گرديز( پژواک، ٢٤ اسد ۹۲ ): مسوولين معارف ولايت  پکتيا ميگويند، اگر چه روند کنونى معارف در اين ولايت به خوبى  به پيش مى رود، اما توجه که بايد در اين راستا ميشد، صورت نه گرفته است.
آنها ميگويند، مکاتب در پکتيا نسبت به نياز مردم کم است.
انجنير محراب الدين شفق رييس معارف در اين ولايت ميگويد، در دهه اخير روند معارف ترقى چشم گير نموده و هزاران تن با روند معارف يکجا شده اند، اما باز هم در اين بخش توجه لازم نه شده است.
وى ميگويد، که اکنون٣٤٠باب مکاتب و مراکز گوناگون تعليمى در پکتيا وجود داشته، که در اين جمله ٨ مدرسه دينى، يک باب ليسه ميخانيکى، يک باب ليسۀ مسلکى زراعت و يک باب انستيتيوت کثير الرشتوى  شامل مى باشد.
به گفته شفق، در اين جمله مکاتب١٨٠٠٠٠٠هزار شاگرد مصروف فراگيرى تعليم وتربيه هستند، که ٤٥٠٠٠هزار تن آنان را اناث تشکيل مى دهد.
وى مى افزايد، در ٣٤٠ باب مکاتب پکتيا ١٦٩ آن تعمير ندارد.
رييس معارف گفت، در سال آينده در نظر دارد، که به ٦٠ مکتب تعمير بسازد و به ١٠٠باب مکاتب باقى مانده نيز در سالهاى آينده تعمير ساخته خواهد شد.
 شفق ميگويد، يک دارالمعلمين عالى تربيه معلم نيز دارند، که در حدود سى سال قبل ايجاد گرديده و اکنون نيز با داشتن  بخش هاى ولسوالى زرمت، احمد اباد، سيدکرم، ځاځى اريوب و څمکنى فعال است.
 
به گفتۀ وى، علاوه بر مکاتب يک پوهنتون نيز در اين ولايت فعاليت دارد، که در سال ١٣٨٣با داشتن پوهنځى هاى زراعت و تعليم و تربيه تاسيس شده بود .
 شفق افزود، هنگاميکه پوهنتون آريانا از پشاور به کشور انتقال  و با پوهنتون پکتيا مدغم شد، سپس پوهنځى هاى اين پوهنتون از ٢ به پنج ارتقا يافت.
 وى ميگويد، فعلاً اين پوهنتون داراى پوهنځى هاى طب، زراعت، حقوق، انجينرى و تعليم و تربيه مى باشد، که بيشتر از چهار هزار محصل در آن مشغول درس خواندن هستند، که سه صد تن آنان را دختران تشکيل مى دهد.
معلمين و شاگردان :
 نورگل يک تن از معلمان ليسۀ عبد الحى گرديزى در شهر گرديز ميگويد، که در اين اواخر در بخش تعليم و تربيه کارهاى زياد صورت گرفته، اما براى معلمان طورى که لازم است توجه صورت نه گرفته است.
منير احمد يک تن از شاگردان ليسۀ تجربوى مىگويدکه روند تعليمى نسبت به قبل خوب شده است؛ اما در بعضى بخش ها اکنون نيز مشکلات وجود دارد.
وى گفت، در بعضى از مکاتب  مشکل نبود لابراتور ديده ميشود و يا در مکاتب که لابراتوار دارد، پس استادان مسلکى و مواد وجود ندارند ،لازم است که رياست معارف در اين راستا توجه نمايد .
 عبدالله يک تن از شاگردان صنف دوازدهم ليسۀ مسلکى ولسوالى څمکنى ميگويد که  مکاتب خصوصى و پوهنتون ها نيز قابل ستايش است که در اين بخش به مشکلات مردم رسيدگى کرده اند.
 وى مى افزايد ، در ولسوالى څمکنى اکثريت شاگردان مکاتب در مراکز شخصى نيز مشغول درس مى باشند، که اين کار با آنان در کانکور کمک مى کند اگر اين مراکز شخصى نمى بود، براى تعداد زيادى از شاگردان چانس تعلميات عالى دريافت نمى شد.
مردم :
باشنده گان پکتيا روند معارف را نسبت به قبل خوب مى دانند؛ اما ميگيوند که هنوز هم بعضى از مشکلات در کندى اين روند تاثير دارد.
 معتبر خان يک تن از موى سفيدان ولسوالى ځدراڼ به پژواک گفت که درسه ولسوالۍ ځدراڼ، وزى، شواک و گردى څيړى تنها يک ليسه وجود دارد، که به طور کافى استادان نيز ندارند.
موصوف افزود، به اين ولسوالى ها به وقت معين مواد تعليمى نيز نمى رسد.
 نورالله يک تن ازباشنده گان ولسوالى سيدکرم ميگويد که  تعداد زياد از دختران و بچه هاى آنها به مکتب رو آورده اند؛ اما مى افزايد که در مناطق دوردست اين ولسوالى مکاتب تعمير ندارند و دولت بايد به مشکلات آنها رسيدگى کند.
روشنفکران :
 داکتر محمد نعيم احمدزى يک تن از فعالان جامعۀ مدنى در اين ولايت ميگويدکه روند تعليمى در اين ولايت نسبت به يک تعداد ولايات ديگر به خوبى به پيش مى رود؛ اما شاگردان برخى  ولسوالى هاى نا امن از تعليم محروم اند .
وى مى افزايد، لازم است تا مکاتب ليليه در مرکز و يا ولسوالى ها  براى ايشان  اعمار گردد  که به تعليم کامل دسترسى داشته باشند .