مزارشريف(پژواک،٢۷ جوزا ٩٢):هر چند روند معارف در ولايت بلخ پيشرفت کرده ؛ اما کمبود معلمين مسلکى، کتب درسى و نبود تعميرهاى مکاتب در برخى از ولسوالى ها، موانع مهم فرا راه تعليم محسوب ميشود .
لاجمير افغانزوى معاون رياست معارف بلخ مى گويد که در اين ولايت ٥٠٤ ادارۀ تعليمى به شمول دار المعلمين، انستيتيوت و کورس هاى سواد آموزى وجود دارد که ١٥ در صد آن تعمير ندارد .
موصوف افزود که امور تدريسى اين عده ادارات توسط ١٠١٩٩ معلم که ٥٩٧٤تن آن مردم و ٤٢٢٥ زن است ، پيش برده ميشود .
 به گفتۀ وى، در پهلوى آن ١٤٥٨ معلم قرار دادى نيز دارد که امور تدريسى مرکز و ولسوالى ها را پيش ميبرد .
لاجميرگفت که در اين ادارت ۵۴۰۱۷۸ تن شاگرد (۳۱۱۳۶۶ذکور و۲۲۸۸۱۲ انات)مصروف فراگيرى تعليم هستند .
 افغانزوى افزود که درجريان سال جارى تعليمى ٥٩٠٠٠ شاگرد جديداً به روند معارف يکجا گرديده  است .
علاوه بر مکاتب ده ها پوهنتون و موسسات تحصيلات عالى دولتى  وخصوصى نيز فعاليت دارد .
 مکمل الکوزى رييس پوهنتون بلخ به آژانس خبرى پژواک گفت که پوهنتون بلخ هم اکنون ١٣ هزار محصل دارد که ٤٠ در صد آن دختران تشکيل کرده است .
موصوف مى گويد که آنها در پوهنځى هاى ادبيات ، ژورناليزم، حقوق و علوم سياسى ، طب ، زراعت ، اقتصاد، انجينرى ، شرعيات ، اداره و کمپيوټر ساينس مصروف فراگيرى تحصيلات عالى هستند .
 علاه بر پوهنتون دولتى در بلخ ده ها موسسه تحصيلات عالى و نيمه عالى نيز فعاليت دارد که تعداد محصلين آن به ٢٠٠٠٠ تن ميرسد .
مشکلات و پيشرفت ها :
 هرچند روند معارف شهر مزار شريف رو به پيشرفت است؛ اما اين روند در ولسوالى ها از اثر کمبود معلمين مسلکى و کتب با موانع روبرو ميباشد .
عطامحمد مدير معارف ولسوالى چهار بولک به آژانس پژواک گفت ، تا به هر اندازه که مردم به معارف علاقه نشان دهند و براى کسب آن تلاش نمايند ، پس دولت نيز به همان اندازه برايشان سهوليت ها را مهيا مى سازد .
 موصوف افزود که باکمبود جدى معلمين مسلکى و کتب در اين ولسوالى مواجه است و اين کار باعث شده ، تا موانع در مقابل روند معارف ايجاد نمايد .
به گفتۀ وى، در اين ولسوالى ٣٩ باب مکتب وجود دارد که از جمله ١٧ باب تعمير ندارد و يکتعداد شاگردان در منازل کرايى و تعدادى ديگر در فضاى باز درس ميخوانند.
 عطامحمد گفت که در اين مکاتب ٢٤٦١٠تن شاگرد که از جمله ١٦٣٥٠  ذکور و ٨٢٦٠  دختر است ،مصروف تعليم است .
موصوف افزود که کمبود معلمين مسلکى يک مشکل جدى در مقابل روند معارف اين ولسوالى محسوب ميشود و ٨٠ درصد از معلمين اين ولسوالى غير مسلکى هستند .
 مدير معارف چهار بولک گفت که به مکاتب اين ولسوالى درشرايط دشوار فقط ٣٠ درصد کتب توزيع کرده است .
همچنين مکمل الکوزى رييس پوهنتون بلخ گفت که برخى مشکلات فراه راه پوهنتون وجود دارد که  با امور آن تاثيرات منفى گذاشته است .
 وى مى گويد که نبود جاى يکى از مشکلات بزرگ محسوب ميشود و امور خود از سال ها بدينسو در تخنيکم بلخ را به پيش ميبرد .
مکمل گفت که آخيراً کار تعمير جديد پوهنتون بلخ در حومه شاهراه کابل – بلخ در غرب شهر مزار شريف آغاز گرديده است .
 رييس پوهنتون بلخ مى گويد که کار اعمار پوهنځى انجنيرى در تعمير جديد تکميل گرديده و سنگ تهداب پوهنځى هاى اقتصاد و شرعيات گذاشته شده و کار آن جريان دارد .
به گفتۀ وى، تعمير پوهنځى انجينرى توسط پاکستان با هزينه ١٨ ميليون دالر امريکايى ساخته شده است .
 موصوف مى افزايد که کار تعمير ليليۀ اناث پوهنتون بلخ آغاز شده که با هزينۀ ٢، ٢ ميليون دالر امريکايى وزارت خارجه امريکا اعمار خواهد شد .
وى مى گويد که کار پوهنځى اداره عامه نيز آغاز شده که با هزينۀ ٢،٢ ميليون دالر امريکايى موسسۀ GIZ در آينده نزديک آعمار خواهد شد .
 مردم :
 محمداکرم باشندۀ ولسوالى دولت آباد بلخ مى گويد که سه پسرش مصروف تعليم در مرکز است که سطح تعليمى آنها خيلى پايين است .
موصوف گفت که دولت به نيازهاى معارف ولسوالى ها نسبت به مرکز رسيده گى نمى کند .
 به گفتۀ وى، اين درحالى است که امتحانات چهارو نيم ماهه مکاتب نزديک است، يک بچه اش که درصنف ١٢ درس ميخواند ؛ تاهنوزهم کتاب هاى مکمل را دريافت نکرده است .
محمداکرم گفت که در همچو وضعيت يک شاگرد چطور ميتواند، تعليم بهتر حاصل و چطور در امتحان کانکور موفق گردد .
 موصوف افزود، ندادن کتب به اولادهايش قابل تحمل نيست و جاى افسوس است که حکومت ده سال بعد نيز مشکل نبود کتب شاگردان رفع کرده نمى تواند .
مسوولين معارف ولايت بلخ نيز مشکل کمبود معلمين مسلکى و کتب درسى در ولسوالى ها به شکل عمومى تاييد مى نمايند .
 لاجمير افغان زوى معاون رياست معارف گفت که مشکل کمبود معملمين مسلکى در شهر مزار شريف وجود ندارد ؛ اما در مکاتب ولسوالى هاى هنوز هم اين مشکل به جا مانده است .
موصوف افزود، علت اصلى مشکل اين است که معملين مسلکى حاضر نميشوند که با معاش کم در ولسوالى ها وظيفه بيگيرند .
 به گفتۀ وى، انستيتيوت هاى مسلکى تعليم وتربيه به هدف حل اين مشکل ايجاد کرده که مشکل کمبود معلمين مسلکى در آينده نزديک حل خواهد شد .
لاجمير درمورد کمبود کتب گفت که اين مشکل تنها دامن گير ولسوالى ها نه ، بلکه در  مرکز ولايت نيز وجود دارد .
موصوف در مورد وزارت معارف را انتقاد کرد که تاکنون به مشکل کمبود کتب اين ولايت توجه نکرده است .
به گفتۀ وى، در سال جارى تنها ٦ هزار شاگرد در صنوف دوازدهم دارد؛ اما وزارت معارف تنها  ٢ هزار کتاب به اين تعداد شاگردان فرستاده است .
معلمين و متعلمين :
غلام على معلم ليسه ده راضى مى گويد که در بخش تدريس کدام مشکل ندارد؛ اما مى افزايد که از کمبود کتب و وسايل تخنيکى رنج ميبرد .
موصوف افزود، هرچند کمبود معلمين مسلکى يک مشکل بزرگ در مقابل تعليم و تربيه محسوب ميشود؛  اما اين خاليگاه در مکتب آنها پُر شده است .
 غلام گفت که ميز و چوکى در برخى بيشتر مکاتب از بين رفته که شاگردان ان روى فرش مى نشينند .
اما محمد اسلم متعلم صنف نهم مکتب امام بکرى ولسوالى دهدادى مى گويد، اگر از يک سو با کمبود کتب مواجه است از سوى ديگر، معلمين نيز به شکل که لازم است به وظايف خود توجه ندارند .
 موصوف افزود ، ساعت اول تدريسى روزمره به علت ناوقت آمدن معلم ، به وقت آغاز نميشود .
به گفتۀ وى، زمانيکه امور کشت و زرع در مزارع بيشتر گردد، پس غير حاضرى معلمين نيز بيشتر ميشود که از اثر آن همه ساله، سال تعليمى پس مى مانند .
 روشنفکران :
 پوهندوى غلام صديق آگاه امور تعليمى در مزار شريف به آژانس پژواک گفت که مردم با گذشت يک دهه اخير ارزش معارف را درک کرده است .
موصوف افزود، تا اندازه که مردم ارزش تعليم را درک کرده، دولت به همان اندازه سهولت ها برايشان فراهم نکرده است .
 به گفتۀ وى، روند معارف بلخ تاحدى بيشتر در شهر مزار شريف محدود گرديده و در ولسوالى ها  اين ولايت بسيار به کندى به پيش ميرود .
پوهندوى صديق گفت که براى دولت لازم است تا این فاصله ميان شهر و قريه از بين ببرد .