شبرغان (پژواک ١٠ ميزان ٩٢) : مسوولان ولایت جوزجان مى گويند که اقتصاد پيشرفت نکرده و سرمایه گذاران به علت بعضی عوامل نا معلوم، حاضر نیستند که  درين ولایت سرمایه گذاری نمایند.
جوزجان با وجودى که در بین ولایات شمال (بلخ ، فاریاب وسرپل) قراردارد و تاجران ازین ولایت به شکل یک معبر استفاده میکنند، اما سرمایه گذاری نکرده اند.
یکی از منابع دیگر عایداتی جوزجان موجودیت چاه های گازطبيعى  است که قسمت اعظم آن دست نخورده باقی مانده وکمتر مورد استفاده قرار گرفته است.
در جوزجان بيش از ١٤٠ حلقه چاه گاز طبيعى وجود دارد، اين چاه ها در وقت موجوديت اتحاد شوروى سابق حفارى شده بود و قواى شوروى  اين چاه ها را در وقت ترک کردن افغانستان در دهۀ ١٣٦٠ مسدود نمودند.
فعلاً ٣٦ حلقۀ آن فعال است که از آن چهار هزار خانواده و صد ها دکان و داش هاى خشت و چونه پزى در شبرغان در بدل پول مناسب استفاده مى کنند.
اما مردم ميگويند که اگر اين چاه ها مورد استفاده قرار بگيرد، نه تنها جوزجان، بلکه ولايت همجوار را نيز گاز خواهد داد و ديگر نيازى به توريد گاز بى کيفيت از کشورهاى آسياى ميانه به شمول ترکمنستان نخواهد بود.
زراعت :
 زراعت و مالدارى بخش عمدۀ اقتصاد جوزجان را تشکيل ميدهد و هشتاد درصد اقتصاد مردم بر همين دو پيشه گره خورده است.
انجنیر عبدالرشید رييس زراعت و مالدارى جوزجان ميگويد که اگر برای زارعین آب زراعتی تامین گردد دربخش زراعت ومالداری،پیشرفت های قابل ملاحظه  صورت خواهد گرفت.
 به گفتۀ وى، زراعت و مالدارى به سوى ميکانيزه و ماشينى شدن به پيش ميرود ودر اين راستا اگرمنابع کمک کننده به دولت ،زمینه سازی وکمک نمایند اقتصاد زراعتى مردم به خود کفايى میرسد.
بر اساس معلومات رياست زراعت، زارعین جوزجان همه ساله از اضافه از 175 هزار هکتار زمين آبى و 40 هزار هکتار زمين للمى؛ هزاران تُن محصولات زراعتى بدست مى آورند.
رييس زراعت ميگويد که سالانه ،هزاران تُن محصولات زراعتى  چون گندم ، جو ، زغر ، کنجد ، پخته، سبزیجات، پياز ، ماش و نخود  ازاین ولایت جمع آورى شده ؛ اما با درنظر داشت نياز و مصرف مردم، محصولات بدست آمده مايحتاج مردم را رفع کرده نميتواند .
به گفتۀ وى، بيش از 215 هزار هکتار زمین آبی وللمی فقط 20 هزار هکتارزمین للمی وحدود50هزار هکتارآبی آن کشت میشود که دلیل عمده آن کمبود آب زراعتی است.
زارعين نيز شکايت دارند که کمک لازم با آنها صورت نگرفته وتمام کارهای وزارت زراعت در ولایت جوزجان شکل نمایشی داشته است.
نیک محمد باشندۀ قریه منگوتی  شهر شبرغان مرکز جوزجان که  ده ها جريب زمين زراعتى دارد ، ميگويد که در ده سال گذشته، دو بار به آنها هفت ،هفت سیر تخم بذری گندم توزیع شده  ودیگر هيچ مساعدتی با آنها صورت نگرفته است.
اين دهقان علاوه ميکند که آب  زراعتی ضرورت مبرم آنها است، اما تا حال برای رفع این مشکل کوچکترین اقدامی نشده است.
وى علاوه ميکند که زمين هاى آنها للمى و متکى به آب باران است، اما امسال باران کمتر باريد. دولت بايد بند هاى آبگردان بسازد تا زمينهاى آنها آبيارى گردد و از آن حاصلات خوب بردارند.
زارعين و زمينداران بخصوص در ولسوالى هاى قوش تپه ودرزآب از ازدیاد موش های صحرایی وآفات نباتی شکایت دارند و میگویند که در سال ١٣٩٢ پنجاه درصد محصولات آنها را موش های صحرایی برده وزارعین نتوانستند که ازموجودیت این موش ها در مزارع شان جلوگیری نمایند.
حاجی اسد الله ،دهقان ولسوالی قوش تپه میگوید که به همين علت دهاقين اکثر محصولات زراعتی شانرا از دست دادند و هیچ راه مبارزه با این موش ها را نتوانستند جستجونمایند.
 وى اضافه کرد که شماری از دهاقين، مقداری ادویه را از شهر خریداری کرده آنرا با گندم مخلوط ساخته و در مزارع شان پاشیدند، اما آنقدر موثر واقع نشد وریاست زراعت نیز آنها را در این عرصه کمک نکرده است.
با آنکه دو سال قبل درنظر بود تاوزارت زراعت یک فارم تحقیقاتی را در حومه شهر شبرغان بسازد ودر آن سبزیجات وحبوبات را که به آب کمتر ضرورت دارد به شکل تجربی کشت نماید، ولی این تصمیم بنابر یک سلسله عوامل نا معلوم عملی ناشده باقی مانده است.
نبیه مصطفی زاده،  عضو شوراى ولايتى جوزجان از موانع ومشکلات در مقابل زمينداران و زارعين ياد آورى کرده ، تاييد ميکند که گام هاى مناسب براى حل آن برداشته نشده است .
وى گفت : (( دولت هیچگاهی در قسمت عملی نمودن پروگرام های عام المنفعه در جوزجان اصل توازن را در نظر نگرفته است .))
اين عضو شوراى ولايتى در حالیکه از امنیت نسبی در جوزجان سخن میگوید ، مى افزايد که زمینه برای تطبیق پروگرام های کاری به ويژه در عرصه زراعت موجود است ، اما مسوولین در این راستا توجه ندارند.
به گفتۀ مصطفی زاده ، همين  موضوعات سبب شده است که  تعداد زیادی از جوانان بیکار بمانند و بخاطر کار و بدست آوردن پول به  کشورهای دیگر بروند.
تجارت و سرمايه گذارى:
مسوولين اتاق تجارت مى گويند که اقتصاد جوزجان پيشرفت نکرده و تجار به علت برخى از عوامل نا معلوم حاضر نیستند که در این ولایت سرمایه گذاری کنند.
یولبرس عطایی، رييس اتاق تجارت جوزجان مى گويد که عدم علاقمندی شماری از سرمایه داران وقسماً موضوعات امنیتی باعث شده  است که این ولایت کمتر رشد اقتصادى داشته باشد.
وى به پژواک گفت که وضعيت فعلى امنيت درآنولايت قابل باور نيست ، چنانچه در جريان سه سال گذشته چند تاجر ربوده و تعدادى از آنها دربدل پول دو باره رها گردیده است.
به گفتۀ عطایی، دولت سرمايه گذاران را تشويق نمى کند وشرايط تجارت درساير ولايات نسبت به جوزجان خوبتر است  وبه همين علت کسى علاقمند سرمايه گذارى در جوزجان نميباشد .
 به گفتۀ وى، شمارى زيادى ازسرمايه گذاران جوزجان در ولایت بلخ مصروف تجارت ميباشند، اگر دولت شرايط خوب و مناسب براى سکتور خصوصى مهيا سازد، وضعيت امنيتى خوبترشود،  اقتصاد مردم جوزجان تقويه ميشود و زمينه کار نيز براى آنها مساعد خواهد شد .
 به گفته موصوف ، درحال حاضر فابريکه  های کوچک درجوزجان وجود دارد که در بخش های تهیه تخم بذری برای زارعین ، تولید مواد ساختمانی ونجاری مصروف کار اند ، ولی مالکين آن از بابت کمبود برق و نبود مکان مناسب با مشکلات مواجه اند .
 رييس اتاق تجارت شکايت دارد که دولت در راستاى تشويق سرمايه گذاران در بخشهاى تجارت وزراعت و کمک به  زمينداران و زارعين توجه نکرده وتاکنون ادارات مربوط  نيزکدام طرحى را  دراين مورد ايجاد نه نموده اند.
  با گذشت يک دهه هنوز هم براى رشد وانکشاف کار صنعتکاران، محل مناسبى در بيرون از شهرشبرغان جهت ايجاد فابریکه هاى  کوچک تولیدی مشخص نشده است.
زکریا باشندۀ جوزجان که مصروف فعاليت هاى تجارتى در کشور های آسیای میانه  است، مى گويد که براى تجار درين ولايت شرايط تجارت مساعد نيست .
 به گفتۀ وى، چهار سال قبل ميخواست تا يک فابریکه تولید مواد ساختمانی را ایجاد نمايد،اما به او اجازه کار داده نشد، علاو برآن تیليفون های تهدید آمیز نیز دريافت نمود تا از اقدامش به خاطر ایجاد فابریکه صرف نظر نماید.
انجنیر محمد حسین صالح نیز بر این مشکلات اشاره کرده میگوید که به خاطر اعمار یک مرکز تجارتی در داخل شهر شبرغان دچار مشکل است .
اين سرمايه دار مى افزايد که غرض رفع این مشکل موضوع را با ارگان های امنیتی شریک ساخته تا آنها شاروالى را در قسمت رفع موانع همکاری نمایند تا تاجران و سرمايه گذاران بتوانند بدون کدام چالشى کار کنند.
اما سمونوال فقیرمحمد جوزجانی  قوماندان امنيه جوزجان میگوید که زمینه سرمایه گذاری برای تجار مساعد است وچالشی فرا راه کار آنها وجود ندارد.
جوزجانی مى افزايد که امنيت نسبت به گذشته بهترشده، کارهاى انکشافى رشد کرده و زمینه برای کارهای تجاری نیز به تدريج مساعد میشود.
 صنايع دستى :
به صنايع دستى که از تاريخ باستان و رسم ورواج ديرينۀ جوزجان نمايندگى مى کند، اکنون توجه کمترصورت. تعدادکارمندان وکارگران این عرصه نسبت به گذشته  کم شده و تجارت آن  نیز کمرنگ گرديده است .
 صنعت گليم بافى ، قالين بافى ، پوستين و پوستينچه دوزى ،مسگرى ، کُلالى وصنايع دستى زنانه چون خامکدوزى و  ساخت گردنبد که سالهای قبل تهیه وبه فروش میرسید اکنون بازار ندارد.
 خیرالله 62 ساله که درشهر شبرغان دکان کلالى دارد ،مى گويد که صنعت کلالى( ساخت کوزه ، تنور  ، ديگ  ،گلدان و .... ) ارزش قبلى خود را از دست داده و بازار اين صنعت رو به رکود است .
وى گفت که فعلاً تنها گلدان ،کوزه و تنور تا اندازۀ بازار دارد ؛ اما تولیدات دیگر آنها خریدار ندارد.
 به گفتۀ خیرالله ، سى سال قبل، صنايع دستى از شهرت خوبى برخوردار بود ، در شهر شبرغان بيش از 40 دکان کلالى وجود داشت وده ها دکان پوستين دوزى فعال بود ؛ اما اکنون در تمامى شهر،ده دکان  کلالى موجود است واز دکاکین پوستین دوزی خبری نیست .
اين صنعتگر مى گويد که مردم  جوزجان  اکنون از صنايع دستى با کيفيت استفاده نمى کنند به خاطری که توريد اموال خارجی با قیمت پایین باعث شده که به کار آنها  ضربه وارد کند.
وى از دولت ميخواهد  که بخاطرشناخت ، انکشاف ورشد صنايع دستى و تشويق تجار ملى وبين المللۍ،  نمايشگاه های صنايع دستى اينولايت را  در داخل و خارج  کشور برگزارنمايد .
محمد انور يکتن از تاجران پشم و پوست حيوانات درجوزجان نيز مى گويد که وضعيت اين تجارت نسبت به سى سال قبل سرد شده و علت اساسى آن اين است که مالدارى کم شده و مردم مثل سابق مواشى را نگهدارى نمى کنند .
به گفتۀ وى، کمبود مالدارى با خشکسالى هاى اخير و نبود مالچر ارتباط ميگيرد،درگذشته کوچى ها گوسفندهاى بيشترى نگهدارى ميکردند ؛ اما اکنون اين مالدارى رو به کاهش نهاده است.
  موصوف اضافه کرد که اکثر مالداران از جوزجان به علت کمبودآب آشامیدنی وزراعتی وعلفچر ها به ولايات ديگر ميروند.
از جانب ديگر، بُته هاى دواى يونانى درشبرغان خيلى زياد در خانواده ها استعمال ميشود و شهرت خوبى دارد .
شیما  باشنده شهرشبرغان مى گويد،با وجوديکه اين بته ها فعلاً کم شده ؛ اما هنوزهم تجارت آن جريان دارد وبه هند ، پاکستان ، ايران و اروپا  صادر ميگردد .
وى علاوه ميکند که بته های شیرین بویه، هنگ،سپند وسمارق وحشی جوزجان شهرت خوب دارد و يکعده مردم از درک جمع آورى و فروش آن، زندگى خود را به پيش ميبرند.