مزارشريف(پژواک، ٢ سرطان ٩٢):مسوولين ولايت بلخ مى گويند که زندگى اقتصادى ٨٥ در صد باشندگان اين ولايت متکى به زرعت است ؛ اما هنوز هم مشکلات اساسى دهاقين حل نشدند .
هر چند امور ايجاد برخى از نهرها ، ايجاد فابريکات پروسس، باغ شاندن و بازاريابى براى محصولات زراعتى سرعت يافته ؛ اما مشکل کمبود آب زراعتى هنوز هم به جا مانده که از اثر آن همه ساله در حدود ٦٠ در صد زمين زراعتى از کشت ميماند .
زراعت :
کاتب شمس رييس زراعت و مالدارى بلخ به آژانس خبرى پژواک گفت که تغييرات مثبت نسبت به سال هاى گذشته در امور زراعتى رونما گرديده است .
موصوف افزود که ايجاد بندهاى کوچک و برزرگ در شمارى از مناطق و بازيابى براى محصولات زراعتى به امور زراعتى سرعت بخشيده است .
به گفتۀ وى، با درنظرداشت حيثيت تجارتى شهر مزاز شريف يک مارکيت خوب براى فروش محصولات زراعتى فراهم گرديده که آنها براى کشت مواد زراعتى مختلف تشويق شدند .
همچنان اخيراً بعضى ميوه جات بلخ از اثر کار خوب در بخش باغدارى ارزش خود پيدا کرده است .
کاتب شمس گفت که درولايت بلخ ٣٦٠ هزار جريب زمين آبى ، ٧٥٠ جريب زمين للم ، ٥٧٥ هزار جريب باغات و ٦٩٠هزار جريب زمين مالچر است .
موصوف افزود که محصولات اساسى زراعت بلخ عبارت است از : گندم ، پنبه ، تربوز، خربوزه ، آنار، انگور ، زردالو وپسته .
به گفتۀ وى، هر چند سيستم زراعتى بلخ در چند سال گذشته به شکل طبيعى پيشرفت کرده ؛ اما کارهاى لازم در بخش زراعت صورت نگرفته است .
کاتب شمس گفت، هنوز هم زمين هاى شمارى از ولسوالى بلخ از اثر سيلاب ها با تهديد جدى مواجه است.
موصوف افزود که زمين هاى شولگر، زارع ، چمتال ، نهر شاهى، خلم ، چارکند و مارمل همه ساله از اثر نبود ديوار هاى استنادى و از بين رفتن جنگلات، متضرر ميشود .
به گفتۀ وى، در سال ١٣٩١ ه ش در حدود ده هزار جريب زمين در ولسوالى هاى شولگر، چاکند، زارغ ، خلم و نهر شاهى از اثر سيلاب ها متضرر شده است.
زارعين بلخ نيزعلاوه بر تهديد سيلاب ها، از کمبود آب زراعتى در اين ولايت تشويش دارند.
محمداسلم باشندۀ ولسوالى دهدادى اين ولايت به آژانس پژواک گفت که همه سال مجبور است که نيمه از زمين خود از اثر نبود آب کافى خاره بماند .
موصوف افزود:(( ٥٤ جريب زمين داريم ، همه سال ٣٠ جريب آين ابيارى ميشود که آن کشت مى نمايم ؛ اما متباقى همه سال خاره مى مانند.))
به گفتۀ وى، آنها همه ساله انتظار موسم بارانى دارد ، زيراکه با باريدن آن علاوه بر زمين للم ، حاصلات زمين هاى آبى نيز خوبتر ميشود .
شمارى از دهاقين بلخ تلاش دارند، تا مشکل کمبود آب حفر چاه هاى عميق از بين ببرد .
عبدالحميد باشنده قريۀ جرقلعه ولسوالى چمتال به آژانس خبرى پژواک گفت که از دو سال گذشته بدينسو آب منطقه آنها رو به کمبودى است.
انجنيرعصمت الله رييس آبيارى بلخ به آژانس پژواک گفت که آب زراعتى درياهاى بلخ به شکل طبيعى کاهش يافته است .
موصوف افزود که زمين هاى بلخ در يک ثانيه به ٤٠٠ مترمکعب آب نياز دارد، درحاليکه که درياهاى اين ولايت در يک ثانيه از ٢٥ تا ٤٥متر مکعب آب داده ميتوانند .
رييس زراعت کشت زعفران که درجريان دو سال گذشته در اين ولايت صورت ميگيرد، يک پيشرفت بزرگ خواند .
موصوف افزود، کشت زعفران در اين ولايت تاحدى مروج گرديده که تخم آن نيز در اين ولايت دريافت شده ميتواند .
تجارت و سرمايه گذارى :
تجارت و سرمايه گذارى ولايت بلخ از برکت شهر مزار شريف و شهرک بندرحيرتان به سطح کشور پيشرفت کرده ؛ اما امور تجارتى در دو سال اخير از اثر بعضى مشکلات بندرى کمرنگه گرديده است .
تجار اين ولايت ميگويند که قانون امور تجارتى کشور يکسان عملى نميشود که از اثر آن امور تجارتى بندر حيرتان متضرر شده و در جريان دو سال اخير ٢٥ درصد کاهش يافته است و با برخى عوايد بندر تاثيرات منفى گذاشته است .
مسوولين رياست مواد نفتى و گاز مايع بلخ مى گويد که عوايد شان نسبت به سال گذشته ٥٠ درصد کاهش نموده است .
محمد صابر ظهير مسوول رياست مواد نفتى و گاز مايع در بندر حيرتان ولايت بلخ به آژانس پژواک گفت که عوايد اين رياست درسال ١٣٩١ ه ش از اثر افزايش ماليه و رقابت نادرست بين تجار ٥٠ در صد کاهش یافته است .
وى افزود که اين رياست درسال ١٣٩٠ ه ش ٨ ميليون دالرامريکايى عايد داشت که انداز آن درسال ١٣٩١ در حدود ٤ ميليون دالر امريکا کاهش کرد .
به گفتۀ وى، ماليات اين رياست از اثر بلند شدن ماليه توسط دولت مرکزى و رقابت نادرست بين تجار کاهش يافته است .
موصوف درمورد مداخله کشورهاى همسايه نيز به عنوان علت کاهش عوايد مطرح کرد و گفت که کشورهاى همسايه تلاش دارند، تا مواد نفتى از بنادر آنها وارد افغانستان شود .
موصوف افزود:(( واردات زياد مواد نفتى از طريق ازبکستان ، پاکستان و ايران را نگران ساخته ، آنها از طريق مداخلات تلاش دارند تا توجه تجار افغان به بنادر تورخم و هرات معطوف نمايد، تا از صادرات مواد نفتى به افغانستان مفاد بيگيرد .))
اما شمارى از تجاران کم توجهى دولت و عدم سهولت ها در گمرگ حيرتان براى آنها از علل عمده کاهش عوايد مواد نفتى و گاز مايع عنوان کردند.
سيدطاهر روشن يکى از تجاران شهر مزار شريف به آژانس پژواک گفت که دولت توجه لازم به گمرکات کشور را ندارد .
موصوف افزود که برخى بيشتر مواد تجارتى بدون دادن ماليه قانونى به دولت ، به شکل قاچاق و ياهم با دادن روشوت وارد افغانستان ميشود .
به گفتۀ وى، آنها تا حد بيشتر ماليه خود در گمرگ حيرتان ميدهند که از اثر آن در بازار آزاد با تجاران ديگر رقابت سالم کرده نمى توانند .
روشن زاده گفت ، از همينرو شمارى از تجاران مواد نفتى از بندر حيرتان رو آوردند که باعت کاهش عوايد گرديده است .
ظهير رييس مواد نفتى و گاز مايع وجود فساد ادارى در اين رياست شديداً رد کرد و افزود، همين علت است که شمارى از تجاران به گمرکات ديگر کشور مراجعه کردند .
موصوف افزود که ٧٠ درصد مواد نفتى کشور قبل از سال ١٣٩١ ه ش از طريق بندر حيرتان وارد کشور مى شد که اين اندازه در سال گذشته خيلى کم شده است .
عطامحمدنور والى بلخ مى گويد که مشکلات در بندرحيرتان به وجود آمده که تاثيرات منفى بر امور تجارتى گذاشته و اگر وضعيت همچو ادامه يابد، پس ممکن از اين بندر فرار نمايند .
موصوف در مورد علت اين مشکلات گفت که تمام توصيه هاى حکومت مرکزى توسط ولايت بلخ به شکل خوب تطبيق ميشود؛اما دربنادر ديگر به شکل خوب تطبيق نميشود و تفاوت به ميان ميايد .
عمر زاخيلوال وزير ماليه ضمن يک سفر به مزارشريف ، مشکلات موجود در بندر حيرتان را رد کرد.
موصوف افزود ، درست است که امور تجارتى بندرحيرتان نسبت به سال گذشته ٢٥ درصد کاهش يافته ؛ اما علت آن عدم تطبيق قانون نيست .
به گفتۀ وى، يگانه علت آن قانون گمرکى نيست که گويا در بندرحيرتان تطبيق ميشود و تطبيق آن در بنادر ديگر کشور به شکل خوب صورت نمى گيرد .
زاخيلوال گفت :((سرعت بندر شيرخان کندز و ارتقاى بندر آقينه فارياب نيز با آمور تجارتى بندر حيرتان تاثيرات منفى گذاشته است .))
موصوف افزود که کمبود امور تجارتى بندرى تنها در بندر حيرتان نه ، بلکه در بنادر تورخم ، اسلام قلعه ، نيمروز و بنادر ديگر نيز کاهش يافته است .
آرش يونسى رييس اتاق هاى تجارت و صنايع بلخ ضمن تاييد مشکلات موجود در امور تجارتى مى افزايد که در جريان پنج سال گذشته سرمايه گذارى ميلياردها افغانى در اين ولايت صورت گرفته که بندر حيرتان برخى بيشتر آن را تشکيل کرده است .
موصوف افزود موارد غذايى چون آرد، گندم، بوره، چاى ، روغن، حبوبات و چيزى ديگر و مواد سيخ گول، آهن چادر، چهار تراش، چوب، انگلارن، پروفيل و همچو چيزى هاى ديگر در بخش مواد تعميراتى و پترول، ديزل، تى يو و گار در بخش مواد نفتى از طريق بندر حيرتان وارد مىيشود .
همچنان کشمش، قرقل، پوست گوسفند، کچالو، انار، انگور، پسته و همچو چيزى هاى ديگر از طريق اين بندر صادر مى گردد .
به گفته وى، اخير امور تجارتى از اثر اعمار خط ريل ٧٩ کيلومترى بين بندر حيرتان و ميدان هوايى مزارشريف سرعت يافته است .
موصوف افزود که ٢١٣ فابريکه توليدى و صنعتى در شهر مزار شريف و بندر حيرتان ايجاد گرديده که از جمله ١٠ در صد آن بزرگ ، ٢٠ درصد آن متوسط و ٧٠ درصد آن فابريکات کوچک ميباشد .
صنايع دستى :
به شکل عمومى امور تجارتى در ولايت بلخ به سطح کشور پيشرفت کرده است؛ اما امور تجارتى صنايع دستى نسبت به ساير کارهاى تجارتى بزرگ کمرنگ شده است .
محمدهاشم برنا رييس تجارت و صنايع گفت که صنايع دستى از توليدات مهم اين ولايت شمرده مى شد که اخيراً توليد آن به علت نبود بازار مناسب کمرنگ گرديده است .
موصوف افزود که صادرات قالين هاى ترکى و ايرانى به قيمت پايين، مارکيت صنايع قالين وطنى را متضرر ساخته و سطح توليدات آن پايين آورده است .
عبدالستار بيکزاد رييس اتحاديه قالين بافان زون شمال به آژانس پژواک گفت که صنعت قالين بافى در ولايت بلخ نسبت به قبل خيلى کمرنگ گرديده است .
موصوف افزود، قالين بافان قالين وطنى دربدل حق الزحمه کم کار مى نمايند و سطح توليد قالين هاى وطنى در مزارشريف نسبت به سال گذشته از اثر کمک رنگى مارکيت و نبود کدام پروتوکول ويژه قالين افغانستان به سطح جهانى پنج برابر کاهش يافته است .
موصوف افزود، سال قبل سالانه توليد قالين در مزار شريف به ٥٨٦ هزار مترمکعب مى رسيد ، درحاليکه اخير به سطح متوسط در حدود سه صد هزار متر مکعب قالين توليد شده است .
به گفتۀ وى ، سه سال قبل توليدات سالانه قالين ٥٨٦هزار مترمکعب بود؛ اما در دو سال گذشته سه صد هزاز مترمربع قالين به سطح تمام شمال توليد گرديده است .
مسوولين نيز با تاييد مشکلات تجار و قالين بافان مى گويد که دولت يک سلسله اقدامات را به هدف رشد صنعت قالين از سال گذشته بدينسو در شمال کشور آغاز کرده است .
برنا رييس تجارت و صنايع بلخ گفت که دو سال قبل يک مرکز طراحى و ديزاين قالين در مزار شريف افتتاح شد که در جريان هر سه ماه به ٤٥ تن آموزش اين هنر را ميدهد .
موصوف افزود که يک فابريکه بزرگ به کمک مالى ايالات متحده امريکا درحال اعمار شدن است که سهولت هاى دربخش شستن قالين، تکان دادن ، قيچى کردن و ساير بخش هاى ديگر فراهم خواهد کرد.
ماريا رسولى عضوى اتحاديه تجاران صنعت دستى قالين در مزار شريف به آژانس پژواک که توليد صنايع دستى در اين شهر هنوز هم خوب است ؛ اما از نگاه بازاريابى حيثيت منطقوى دارد .
موصوف افزود که هنوز هم بازار صنايع دستى حيثيت منطقوى دارد که تلاش هاى مناسب دربخش صادرات آن به کشور هاى خارجى صورت نگرفته است .
برنا رييس اتاق هاى تجارت نيز گفت که هر چند واردات صنايع دستى کشور چين و ممالک ديگر بازار صنايع دستى ، تا حدى کمرنگ کرده ؛ اما صنايع دستى افغانى هنوز هم مقام خود دارد که يک جاى خوب از اثر کم توجهی در مارکيت دريافت خواهد کرد .
