ولايت کندهاربه شمول مرکز ١٨ واحد ادارى دارد که به طور ذيل خلاصه ميشود.
١-شهر کندهار :
احمدشاه بابا در آغاز سلطنت خود در اين فکر بود، تا شهر جديد کندهار منيحث پايتخت افغانستان اعمار نمايد ، سنگ تهداب کندهار احمدشاهى به تاريخ اول ماه ربيع الثانى ( ١١٦٩ هـ ق ) گذاشته شد. اين شهر با نام اشرف البلاد مسمى گرديد و حيثت يک پايتخت و مرکزى باستانى امپراتورى درانى کمايى کرد. اين شهر در اوايل با ناحيه مشتمل بود که در بين خود يک چهارراهى سرپوش نيز داشت که از معمارى باستانى کندهارى ها نمايندگى ميکرد . اين شهر در دور معاصر به اساس تشکيلات و مساحت توسعه يافته و به ١٠ ناحيه رسيده است .
٢-سپين بولدک :
اين ولسوالى در ١١٠ کيلومترى شرق شهر کندهار در امتداد خط ديورند موقعيت دارد .باشندگان آن که از قبايل اچکزى ، نورزى ، اسحاقزى ، پوپلزى ، بارکزى، کوچى و تره کى تشکيل شده ، مصروف زراعت و تجارت ميباشد . اين ولسوالى از ٣٣٨ قريه تشکل شده است .
٢-ارغستان :
ولسوالى ارغستان در ١٠٠ کيلومترى جنوب شرق شهر کندهار در امتداد خط ديورند موقعيت دارد که با منزکى ايالت بلوچستان پاکستان و ولسوالى شهر صفا ولايت زابل همسرحد است . اين ولسوالى از ٣٣٥ قريه کوچک و بزرگ تشکيل شده که تعداد باشندگان آن به ٧٠ هزار تن ميرسد و برخى بيشتر آنها مصروف زراعت و مالدارى هستند ؛ امابخش کوچک آنها امور تجارى را پيش ميبرند .
٤-شاوليکوت :
اين ولسوالى در ٤٠ کيلومترى شمال شرق شهر کندهار موقعيت دارد و از ولسوالى هاى پُرنفوس کندهار محسوب ميشود که از ٧١٠ قريه تشکيل گرديده است . بند دهلى روى درياى ارغنداب اين ولسوالى اعمار شده است .
باشندگان اين ولسوالى زراعت پيشه است ، انځر ، بادام و انار از محصولات زراعتى آن است که در خارج از کشور مارکيت خوب دارد .
٥- ارغنداب :
ولسوالى ارغنداب در ١٠ کيلومترى شمال غرب شهر کندهار موقعيت دارد و با داشتن ٧٢ قريه از ولسوالى هاى سرسبز کندهار شمرده ميشود . درياى ارغنداب به طرف جنوب غرب اين ولسوالى جريان دارد که ١٧٧ کيلومتر زمين اين ولسوالى را دربر گرفته و ميوه هاى انار و انگور اين ولسوالى شهرت دارد .
٦-معروف :
ولسوالى معروف در ١٩٠کيلومترى شهر کندهار در حومه خط ديورند موقعيت دارد .اين ولسوالى ١٥٥ کيلومتر سرحد افغانستان با پاکستان تشکيل کرده و همچنان با ولسوالى هاى اتغر، شملزو و شينکى زابل همسرحد است .از ١٥٠ تا ٢٠٠ هزار تن در آن زنده گى دارد که اقتصاد آنها متکى به زراعت و مالدارى است . همچنان تعداد قريه هاى آن به ٣٦٠ ميرسد .
٧- دامان :
ولسوالى دامان در ٢٢ کيلومترى شرق شهر کندهار موقعيت دارد که علاوه بر ولسوالى شهر صفا با ولسوالى هاى دند ، تخته پل ، شاولى کوت و ارغنداب همسرحد است .شاهراه هاى کابل – کندهار ، کندهار- سپين بولدک و همچنان درياى هاى ارغستان و ترنک از اين ولسوالى ميگذرد. نفوس آن ٦٥ هزار تن تخمين شده که در ٢٣١ قريه کوچک و خورد سکونت دارد .
٨- ژيرى :
ولسوالى زراعتى ژيرى در ٢٥ کيلومترى غرب شهر کندهار موقعيت دارد.شاهراه کندهار – هرات از همين ولسوالى ميگذرد و در اوايل اداره کنونى بنا به خواست مردم و منظورى رييس جمهور منحيث ولسوالى درجه دوم در تشکيلات ادارى کندهار افزوده شد. باشندگان اين ولسوالى مصروف زراعت و مالدارى ميباشند .
٩-پنجوايى :
اين ولسوالى در ٢٥ کيلومترى شرق شهر کندهار موقعيت دارد . باشندگان آن مصروف زراعت ميباشند و انار ، انگور ، گندم و جو از محصولات مهم زراعتى آن است .قبيله هاى نورزى ، الکوزى ، اچکزى ، اسحاقزى ، کاکر و ديگر در اين ولسوالى سکونت دارند .
١٠-تخته پل :
ولسوالى تخته پل در ٤٥ کيلومترى شهر کندهار در امتداد شاهراه کندهار – سپين بولدک موقعيت دارد و نفوس آن ٣٤٦٠٠ تن تخمين شده که اکثريت آنها مالدار و زراعت پيشه اند.
١١-دند :
اين ولسوالى در ٧ کيلومترى جنوب غرب شهر کندهار موقعيت دارد که با داشتن ١٧٢ قريه درحدود ٣٨ هزار تن نفوس دارد . ٦٠ درصدباشندگان اين ولسوالى مصروف زراعت ، ١٠ درصد مصروف تجارت ، ٥ درصد مصروف مالدارى و ٧ درصد ديگر آن امور روزمره را به پيس ميبرد .
١٢-ميانشين :
ميانشين در ٧٠ کيلومترى شمال شهر کندهار موقعيت دارد که در جريان شش سال گذشته در دست مخالفين مسلح قرار داشت و سال گذشته درنتيجه عمليات دولت از چنگ آنها بر آمد .اين ولسوالى از ٣٥٣ ولسوالى کوچک و بزرگ تشکيل شده و ٢٦ هزار تن در آن سکونت دارد و برخى بيشتر آنها مالدار و زراعت پيشه اند .
١٣-نيش :
اين ولسوالى در ١٦٠ کيلومترى شمال شهر کندهار موقعيت دارد که تعداد قريه هاى آن به ٩٤ ميرسد و درحدود ٤٤ هزار باشنده دارد .سرک نيش – شهرکندهار خامه و برخى بيشتر باشندگان آن مصروف زراعت ميباشند که زيره سياه و سفيد و گندم از محصولات مهم زراعتى آنها است .
١٤-ميوند :
ميوند در ٧٠ کيلومترى شهر کندهار در امتداد شاهراه هرات- کندهار موقعيت دارد .
باشندگان اين ولسوالى مصروف زراعت و مالدارى ميباشند و همچنان گندم ، جوار و پنبه از محصولات زراعتى آن شمرده ميشود .
١٥-خاکريز :
اين ولسوالى در ٦٠ کيلومترى شمال شهر کندهار موقعيت دارد . سړک مواصلاتى اين ولسوالى خامه و باشندگان آن مصروف زراعت و مالدارى ميباشند و براى آبيارى زمين خود از آب کاريزها کار ميگيرد . قبايل پوپلزى، الکوزى ، توخى، کوچى، محمدزى و ديگر در اين ولسوالى سکونت دارند .
١٦-ښوراوک :
ولسوالى ښوراوک در ٢٣٠ کيلومترى جنوب شهر کندهار در حومه خط ديورند موقعيت دارد که تمامى زمين هاى اين ولسوالى هموار؛ اما باغات ندارد ، زيراکه آب هاى آن کم است .سرک بين شهرکندهار و اين ولسوالى هنوز هم خام است و باشندگان آن جهت رفع نيازمندى هاى خود به پاکستان رفت آمد مى نمايند .
١٧-غورک :
ولسوالى غورک در ١٠٠ کيلومترى شمال شهر کندهار موقعيت دارد و با ولايات هلمند و ارزگان همسرحد است . اين ولسوال براى مدت چهار سال در تصرف طالبان قرار داشت ؛ اما سال گذشته از تصرف آنها در آمد .در اين ولسوالى درحدود ٨٠٠٠ تن سکونت دارد که برخى بيشتر آنها مصروف زراعت و مالدارى ميباشد .
١٨-ريگستان :
ولسوالى ريگستان در ٣٥٠ کيلومترى جنوب شهر کندهار در امتداد خط ديورند موقعيت دارد و با ايالت بلوچستان پاکستان همسرحد است .باشندگان اين مالدارى و به ويژه مصروف پرورش شتر ميباشند و برخى بيشتر آنها از قبايل بړيڅ و بلوچ تشکيل گرديدند . اين ولسوالى در فصل تابستان بسيار سوزناک و سطح زراعت در آن پايين است .
