قلات (پژواک،١٤ سنبله٩٢):باشندگان و مسوولين ولايت زابل مى گويند که حدود ٩٠ در اقتصاد مردم ولايت زابل بر زراعت و مالدارى استوار است و زندگى خود را از اين طريق به بيش ميبرند.
به گفتۀ آنها، هر چند يکتعداد کارهاى در اين ولايت صورت گرفته؛ اما هنوز هم مشکلات وجود دارد که اقتصاد مردم اين ولايت را متضرر ساخته است.
زمينداران و دهاقين مى گويند که دولت در ده سال گذشته يکتعداد کارها، براى تقويت زراعت و مالدارى انجام داده وهمچو کارها توسط موسسات کمک دهنده نيز صورت گرفته ؛ اما پروژه هاى اساسى چون سربند ها و جوى ها، فابريکات پروسس، سردخانه ها و ديگر که براى حاصلات زراعتى تاثير دراز مدت داشته باشد، تطبيق نشده است .
زراعت :
محمدحنيف فانوس مسوول بخش تکنالوژى رياست زراعت زابل به آژانس پژواک گفت که در ده سال گذشته پيشرفت هاى زياد دربخش زراعت صورت گرفته است.
موصوف مى گويد که ولايت زابل از زمين هاى خوب و پُرحاصل برخوردار است و کار اندک نيز در بخش زراعت آن تاثير مثبت دارد.
به اساس معلومات وى، ميزان ، ارغنداب، داى چوپان و کاکړ ولسوالى هاى است که باغات زياد در آن وجود دارد و علاوه بر آن شاه جوى، شهرصفا، شينکى و شملزى از ولسوالى هاى است که زمين هاى زراعتى زياد دارد.
فانوس به آژانس خبرى پژواک گفت که به اساس معلومات وى، در حدود ٨٥ درصد مردم اين ولايت مصروف زراعت، ٥ درصد آن مصروف مالدارى و ١٠ درصد متباقى آن مصروف تجارت و شغل آزاد ميباشند.
وى افزود که ولايت زابل همه ساله هزاران تُن بادام، کشمش، شکرپاره، انار و ميوه هاى ديگر به بازار عرضه مى نمايد که منبع مهم اقتصادى مردم شمرده ميشود.
به گفتۀ فانوس، ترنک، ارغنداب و شينکى سه درياى مهم است که زمين هاى زراعتى زابل از آن آبيارى ميشود؛ اما مردم مناطق دور دست از آب هاى کاريز و چشمه ها استفاده ميکنند.
مدير تکنالوژى رياست زراعت زابل افزود که زمين هاى زراعتى اين ولايت از ۲۶۹۵۵۷ جريب زمين آبى و ۳۶۷۱۰۰ هکتار زمين للمى تشکيل شده؛ اما زمينداران و حکومت اکنون تلاش دارد که زمين هاى بيشتر براى کشت آماده نمايند.
وى نبود سيستم منظم و عصرى آبيارى، به وقت نرسيدن محصولات زراعتى به مارکيت، از مشکلات خواند که اقتصاد مردم زابل را متضرر ساخته است.
فانوس گفت که رياست آنها در جريان ده سال گذشته کمک هاى مختلف با زارعين انجام داده؛ اما هنوز هم کفايت نمى کند و تلاش دارد، تا مشکلات موجود از بين ببرد.
باشندگان زابل نيز مى پذيرند که يک اندازه کارها در بخش زراعت صورت گرفته؛ اما مى گويد که کفايت نمى کند.
نورمحمد باشندۀ ولسوالى شهر صفا اين ولايت مى گويد ، نبود آب مشکل بزرگ مزارع ميباشد که به گفتۀ وى، اکثراً در فصل تابستان با آن روبر ميشود.
وى به آژانس پژواک گفت که با گرم شدن هوا آب کم ميشود و تمامى زحمت يک سالۀ ما بالاى مزارع و باغ ها ضايع ميشود.
وى گفت:((قيمت يک سير خربوزه در زمان رسيدن خربوزه ما ٣٠ افغانى ميشود، درحاليکه قبل از آن يک سير به ٢٠٠ افغانى فروخته ميشود.))
محمديعقوب باشندۀ ولسوالى ميزان از حاصلات خوب اين ولسوالى ياد آورى کرد؛ اما گفت که تمامى آن به علت نبود مارکيت ضايع ميشود.
وى به آژانس پژواک گفت که رياست زراعت و دواير ديگر به علت مشکلات امنيتى نتواسته اند که با زمينداران اين ولسوالى کمک نمايند و برخى بيشتر کارها تا شهر کلات و ولسوالى شهر صفا محدود ميباشد.
علاوه بر اين يکتعداد مالداران نيز مى گويند که با مشکلات زياد رو برو اند و مى افزايند که برخى بيشتر چراگاهايشان از اثر غصب زمين توسط زورمندان از بين رفته است.
تجار:
تجاران ولايت زابل مى گويند که امور تجارتى در اين ولايت مثل ساير ولايات کشور توسعه نيافته و فقط افراد محدود مصروف در اين بخش هستند.
حاجى منان يکى از تجاران زابل مى گويد که تاکنون فابريکات توليدى وجود ندارد و تمامى مواد مصرفى از ولايات همجوار و يا از کشورهاى خارجى وارد ميشوند.
وى مى گويد که خريد وفروش ميوه هاى خشک بخش عمده تجارت اين ولايت تشکيل کرده و علاوه بر آن خريد و فروش مواد ساختمانى، چوپ ، مواد سوخت و دکاندارى عادى نيز مروج است.
محمد حکيم يکى از باشندگان زابل ميگويد که اقتصاد مردم اين ولايت بسيار ضعيف و با مشکلات زياد روبرو اند. موصوف افزودکه قبلاً قيمتى نبود، حاصلات زمين ها برايشان کفايت ميکرد؛ اما اکنون شرايط تغيير کرده، اگر کسى بيکار باشد، به نان شب خود حيران مى ماند.
به گفتۀ وى، هم اکنون هزاران تن از جوانان زابل مصروف کارهاى غير قانونى در ايران وپاکستان هستند که بخش بيشتر آنها به مواد مخدر رو آورده و يا هم به صفوف مخالفين مسلح جذب شده اند.
صنايع دستى :
امور اقتصادى از بسيار قبل در دست مردان مانده است، سهم زنان در آن بسيار کم و يا هم صفر است که همچو يک وضعيت اکنون نيز جريان دارد.
گلمکى يکى از خانم هاى اين ولايت مى گويد که تعداد کم زنان مصروف خياطى، خامک و گلدوزى هستند و از اين طريق نياز هاى اقتصادى خانواده بر آورده ميسازند؛ اما زنان متباقى هيچ نيروهاى اقتصادى در اختيار ندارد و نيازهاى اقتصادى شان از سوى مردان بر آورده ميشود.
وى گفت که يکتعداد پروژه هاى کوچک توسط رياست زنان و موسسات در شهرقلات تطبيق شده ؛ اما بسيار موثر نبود.
نسيم هوتک
