فيروزکوه (پژواک، ٨حمل٩٤): حدود ٤٠٠جوان تحصيلکرده در ولايت غور، بيکار بوده و برخى از آنها ميگويند که اگر به مشکل شان رسيدگى نشود، مجبوراند که با مخالفان مسلح بپيوندند و يا هم دست به قاچاق مواد مخدر بزنند.
بيکارى به عنوان یک چالش بزرگ، دامنگيرجوانان کشوربوده وبه ويژه جوانان تحصیلکرده که از پوهنتون هافارغ ميگردند، زمینه جذب آنان درادارات دولتی خیلی کم است و به علت فساد درادارات دولتی نمیتوانند به کار دست یابند.
اين مشکل، جوانان ولايت غوررا نيز مى آزارد؛ آنها ادعا ميکنند که اکثراً اعضاى شوراى ولايتى وولسى جرگه، افراد خاص خودرادرادارات دولتى نصب ميکنند وحقوق کسانى که زور و واسطه ندارند، تلف ميشود.
جوانان تحصيلکرده با انتقاد شدید ازحکومت میگویند که نبود شایسته سالاری درنظام، استخدام براساس پیوند های حزبی، سمتى وقومى ونبود برنامه درست کاری برای استخدام کادرهای تحصیلی درادارات دولتی، از جمله عواملی است که دامنگیر آنها گردیده ومانع کاریابی شان شده است.
عبدالرووف فارغ پوهنځی حقوق پوهنتون هرات وباشندۀ ولايت غور گفت که دوسال میشود فارغ شده؛ اما بیکاراست و ازاين ناحيه به شدت رنج مى برد.
وی به آژانس خبرى پژواک گفت که بیشترکارمندان دولتی، افرادمسلکی وتحصیلکرده نیستند وحتی صنف دوازدهم رانخوانده اند؛ اما درادارات دولتی کارمی کنند، يازمانیکه وظیفه درادارات دولتی اعلام میشود، افرادى که با احزاب سياسى ومقامات محلى وابستگى دارند وتحصیلکرده نیستند، کامیاب ميگردند و افراد تحصیلکرده بى سرنوشت مى مانند.
این ليسانسه افزود: "من به تمام ادارات دولتی وموسسات خصوصى وبه خصوص څارنوالی، مراجعه نموده،اما مرامقرر نکرده، حالانکه چندین تن افرادى هستند که تا صنف ششم تعليم نموده ودر اين ادارات کار ميکنند. "
وى ميگويد که آخرین امتحان وى خلاف رشته اش، در ریاست انکشاف دهات بود که یک نفر که تحصیلات عالی نداشت، کامیاب شد و برای آنها گفتند که دراین بست امتحان ندهید که قوم رئیس امتحان داده است و چانس کامياب شدن شما وجود ندارد.
عبدالرووف گفت که اين بى عدالتى ها و فساد ادارى، سبب شده است که بیشتر افراد از تحصیلى که کرده اند، ناامید شده و بر روان آنها اثر بدگذاشته است.
وى افزود: "شاید همین جوانان تحصيلکرده، به گروه های مخالف مسلح دولت بپیوندند؛ زيرا چاره ديگرى ندارند."
گل احمد حیدری رئیس څارنوالی استيناف غور گفت که پنجاه درصد کارمندان این اداره، غیرمسلکی بوده و آنها سال های زیادى است که در څارنوالى کارمی نمایند .
به گفتۀ وى، بر اساس فرمان رئیس جمهور، کسانی که سابقه کاری دارند، مسلکی گفته میشوند و درآینده هم این تصمیم از صلاحیت لوی څارنوالی است که افرادى که مسلکی و تحصیلکرده نیستند، برکنار شوند و به جاى آنان افراد مسلکی استخدام گردند.
حيدرى گفت که از طرف دیگر، بی سرنوشت کردن کارمندان غيرمسلکى در امور کارى، سکتگى و مشکل ايجاد ميکند.
فضل الحق احسان رئیس شورای ولایتی غور، افزایش روزافزون بیکاری را نگران کننده خوانده، می افزاید که پدیدۀ بیکاری یکی از خطرناکترین عواملى است که میتواند جامعه را به فساد و نا امنی بکشاند.
وى باآنکه از حکومت میخواهد تا برای از بین بردن این چالش اقدام نماید، در برگزیدن کدرهای تحصیلی در ادارات دولتی نیز تاکید میکند.
احسان گفت: "مه به صراحت میگویم که روند بیکاری افزایش پیدا کرده ما می بینیم که یک نفر شانزده سال باتحمل تمام مشکلات درس خوانده؛ اما حالا بى سرنوشت است که این سبب خودکشی، انتحار وپیوستن به کنار مخالفان مسلح میشود."
رئیس شورای ولایتی غور، علاوه نمود که برای کسی که لیاقت وشایستگی داشته، یک توهین محض است که به این سرنوشت دچار است، باید کسانیکه سالها در ادارات دولتی سپری کرده، بيايند همین فرصت را به جوانان بدهند که مستحق هم هستند، تحصیل و لیاقت دارند.
برخى جوانان ديگر ميگويند که به شکل موقت براى شان کارپيدا مى شود که درد شان رادوا کرده نميتواند و ادارات، خواهان تجربه کارى ميباشند.
محمدقربان باشندۀ ديگرولايت غورکه سال گذشته ازپوهنتون زراعت ولايت بلخ فارغ گرديده، گفت که خلاف رشته اش، صرف سه ماه در کميسيون ساحوى انتخابات غورمصروفیت وقفه يی داشت؛ اما حالا بیکاراست و ازاین وضعیت بسیار خسته شده است.
وى افزود که علاوه برساير ادارات، چند باربه ریاست زراعت ومالداری غورمراجعه نموده؛ درحالیکه بیشترکارمندان این اداره، تحصیلات عالی ندارند، براى وى زمينۀ کارفراهم نشده وبه علت موجوديت افرادغيرمسلکى، در غور که يک ولايت زراعتى است، پيشرفت صورت نگرفته است.
اين جوان علاوه کرد که سابقه کاری، یک بهانه شده برای کسانیکه میخواهند افراد واقوام خودشان را استخدام نمایند؛ چون جوانانى که تازه فارغ میشوند، از کجا سابقه کاری پیداکنند! به هرجايی که میروند میگویند که  باید سابقه کاری داشته باشند.
 قربان گفت: "تمام مصارف خانوادۀ هفت نفرى، به دوشم است؛ حالا حیرانم  که چه کنم؟ مزدورکارى هم پيدا نميشه؛ اگر حکومت همینگونه بی توجه باشد، مجبوريم که یا قاچاقبر شويم ویاهم از گرسنگی بمیريم."
جمعه خان باختری سرپرست وزارت زراعت ومالداری غور، تاييد کرد که این یک واقعیت است و این موضوع را با وزارت  زراعت درمیان گذاشته اند.
وی افزود که از٤٠ کارمند این اداره ٢٣ تن آنها غیرمسلکی بوده و علت اين است که درسال های اول حکومت که افراد تحصیلکرده ومسلکی وجود نداشت، استخدام شده اند.
باخترى گفت: "یکی از دلایلى که ما به مشکل مواجه هستیم، افراد غیرمسلکی است؛ باید هشتاد درصد کارمندان ریاست زراعت مسلکی باشند و بيست درصد ديگر آن که کارمند ادارى و محافظان اند، اگر غيرمسلکى هم باشد، فرق نمى کند."
سرپرست وزارت زراعت ومالداری غور گفت که این تصمیم، بالا ترازصلاحيت اين اداره بوده و باید وزارت زراعت، افراد مسلکی را استخدام نماید.
دختران تحصيلکرده نيز با مشکلات مشابه دست و پنجه نرم ميکنند.
لطیفه که از پوهنځى علوم اجتماعی کابل فارغ شده است، گفت که برای دختران تحصيلکرده در غور هيچ زمينۀ کاروجود ندارد؛ چون نسبت مشکلات امنیتی نمیتوانند در ولسوالی ها ومناطق دوردست کار نمایند.
اين ليسانسه گفت که در یک بست به نام مدیریت اجرائیه امتحان داد و با وى خواهر رئیس امور زنان نیز امتحان داد؛ اين دختر درحالیکه محصل موسسه تحصیلات عالی غوراست و تاهنوز فارغ نشده؛ اما کامیاب شد و وى را جواب دادند.
اين محصل نيز مدعى است که خويشاوندان واقارب واسطه داران و زورمندان که درجۀ تحصيلى هم ندارند، به ادارات دولتى راه مى يابند وحق تحصيلکرده ها تلف ميشود.
درغور، پوهنتون وجود ندارد وصرف يک موسسۀ تحصيلات عالى دولتى ازسه سال بدينسو ايجاد گرديده که آنهم مشکلات خود را دارد.
عبدالقیوم شاداب استاد موسسۀ تحصیلات عالی غور گفت که در اين موسسه ٤٥٠محصل به شمول چهل دختر، مصروف تحصيل بوده و امسال٢٥٠ تن پذيرش دارد؛ حال آنکه ٢٧٠٠ پسر و دختر درامتحان کانکور شرکت نموده بودند که بیشتر جوانان به دلیل نبود زمینۀ تحصیلات، بخاطر مشکلات اقتصادی نمیتوانند تحصیل خصوصی نمایند یا به دیگر ولایت بروند.
وى افزود که اين موسسه  که هشت ديپارتمنت دارد، امکان جذب محصلين بيشتر رانداشته و دولت باید به اين مشکل رسيدگى کند.
شاداب گفت که دراين موسسه، محصلين  چهار سال تحصيل ميکنند و اگر وضعيت چنين باشد، محصلينى که فارغ ميشوند نيز با سرنوشت محصلين ديگرى که اکنون از بيکارى رنج مى برند، مواجه خواهند شد.
آمار رياست کار واموراجتماعى غورنشان ميدهدکه حدود٤٠٠جوان اين ولايت که ازپوهنتون هاو موسسات  تحصيلات نيمه عالى کشور فارغ شده اند، از بيکارى رنج برده و به دنبال کار هستند.
داکتر گل احمدعثمانی رييس اين رياست گفت که مشکل امنیتى و حاضرنشدن جوانان، برای انجام وظیفه در ولسوالی ها سبب شده است که این مشکل، با گذشت زمان افزایش یابد.
وى گفت تازمانیکه در بخش های زیربنايی توجه صورت نگیرد، امکان محو بيکارى وجود ندارد.
رييس کار و اموراجتماعى علاوه کرد: "اگر ما میخواهیم که بیکاری را ریشه کن کنیم، نیاز است که یک
 اندازه کارهای زیربنایى را راه اندازى نماييم؛ فابریکه بسازیم، برق بسازیم وموسسات ملی وبین المللی را
بیشتر جذب بکنیم."
به گفتۀ عثمانى، بارها  نگرانی خودرا با سرپرست والی در میان گذاشته که متاسفانه کار جدی دراین
خصوص صورت نگرفته است. موضوع دیگر اینکه جوانان هم بی توجه هستند وتلاش دارند تاهمه در
کابل مصروف شوند؛ باید در تمام جاهايی که بست خالی و زمینه کار مساعد است، بروند.
عثمانی گفت که در مجموع، از تمام جوانان در اين ولايت ٧٠ درصد آنان که افراد تحصيلکرده و غير
 تحصيلکرده هستند، با مشکل بيکارى دست و پنجه نرم ميکنند.
خدایار واقف مسوول جامعه مدنی غور نيز گفت که اکثریت استخدام ها براساس واسطه وشناخت صورت میگيردو به تحصیلات، تخصص وشایسته سالاری توجه نمیشود، به همین اساس بسیاری از تحصیلکرده ها بیکار هستند.
وى افزود: "مشکل دیگراینکه غوری ها درتصمیم گیری ها ومشارکت سیاسی درحکومت مرکزی شریک نیستند، برای هیچ جوان غوری زمینه کاریابی درمرکزوجودندارد؛ ازطرف دیگر درغور پروژه هاى بزرگ وزیر بنايی ساخته نشده تازمينۀ کار پیدا شود."
واقف علاوه کرد که غور، يک ولايت عقب مانده بوده و دولت به جوانان تحصيلکرده توجه جدی نماید.
اخترمحمد عبيرمعاون رياست نشرات وزارت تحصيلات عالى گفت که سالانه حدود ٢٠ هزار تن از موسسات تحصيلات عالى دولتى و خصوصى فارغ مى شود؛ اما کاريابى مشکل عمدۀ فارغان را تشکيل مى دهد.
وى به پژواک گفت که در سال ١٣٩٣، حدود ٢٣ هزار تن از موسسات تحصيلات عالى دولتى و حدود هشت هزار تن از موسسات تحصيلات عالى خصوصى فارغ شده اند.
عبير افزود که ارقام مبنى برکاريابى فارغان از موسسات تحصيلات عالى را ندارند؛ اماوزارت برنامه هايى را روى دست گرفته است که درهمکارى با ارگان هاى ذيربط دولتى و غيردولتى، کار کند تا زمنيۀ کار بيشتر براى  فارغان موسسات تحصيلات عالى فراهم شود.
به گفته او، مطابق با استراتيژى ملى تحصيلات عالى درنظردارند که پس از اين مطابق، با نيازمندى بازار کار؛ محصلين آموزش داده شوند که اين کار، باعث جذب بيشتر فارغان به کار خواهد شد.
اين درحاليست که درحال حاضر، ۳۲پوهنتون دولتی و۸۲ پوهنتون خصوصی درسراسر کشور وجود دارد که در حدود ۲۰۰ هزارمحصل در این مراکز درس می‎خوانند.
ازسويى هم، اعلام نتايج کانکورنشان ميدهد که ازجملۀ حدود ٢٢٠هزارفارغ صنف دوازدهم درسطح کشور، بيش از ١١٨هزار تن به مراکز تحصيلات عالى، نیمه عالی وموسسات عالی خصوصی درسال ١٣٩٤ راه پيدا کرده وحدود ۱۱۰ هزار تن ديگر بى نتيجه مانده اند.
سال گذشته ۲۲۸هزارتن درامتحان کانکورشرکت کردند که ۱۱۰هزار تن براى ورود به مراکز تحصيلات عالى کامياب شدند.
اما با تمام این نارسایی‌ها میزان افرادی که سالانه پشت درهای کانکور می ‎مانند، روز به روز افزایش می ‎یابد و انتظار می‎ رود که این میزان، هرساله بیشتر از قبل شود و بر ميزان بيکارى بيفزايد.
براساس راپورى که از بانک جهانى به دست آمده است، ازسال ٢٠١١ ميلادى بدينسو، سالانه ١٨٠ هزار جوان واجد شرايط کار، وارد جامعه ميشود؛ اما ازين جمله ٦٠ هزار آن به کار گماشته شده و١٢٠هزار تن ديگر بيکار باقى ميمانند و شمارى از آنها براى کاربه کشورهاى همسايه ميروند.
اتحادیۀ ملی کارگران ميگويد که حدود ١٦ میلیون افراد واجد شرایط کار در کشور وجود دارند، که از آن جمله سه میلیون شان مصروف کار بوده و ١٣ ميليون ديگر بيکار و یا هم به طور روزمزد، با درآمد کم کار میکنند.
اما وزارت کار و امور اجتماعی، افراد بيکار را در حدود چهار ميليون نفر خوانده، ميگويد که احصائیه هايی که در افغانستان صورت می گیرد، کاملاً دقیق نيست.