چغچران (پژواک، ٢عقرب ٩٢) : با آنکه معارف در ولايت غور در يک دهۀ اخير پيشرفت نموده، اما روند تعليم در برخى مناطق بنابر موجودیت گروپ های مسلح غیرقانونى و متخاصم، به چالش مواجه است.
مسوولان معارف ميگويند که در غور بيش از 780مکتب وجود دارد که ١٨٠ باب آن اناث ، ١٥ باب مختلط و بقيه ذکور مى باشد.
در اين مکاتب در مجموع اضافه از٢٠٠ هزار شاگرد به شمول ٧٠ هزار دختر  توسط ٤٤٠٠ معلم تدريس ميشوند.
صبغت الله اکبرى رييس معارف غور ميگويد که درجریان سال 1392 بيش از٢٤ هزار طفل به شمول ١١ هزار دختر جذب معارف شده اند که اين خود يک پيشرفت را در عرصۀ معارف نشان ميدهد.
وى مى افزايد که در سال ١٣٩٢ بيشترين کار در بخش معارف صورت گرفته است. سطح کيفيت معارف بلند رفته و بيش از يکهزار معلم شامل پروسۀ اصلاحات گرديده و به حيث معلمين مسلکى ، جاى معلمين غير مسلکى را گرفته اند.
اکبرى علاوه ميکند که تعمير ٧٠ باب مکتب امسال يا به بهره بردارى سپرده شده، يا کار آن جريان دارد و يا کار آن آغاز شده است.
دو انستيتيوت تخنیکی، شش دارالمعلمين ، دولیسه زراعت، 17 مدرسه ودارالعلوم، 105 مکتب خانگی و 90 مکتب مشارکت جهانی ویک درالحفاظ نيز در ولايت غور وجود دارد .
موسسه تحصیلات عالی ، در سال 1391 تاسيس شده و در آن 260محصل به شمول ٤٥ دختر در بخش های ریاضی ،فزیک ،کمپیوتر ،انگلیسی کيميا وبیولوژی و زراعت، مصروف تحصيل اند.
مشکلات و پيشرفت ها
رييس معارف غور عمده ترين مشکلات را ناامنى، نبود تعمير مکاتب و دير رسيدن مواد و کُتب درسى به اين ولايت عنوان ميکند.
وى ميگويد که در سطح ولايت غور از جملۀ اضافه از ٨٠٠ باب مکتب 150 مکتب تعمير داشته و ساير مکاتب فاقد تعمير بوده و شاگردان در فضاى باز، زير خيمه ها و مساجد و مدارس درس ميخوانند.
اکبری میگوید که تعداد کمی از مکاتب در ولسوالیهای پسابند،شهرک و چارسده ودر بعضی از مناطق دوردست چغچران مانند مرغاب بعضی اوقات بخاطر جنگ بين افراد مسلح غير قانونى با چالش مواجه شده و سيستم تعليمى مختل ميگردد.
مسوولان معارف ميگويند که روند تعليم در  12   لیسه، 14  متوسطه و 58   ابتدائیه در مناطق یارفولاد، پای کمر، رضا ، میری والله يار چغچران مرکز غور، بنابر موجودیت گروپ های مسلح غیرقانونى و متخاصم، جداً به چالش مواجه  است.
مردم:
با اين حال شماری از شهروندان غور شکایت دارند که در ولایت غور در بخش معارف بصورت درست رسیدگی صورت نگرفته وبسیاری مکاتب تعمیر ندارند.
محمد حسن از ولسوالی لعل وسرجنگل میگوید : (( درين ولسوالى چند مکتبى که است یا تعمیر ندارد ویا معلم مسلکی وهیچ مکتب نیست که از هر لحاظ مکمل باشد .))
وی افزود زمانیکه در یک مکتب معلم مسلکی وجود نداشته باشد ویا ساختمان مکتب وجود نداشته باشد شاگردان هم بی علاقه به مکتب میروند وهم چیزی را یاد نمیگیرند.
سناتور معاون احمد خان مربوط قوم تایمنی ميگويد که مردم ولایت غور علاقمندی زیادی به در س وعلم دارند اما متاسفانه به علت مشکلات ومعاذیری که همانا مشکلات امنیتی است، تعداد زیادی  از متعلمین از درس محروم مانده اند.
وی افزود که نبود تعمیر مکاتب، معلمین مسلکی، کتاب ولوازم درسی از مشکلاتی است که مردم غور را رنج ميدهد.
احمد خان علاوه کرد که امسال  یک کمی نسبت به سالهای قبل وضعیت معارف بهتر شده، اما این کافی نسیت وباید دولت در زمینه معارف در ولایات محروم مانند غور بیشتر تلاش نماید تا مردم باسواد گردیده و در شگوفايى کشور سهم بگيرند.
محمد علی يکى از باشندگان منطقۀ آهنگران مرکز غور میگوید: (( وضعيت بعضى  مکاتب طورى است که تعداد کم شاگردان و معلمين حاضر ميشوند  و اکثر فامیلها اطفال خویش را به عوض مکتب به مدرسه های دینی میفرستند.))
وى علاوه ميکند که مکتب آهنگران دارای یک تعمیر منظم است و برخلاف دیگر قریه ها هرصنف دارای کلکین های بزرگ ،چوکی و میز است و دیوار های آن رنگ شده است. اما درین مکتب   فقط پنج معلم و20  شاگرد حاضر بودند و در بعضی از صنف ها يک معلم براى چند شاگرد محدود تدريس ميکرد .
يکى از معلمين که نخواست اسمش ذکر شود، گفت که تشکيل اين مکتب داراى ١٣ معلم و بيش از ٧٦٠ شاگرد به شمول ٢٧٠ دختر بوده و روز سه تايم بايدتدريس شوند.
اما وى در پاسخ به اينکه این همه معلمین امروز کجا شده اند؟  گفت : (( در قریه یک جشن عروسی است ،اکثر استادان و شاگردان در آن اشتراک نموده اند. ))
یکی از استادان دیگر گفت که یکتعداد از شاگردان به خاطر جمع آوری هیزم و چوب سوخت از کوه ها به مکتب حاضر نمیشوند.
بعضى از والدین اطفال خودرا به علت نبود معلم مسلکى از مکتب باز میدارند.
محمد خان باشنده ولسوالی دولینه که پدر پنج طفل است، ميگويد: (( معلمین اینجا اصلاً تجربه تدریس را ندارند وفرق ندارد که اطفال به مساجد بروند ویا هم به مکتب .
وى مى افزايد که اطفالش حالا  در مدرسه های دينى درس میخوانند در حالیکه به مکتب روز سه ساعت درس می خوانند ومتباقی را به کارهای خانه  کمک میکنند.
 از سوى ديگر نهادهاى جامعه مدنى غور، مسوولان رياست معارف را متهم به فسادگستردۀ مالى وادارى نموده،هشدارميدهند ،درصورتى كه مقامهاى مركزى براى  بهترشدن وضعيت معارف ؛ اقدامات عملى نه نمايند، وضعيت آموزش وپرورش اين ولايت با بحران عميق مواجه خواهد شد.

حسن حكيمى مسوول همآهنگى نهادهاى جامعه مدنى غور ميگويد که ادامه فساد ادارى دررياست معارف  ، باعث گرديده تا نزديک به ٦٠٠ مكتب درآنولايت همچنان مسدود بماند.
وى ازحکومت خواست تاهیأت باصلاحیتى را به هدف بررسى اين مشکلات به آنولايت اعزام  نمايد، درغيرآن  این خلافکاری ها و سوء استفاده ها روز به روز مردم را  از دولت متنفر وناراضی ساخته  وپایه صلح وثبات را در این ولایت متزلزل خواهد ساخت.
  حکيمى افزود : ((اسنادى که نزد ما موجود است نشان ميدهد كه دربخش تطبيق پروژه هاى بازسازى وهمچنان استخدام كارمندان ؛ ريس معارف و برخى ازهيئت ادارى آن دست به اختلاس زده اند.))
اين مسوول جامعه مدنى با بيان اينکه ، مسئولان معارف غور بجاى اينکه متوجه بهبود وضعيت آموزش و پرورش اين ولايت باشد ؛ بيشتر به فكرفعاليت هاى حزبى شان هستند .
اين فعال مدنى درغورادعا نموده که رئيس وهيات ادارى معارف اينولايت ، معاش صدها تن از كارمندان رياست معارف را بدون اينكه  کارمندان حضور فزيكى داشته باشند اخذ مينمايند .
وى  نسخۀ هاى اعلاميه مشترکى را که درپايان آن مسوولان نهاد هاى جامعه مدنى  وحقوق بشر درولايت غورامضا نموده بودند به رسانه ها توزيع کرد که در١٤ مورد از سؤ استفاده مسوولين رياست معارف دربخشهاى مختلف ياد شده است.

اما رئيس معارف ولايت غور اين ادعا ها را مغرضانه خوانده ميگويد که اززمان فعاليت وى طى دوسال گذشته چندين پروژه بازسازى دربخش معارف غور تطبيق گرديده كه دروضعيت آموزش وپرورش اين ولايت تاثيرات مثبتى گذاشته است.
نظر به گزارش صندوق وجهى اطفال ملل متحد (یونيسف) در سال2005 ميلادى که یک مقایسه شاخص کلیدی از تمام 34 ولایت افغانستان صورت گرفته نشان میداد که ولایت فقیر ,دور وکوهستانی غور بیست هشتمین ولایت  درجه بندی شده است  و زنان ودختران در یک وضعيت نهایت بد قرار دارند.
میزان سواد زنان سه درصد تخمین زده شده است ،اما بر اساس آخرین گزارش مختصری که توسط وزارت اقتصاد وبانک جهانی صورت گرفته، آمار سواد زنان را درغور شش درصد بررسی نموده در حالیکه حد متوسط شاید 13 درصد زنان از نعمت سواد بهره مند باشد.
روی همرفته وضعيت سواد خیلی ها خوب نیست,برنامه  سواد آموزی وزارت معارف وپلان کاری ملی سوادآموزی 2015-2012 نشان میدهد که درجه سواد در  سراسر غور 18.5 درصد است.(حد متوسط سواد مطابق به مسوده پلان استرتیژی ملی وزارت معارف 2020-2014 ومطابق به یونيسف 39 درصد میباشد).
مطابق به نظر سنجی های فوق از هر١٠  نفر در غور دو نفر با سواد هستند که این نشان میدهد که غور در بین 10 ولایاتى است که پائینترین سطح سواد در آن دیده میشود و با ولایات فقیر و ناامن مانند باد غیس ، فارياب،زابل، نیمروز ویا هم ارزگان برابر مى باشد.