک بلاک اين معدن برنده شده است و قرار است که کار استخراج آن در سال ١٣٩٢ آغاز گردد.
معادن زغال سنگ در ولسوالى شيبر نيز از اهميت خاص برخوردار بوده و زغال آن علاوه به باميان به ولايات ديگر هم صادر مى گردد.
معادن سنگ های مرمرسبز، مرمر سفید ، سنگ رُخام ، ومرمر عادی نيز بر اهميت اين ولايت افزوده است که تمامی این معادن نیازمند ی سرمایه گذاری های معیاری میباشد که ازطرف دولت باید حمایت گردد.
صنایع دستی :
عمده ترین صنایع دستی بامیان قالین، گليم، نمد ، برک و خامک دوزی بوده و قالين و گليم هزارگى شهرت خاص دارد که توسط زنان این مناطق بافته مى شود. قالین بامیان در نمایشگاههای بین المللی حتی در ردیف اول قرار گرفته است.
صنایع دستی در بامیان از جهتی اهمیت دارد که این ولایت یکی از مناطق توریستی میباشد  و سالانه    توریست ها به شمول اتباع خارجی به اين ولايت سفر ميکنند و از مناظر تاريخى و باستانى آن مانند دو مجسمۀ مخروبۀ بودا و بند امير( اولين پارک ملى کشور) ديدن مينمايند.
در شهر باميان دکانهاى صنايع دستى وجود دارد که سياحان خارجى بيشتر به آن علاقمند بوده و آنرا خريدارى مينمايند.
محمد امین دانشیار از ولسوالی ورث بامیان که تجارت نمد را میکند ، ميگويد که نمد های خوبی را از منطقه خریداری میکند وبه بازار بامیان برای فروش می آورد ،ولی بازار خوب ندارد وبه قیمت پایين به فروش میرسد.
وی مى افزايد که نمد به اساس کیلو فروخته میشودوهرچه نمد خوبتر باشد به همان اندازه قیمتش بالا میباشد، اما در بازار بامیان نمد خوب وبد زیاد تشخیص نمیشود .
اين تاجر علاوه کرد که حد اقل برای معرفی صنایع دستی مانند قالین ، برک ، نمدوصنایع خامک دوزی، دست دوزی ، موره دوزی ، باید نمایشگاهها وفروشگاههای دایمی ایجاد شود تا زمینه رشد آن فراهم گردد وبازاری برای معرفی وفروش آن موجود باشد .
خانم مریم بهار که استاد نمد در ولسوالی ورث است، ميگويد  که مالیدن نمد خوب بیشتر وقت میبرد ونیز برک خوب هم مهارت های خاصی دارد که هرکس نمیتواند این دوصنعت را بسازد .
اما وی علاوه کرد که برای صنایع دستی زنان در بامیان هیچگونه برنامه تشویقی وراهنمايی وجود ندارد ومردم فقط طرح ها ودیزاین های قدیمی را روی دست دارند .
اين خانم ميگويد که  زنان نمیدانند که چه طرحها ودیزاینها به بازارها بیشتر خریداردارد که طبق آن تقاضا ،صنایع دستی را تولید نمایند.
وی گفت: (( خاست ما از دولت این است که برنامه های وسیع آموزشی را در این زمینه روی دست بگیرد وزنان را رهنمايی نماید که چگونه صنایع دستی بسازند که سود بیشتری داشته باشد.))
بهار علاوه نمود که  باید در زمینه صنایع دستی از طرف وزارت های مربوطه بازار یابی صورت بگیرد وپس از بازار یابی الگو ها را به دسترس صنعتگران قرار بدهند.
با اين حال غلام نبی جهش ریيس انکشاف صنایع روستايی بامیان ميگويد که رشد صنایع دستی از دو جهت مفید است، یکی اینکه از فروش آن اقتصاد مردم بالا میرود واز جهت دیگر آن فرهنگ بومی مردم معرفی میگردد.
وی افزود که در  سه سال اخير در بخش توسعه وحمایت از  صنایع روستايی  کارهای  انجام شده، اما کافی نیست وباید بیشترازین برای توسعه صنایع دستی تلاش شود.