پلخمرى (پژواک ٢٩سرطان ٩٢) :بغلان یک ولایت صنعتی وزراعتی بوده واقتصاد اکثر مردم آن متکى به زراعت، باغداری و مالداری است.
تعداد دیگری را کارمندان موسسات تولیدی تشکيل ميدهد که اقتصاد آنها با فعاليت فابريکه هاى توليد در سالهاى گذشته تقریباً خوب بود.
در گذشته هشتاد درصد باشندگان شهر پلخمری مرکز بغلان شامل کارمندان موسسات توليدى مانند ریاست نساجی افغان ، فابریکه سمنت غوری ، برق غوری، فابريکۀ قند و معدن زغال سنگ بودند، اما رکود برخى از فابريکه ها و کاهش کارگران بر اقتصاد آنان اثر ناگوار گذاشته واکنون این تعداد به ٢٠ درصد کاهش يافته است .
صنعت:
روح الله یکتن از کارمندان سابقه دستگاه نساجی میگوید که ریاست دستگاه نساجی از آغاز فعالیت تا سال های ١٣٦٧ بهترین اقتصاد را داشت .در حدود ٢٥٠٠ کارمند دراین دستگاه مصروف کار بودند که برای کارگران معاش مناسب پرداخت میشد .
وى مى افزايد که تمامی کار مندانى که مصروف کار در فابریکه سمنت و فابریکه قند و دیگر فابریکات بودند، اقتصاد نسبتاً خوب داشتند، اما در این سالها این فاریکات تقریباً از فعالیت باز مانده و کارمندان آن مصروف کارهای دیگر شده اند که این کار بر اقتصاد مردم تاجايی لطمه وارد نموده است .
گل محمد یکتن از باشندگان ولسوالی بغلان مرکزی میگوید ". در سالهای قبل ولایت بغلان داری اقتصاد بسیار خوب بود، زیرا دراین ولایت چندین فابریکه فعالیت داشت و دیگر اینکه یکی از ولایات زراعتی میباشد که هشتاد درصد مردم زراعت پیشه و مالدار میباشند.))
او علاوه ميکند که ولایت بغلان درکشت و زراعت نيز دست بالايی داشته و همیشه از این ولایت گندم ،برنج ، خربوزه، تزبوز و سیب به ولایات مانند کابل، پروان، بامیان صادر ميشد واز همینرو مردم اقتصاد خوب داشتند .
بغلان داراى هفت معدن زغال سنگ و شامل معدن کرکر، دود کش و آهن دره در شهر پلخمری ، دو معدن در ولسوالی تاله وبرفک ، یک معدن در ولسوالی ده صلاح و یک معدن بنام چنارک در ولسوالی نهرين است.
از زغال سنگ به حيث مادۀ مهم محروقاتى براى تسخين منازل، داش هاى خشت و حمام ها استفاده مى شود. اما برخى ها ادعا ميکنند که عواید ولایت بغلان به جيب مفسدين ميرود .
داکتر فیصل سمیع عضو شورای ولایتى بغلان میگوید که اين ولایت به خصوص شهر پلخمری یکی از شهر هايی است که داری اقتصاد بسيار عالی بوده و دولت تنها از شهر پلخمرى در یکماه از ٣ الی ٤ میليون افغانی عايد ميکند.
اما او مدعى است که مشکلات فساد ادرای روز بروز بيشتر شده میرود و هفتاد درصد عواید دولت به جیب مفسدین میرود که اين وضعيت بر اقتصاد مردم اثر ناگوار دارد.
بازمیر یکتن از کارمندان باز نشسته اداره مستوفیت ولایت بغلان ميگويد که سالانه بیش از ١٥ میليون افغانی تنها عواید از طریق مستوفیت جمع آوری میشود.اما او ميگويد که اکنون معلوم نیست که عواید سالانه مستوفیت چند میشود .
به گفتۀ بازمير، بیش از پنج سال میشود که ریاست معدن زغال سنگ و فابریکه سمنت غوری مالیه نمیدهند ، ولى با وجود آنهم مستوفیت بغلان سالانه اضافه از ١٥٠ میليون افغانی عواید بدست می آورد.
وى مى افزايد که اگر ماليه اين منابع دولتى به شکل درست آن پرداخته شود، اقتصاد بغلان رشد قابل ملاحظه يى خواهد کرد.
اقتصاد:
با آنکه فابریکه پایه سازی، سیلو، شرکت سپین زر، تصدی کاماز و میکانیزه زراعتی که مهمترین تاسیسات تولیدی بغلان بودند و در جریان جنگ های سی سال اخیر و کم توجهی دولت، تعدادى از آنان از جمله شرکت سپین زر، تصدی کاماز و میکانیزه زراعتی از بین رفتند، اما برخى مردم ميگويند که اقتصاد مردم در يک دهۀ اخير رو به بهبودى است.
نسیمه یکتن ازمحصلین پوهنځی اقتصاد پوهنتون حکیم سنایی بغلان ميگويد: قسمیکه دید میشود اقتصاد مردم اين ولايت نسبت به سالهای قبل پنجاه درصد تغیير مثبت نموده است و مردم نسبت به گذشته آنقدر از ناداری رنج نمی برند .
وى علاوه ميکند که دراین سالها در زندگی اقتصادی زنان نيز تغیيرات چشمگیر رونما شده است است. تعداد زیادى از زنان به کمک موسسات خارجی مصروف کار شده اند که مى توان از زنبور داری، پشم ریسی ، موره دوزی و خیاطی ياد نمود.
در بخش تحصيل نيز اين ولايت تا حدى پيشرفت نموده است.
بعد از سقوط حکومت طالبان و روى کار شدن حکومت جديد، جوانان بيشترى مصروف تحصیل شده اند .
نجیب الله یکتن از جوانان ولایت بغلان میگوید: ((من فکر میکنم که اقتصاد مردم بغلان نسبت به گذشته ها بسیار خوب شده است و تعداد زیادى از جوانان را میبینم که مصروف درس در مکاتب و پوهنتون هاى خصوصى هستند.))
به گفتۀ وى درحال حاضر بیش از دو هزار شاگرد در موسسات خصوصی از بودیجه شخصی شان درس میخوانند که این کاراز بودن اقتصاد خوب نمايندگى ميکند.
زراعت:
بغلان از حيث زراعت نيز پيشتاز بوده و گندم و شالى( برنج) عمده ترين محصولات آنرا تشکيل ميدهد. برنج بغلانى از لذت خاص برخوردار بوده و شهرت به سزايى به سطح کشور دارد.
محصولات ديگر آنرا خربوزه، کچالو ،پیاز ، جواری و نخود و ميوه هاى لذيذ و متنوع تشکيل ميدهد.
محمد عثمان ک تن از دهاقین ولسوالی بغلان مرکزی میگوید:((من یکصد جریب زمین دارم ودر سالهای قبل به مشکلات زیاد گرفتار بودم ، تراکتور نبود و امکانات برای دهقان ها کم بود .))
اما او مى افزايد که حالا حاصلاتش بهبود يافته است.
اين دهقان علاوه ميکند که در سالهای قبل ازيکصد جريب زمین خود پنجهزار سیر گندم بدست مى آورد واکنون به کمک ریاست زراعت که کود و تخم اصلاح شدۀ گندم توزيع نموده است،از همين زمین١٠هزار سیر گندم حاصل ميگيرد.
مردم بغلان مالدار نيز بوده و گفته ميشود که ٢٠ درصد مردم آنرا کوچى ها تشکيل ميدهند و در حدود يک ميليون مواشى در اين ولايت وجود دارد.
حاجی محمد عضو شواری ولایتی بغلان ميگويد که مواشی از بغلان به ديگر ولايات انتقال داده ميشود.
وى مى افزايد، با وجودیکه مردم بغلان گندم، برنج و دیگر حاصلات شان را به سایر ولایات صادر میکنند، تعدادى از قصابان ولایات دیگر نيز بخاطر خریداری حیوانات به این ولایت آمده و بخصوص گوسفند راخريداری کرده و به ولايت خود مى برند .
حاجى محمد علاوه ميکند که اقتصاد تعداد زیادى از مالدارن بغلان از همين طریق رشد نموده است.
ارباب عیسی يکتن از مالداران قریه بایسقال ولسوالی بغلان مرکزی نيز ميگويد : ((من بیش از یکهزار گوسفند دارم و سالانه صدها گوسفند را مى فروشم و اقتصاد مه از گذشته کده بسیار خوب شده .))
او مى افزايد که آنها یک قوم هستند و همۀ آنها مالدار بوده و از همين مدرک امرار معيشت مى نمايند.
اما اين مالدار، شيوع برخى امراض حيوانى را باعث از بين رفتن مواشى دانسته و خواستار توجه دولت در اين عرصه است.
صنايع دستى:
صنایع دستی در بغلان درسالهای گذشته چندان خوب نبوده،اما درین سالها دیده میشود که رشد نموده است .
عزیزه یکتن از زنان شهر پلخمری میگوید:.(( شوهر من بیست سال میشه که فوت کده و من هشت سال میشه که کار صنایع دستی را میکنم.))
اين بيوه زن که شش دختر و دوپسر دارد، گفت که از طريق موره دوزی و خامک دوزی زندگی خود و اولادهايش را به پيش مى برد و عايد خوب هم دارد.
وى اضافه مى کند که تعداد زیادى از زنان را میشناسد که از طریق صنایع دستی روزگار شان را سپری میکنند .یکتعداد شان مصروف پشم ریشی و شمار ديگرى مصروف خیاطی و موره دوزی میباشند .
اين خانم با آنهم ميگويد که دولت بايد براى صنايع دستى زنان، بازار خوبترى را پيدا کند تا زنان بتوانند ازاينطريق متکى به خود شوند.
