بلخ(پژواک، اول جدى ٩٢):به اساس سروى هاى که در ولايت بلخ صورت گرفته، ذخيره هاى بزرگ نفت، مواد خام سمنت، مواد ترکيبى شيشه( کردو)، معادن گچ و سلفر در اين ولايت وجود دارد که کار استخراج يکتعداد معادن جريان دارد و يکتعداد ديگر تاکنون بجا مانده اند.
١-حوزۀ نفتى افغان- تاجک:
حوزۀ نفت و گاز افغان -تاجک که در زون هاى شمال و شمال شرق از ولايت تخار تا ولايت جوزجان امتداد يافته و ٣١ هزار متر طول دارد. سروى اين ساحه دو سال قبل از سوى تراسايز کمپنى نفت و گاز کانادا تکميل شد که ١٢ بلاک نفت و گازر در آن تشخيص و تثبيت گرديد.
از جمع آنها تنها قرار داد استخراج دو بلاک( بلاک مزار شريف و بلاک صندوقلى)صورت گرفت. اين دو بلاک از ولسوالى چهاربولک ولايت بلخ( در طرف غرب شهرمزار شريف موقعيت دارد.)تا سواحل درياى آمو( ولسوالى کلدار) امتداد يافته است. اين قرارداد بين دولت افغانستان و سه کمپنى( کمپنى ترکى ترکش پتروليم، کمپنى درکن ايل امارات متحدۀ عربى و کمپنى غضنفرگروپ افغانستان) به امضا رسيد.
به اساس قرار داد، اين سه کمپنى در پنج سال اول روى دو بلاک ٦،١ يک عشاريه شش ميليارد سرمايه گذارى خواهد کرد و بعدا در جريان ١٢ سال ١٢ ميليارد دالر سرمايه گذارى مى کند.
امور ابتدايى استخراج نفت و گاز اين بلاک ها در سه تا پنج سال آينده وقت دربر خواهد گرفت، تا براى استخراج کامل آماده گردد. در اين دو بلاک ٥١٤ بيرل نفت و ٩١ ميليارد متر مکعب گاز طبيعى وجود دارد که يک حوزۀ سرشار و غنى نفت و گاز به سطح منطقۀ شمرده ميشود.
٢-کردو:
نشانه هاى معادن کردو در منطقۀ موسم به چشم شفا بين ولسوالى هاى چمتال و شولگرۀ که در ٢٥ کيلومترى جنوب غرب شهر مزارشريف موقعيت دارد، تشخص شده است. تحقيقات ابتدايى نشان داده است که مواد موسوم به کردو در منطقه وجود دارد که در ساخت شيشه ها به کار برده ميشود.
امور ايجاد فابريکه براى استخراج مواد اين کان و ساخت شيشه، به هزينۀ ٤٧ ميليون دالر امريکايى در شهر مزار شريف آغاز گرديده است.
٣-گچ:
معادن گچ در ولسوالى هاى خلم و چمتال ولايت بلخ موقعيت دارد.
از هر معدن ولسوالى خلم سالانه از ٨٠٠ تا ١٠٠٠ تُن مواد خام استخراج ميشودکه کارخانه هاى پروسس( داش) نيز در نزديک معادن ايجاد کرده است. سه معدن گچ در مناطق صد مشکه و جرقۀ ولسوالى خلم که در ٨٠ کيلومترى شمال شرق شهر مزار شريف موقعيت دارد، نيز تشخيص شده که قرار دادهاى استخراج آن با يکتعداد شرکت هاى خصوصى امضا گرديده است.
سه معدن گچ در ولسوالى چمتال وجود دارد که استخراج سالانۀ هر معدن درحدود ١٠٠٠ تُن گچ ميباشد. ولسوالى چمتال مناطق مير قاسم و پشمه قلعۀ دامنه هاى کوه البرز در ٥٠ کيلومترى جنوب غرب شهر مزارشريف موقعيت دارد.
٤-نمک:
معدن نمک شور در ولسوالى خلم که در شمال شرق شهر مزار شريف موقعيت دارد، تشخيص شده که امور استخراج آن از دو سال گذشته بدينسو توسط يک شرکت خصوصى آغاز گرديده و سالانه ١٠٠٠ تُن نمک از آن استخراج ميشود.
نمک اين معدن به علت افزايش پوتاشيم براى خوردن مناسب نيست؛ اما در نمکى کردن زمين هاى زراعتى، باغ ها، پوست هاى مواشى نقش مهم دارد.
٥-مواد سمنت :
معدن مواد خام سمنت در دامنه کوه هاى البرز در جنوب غرب ولايت بلخ نشانى شده است. مسوولين ولايت بلخ مى گويند که تحقيقات وزارت معادن در اين منطقه جريان دارد که نتايج آن تاکنون مشخص نشده است.
٦- سلفر:
چاه سلفر در ٧٠ کيلومترى مزار شريف در منطقۀ محمدجان دگر شهرک حيرتان موقعيت دارد. اين چاه توسط روس ها در حدود ٣٥ سال قبل به هدف انکشاف بلاک هاى نفت و گاز منطقۀ حفر گرديده بود.
آب سلفر در عمق ٨٠٠ مترى زمين اين منطقه وجود دارد که در بخش طبابت استعمال ميشود ؛ اما امور چاه مذکور به علت آغاز جنگ هاى داخلى در کشور متوقف گرديد.
