هرات درغرب کشور موقعيت دارد و از جمله ولايات درجه اول ميباشد که با داشتن منارهاى بلند، مناطق و اثار تاريخى از شهرت خوب برخوردار است .
اين ولايت درخط ٦٣درجه عرض البلد و ٤٣ درجه طول البلد موقعيت دارد .در شمال با ولايت بادغيس و جمهوريت ترکمنستان ، در جنوب با فراه، در شرق با ولايت غور و در غرب با جمهورى اسلامى ايران همسرحد است .نفوس اين ولايت به اساس سرشمارى سال ١٣٨٨ ه ش ١٦٧٦٠٠٠ تن تخمين شده و مساحت آن ٥٥٨٦٨،٥٣کيلومتر مربع ميباشد .
هرات يک شهر باستانى و تاريخى است که در تاريخ با نام هاى مختلف مسمى گرديده و يک مرکز بزرگ اسلام نيز بود .
ولسوالى ها:
ولايت هرات با ١٢ ناحيه و ١٥ ولسوالى تقسيم گرديده که ولسوالى هاى درجه اول آن عبارت است از : شيندند، انجيل ، غوريان ، گذره ، پشتون زرغون و ولسوالى هاى درجه دوم آن اوبه ، کرخ ، کشک ، گلران ، کهسان، زنده جان و ادرسکن و همچنان ولسوالى هاى درجه سوم آن کشک کهنه ، فارسى و چشت شريف ميباشد .
پشتون ها، تاجک ، هزاره ، ترکمن ، ازبک و ايماق از اقوام مهم اين ولايت است که نفوس پشتون ها در يازده ولسوالى سرحدى اين ولايت زياد است .
اين ولايت ٦٢٥١قريه دارد که در تمامى آن شوراهاى همبستگى ملى فعاليت دارد .
بندهاى آب :
بند سلما، بند مشهور آب هرات است که بر لب درياى هريرود اعمار شده و در ولسوالى چشت موقعيت دارد. اين بند داراى ظرفيت ٤٢ ميگاوات ميباشد که با اعمار آن نه تنها ولايت هرات و ساير ولايات همجوار روشن خواهد شد ، بلکه ٢٠٠ هزار جريب زمين را آبيارى خواهد کرد .
کولتور:
شعر و ادب در طبعيت مردم هرات نهفته، از همينرو فعاليت هاى فرهنگى و کلتورى در اين ولايت گسترش يافت است .هرات از زمان هاى باستانى گهواره علم و ادب بود و تعداد زيادى از شاعران وادبيان در دامن خود پرورش داده است .اين ولايت يک زمان پايتخت سکندر مقدونى بود که ارگ هرات يا قلعۀ اختيارالدين اين ولايت از نشان هاى عظمت آن زمان ميباشد .
خواجه عبدالله انصارى ( پيرهرات) صوفى و شاعر بزرگ، عبدالرحمن جامى و همچو چهره هاى ديگر نمونه هاى خوب پيشينه تاريخى اين ولايت ميباشد.اکنون نيز شعراء ، آوازخوانان، نوسينده ها و اشخاص ديگر در اين ولايت وجود دارد . برخى بيشتر انجمن هاى ادبى ، فرهنگى ، هنرى چون انجمن ادبی هرات، استاد مشعل، پيرهرات، انجمن شعر و ادب، انجمن هنری استاد کمال الدين بهزاد، انجمن اجتماعی خواجه عبدالله انصار، اتحاديه مردم غور، اتحاديه اجتماعی ترکمنان،اتحاديه جوانان، اجتماع اخلاق و معرف، انجمن اجتماعی فرهنګی احمدشاه مسعود، انجمن نهضت جوانان، د سپينى ادى کولتورى ټولنه، د ملالى کولتوری ټولنه، د (ور) ادبى ټولنه، د محصل فرهنگى او اجتماعى ټولنه، د شينډنډ د قلموالو ټولنه، د مشرقى ټولنيزه شورا، د مومندو ټولنه، د وردګو ټولنه و د ميدانيانو ټولنه از اتحاديه هاى فعال اين ولايت ميباشد .
ابدات تاريخى :
ولايت هرات از نگاه تاريخى يک ولايت غنى ميباشد که از همينرو از سوى يونيسکو در فهرست ميراث هاى فرهنگى جهان ( هزار شهر هزار زندگى ) شامل شد.
پل مالان، مصلى هرات، مسجدجامع خرقه مبارک ، ارگ هرات يا قلعه اختيار الدين ، مسجد هرات، پيرهرات، شارخ ميرزا ، مولانا ، جامى ، امام فخر راضى، شهزاده قاسم ، شهزاده عبدالله ، سلطان آغا، خواجه غلطان ولى، ملا واعظ کاشفى، خواجه عبدالله انصارى، ملاناسفنج و سيد عبدالله ، مختار مقبرى ، منارهاى هرات و مسجد گوهرشاد بيگم از مناطق تاريخى هرات شمرده ميشود .
مشاهير:
ولايت هرات در امتداد تاريخ مشاهير بزرگ را در دامن خود پرورش داده ، خواجه عبدالله انصارى، عبدالرحمن جامى، امام فخر راضى، خواجه غلطان ولى، مير عبدالواحيد شهيد، سلطان حسين بايقرا، ملکه گوهرشاد بيگم، مهری هروى، سپينه ادى، فضل حق خالقيار، کمال الدين بهزاد، عبدالواحيد بهره، ميرويس صادق، امان الله خان نيکزاد، مولوی خدايداد صالح، امير اسمعيل خان، رنگين دادفر سپنتا، امينه افضلى، داکتر همايون عزيزى، خيرمحمد خيرخوا، سيد محمد خيرخوا، داکتر محمد داود شاه صبا و همچو چهره هاى ديگر از مشاهير مهم اين ولايت ميباشد .
رسانه ها :
اتقاق اسلام روزنامه باستاتى چاپى هرات بود که شماره نخستين آن ٩٥ سال قبل اقبال چاپ يافت . همچنان اکنون علاوه بر تلويزيون ملى تعدادى زيادى از رسانه هاى صوتى، تصويرى و چاپى در اين ولايت فعاليت دارد که عبارت است از: تلويزيون هرات، هرى، ساقى، ميهن، آسيا، تابان ، اميد ،ملت، سيماى غوريان ، ترقى و تلويزيون اصلاح، همچنان هرات ، اموزش، ځوان غږ، هرات کليد، سحر، فرياد ، زحل و شهر زاد از راديوهاى فعال هرات ميباشد .
همچنان روزنامه هاى اتفاق اسلام و روزنامه اخبار و مجلات شهر ما، معرف ، نسيم ايمان و ماهنامه هريوا در اين ولايت چاپ ميشود.
در ولايت هرات علاوه بر رسانه هاى داخلى ، شمارى از رسانه هاى بين المللى نيز شنيده و ديده ميشود که عبارت است از پژواک، رويترز و علاوه بر آژانس هاى ديگر برنامه هاى تلويزيون هاى طلوع ، شمشاد، آريانا، افغان ، لمر، ملى و همچو تلويزيون هاى ديگر و راديو هاى آزادى، بى بى سى ، صداى آلمان ، آرمان ، اراکوزيا، ستاغږ و ديگر نيز شينده ميشود.
هرات :
اکنون در ولايت هرات ٧٩١ مکتب فعال که هفت صد و پنجاه هزار شاگرد مصروف فراگيرى تعليم در آن است و بخش نيمه آن دختران تشکيل کرده است .
يک پوهنتون دولتى و در حدود ده پوهنتون شخصى در آنجا فعاليت دارد و درپهلوى آن ١٥ باب مکتب خصوصى نيز در اين ولايت فعال است .مجموعه تمامى معلمين قرار دادى و رسمى اين ولايت به سه صد هزار تن ميرسد .
زراعت :
ولايت هرات موقعيت جغرافيايى هموار دارد که جريان درياى هريرود، امکانات کشت در اين ولايت بيشتر کرده است .
جنگلات طبيعى بادام و پسته در کوه هاى اين ولايت وجود دارد که منابع مهم تقويت اقتصادى مردم محل شمرده ميشود .
گندم، برنج ، جوار ، انگور، سيب ، توت ، انار ، علاوه بر سبزيجات مختلف زعفران از محصولات مهم زراعتى اين ولايت ميباشد.
صنايع دستى و تجارت :
تجارت و صنايع دستى از عنعنه باستانى مردم اين ولايت ميباشد. اين ولايت قبل از ميلاد نيز يک مرکز مهم سر راه ابريشم بود که از طريق آن آسيايى ميانه با چين و چين را با اروپا ارتباط داده بود .
وسايل ساخته شده شيشه و کاشى از زمان هاى قديم از شهرت جهانى بر خوردار بود که نگهدارى ظروف شيشى و کاشى هرات در شمارى از موزيم هاى جهان ، نمونه هاى خوب آن ميباشد .
اکنون درحدود ٤٥٠ فابريکه صنعتى و شهرک هاى صنعتى در شهر هرات وجود دارد. درسال ٢٠٠١ ميلادى در حدود بيست هزار کارگر افغان و ٣٠٠ کارگر خارجى مصروف کار در اين شهرک بود .
شهرک صنعتى، روبروى ميدان هوايى ملکى هرات در ولسوالى گذره ، درامتداد شاهراه هرات – کندهار موقعيت دارد.
ولايت هرات در سرحد با ترکمنستان و ايران دو بندرها و دو گمرک نيز دارد که به نام هاى بنادر اسلام قلعه و تورغوندى مسمى گرديده،در رشد وضعيت اقتصادى مردم کمک کرده و زمينه هاى کارى براى مردم مساعده کرده است .
بازى ها :
يازده هراز جوانان هرات که شامل دختران نيز است مصروف بازى هاى مختلف ميباشند و تاکنون ١٥ کلپ مختلف ورزشى رسماً با کميته المپيک ثبت گرديده است .
واليبال، باسکيتبال، جدو ، زيبايى اندام ، پهلوانى ، بزکشى و بازى هاى ديگر نمونه هاى مروج در اين ولايت ميباشد .همچنان هزاران جوان مصروف بازى هاى کرکت ، فوتبال، دوش ، تکواندو، ووشو، بدمنتون ، کانگفو ، شطرنج، جوجيستو، هاکى و کيک بوکسينگ ميباشند.
