شبرغان (پژواک، ١٩ اسد ٩٢):مسوولان کار و امور اجتماعى ولايت جوزجان از اشتغال روز افزون اطفال به کارهای شاقه ابراز نگرانى نموده، اما ميگويند که در نظر دارند این اطفال را زیرپروگرام آموزشی قراربدهند .
به گفتۀ اين مسوولان، آنها مصروف سروی این اطفال اند تا ازاجرای کارهای شاقه بازداشته شده و زمینه برای تعلیم وتربیه آنها مساعد گردد.
اين اطفال در جاده های شهر شبرغان مصروف دست فروشی، رنگ کردن بوت، پلاستیک فروشی، جمع آوری قُطی های خالی وفلزات از انبارهای کثافات و حتى گدايى بوده و از درس و تعليم باز مانده اند.
شهاب الدین ریيس کار واموراجتماعی و شهداء و معلولين ولایت جوزجان به آژانس خبرى پژواک گفت که تا حال سروى بخاطر مشخص شدن اطفالى که کار شاقه مينمايند، صورت نگرفته، اما نظر به معلومات ابتدائى تعداد آنها به صدها تن میرسد .
وى ميگويد که به تازگى سروی را آغاز نموده اند و تا کنون 62 طفل تشخيص گرديده که در شهر شبرغان، کار شاقه ميکنند.
موصوف علاوه کرد : (( ما درنظر داريم که تمام اطفالى را که مجبور به کارهاى شاقه ميشوند، از شهر جمع نموده و آنان را شامل پرورشگاه نموده و زیرپروگرام آموزشی قراربدهيم .))
ریيس کاروامور اجتماعی گفت که بخاطرتربیه وپرورش سالم اطفال ٢٥ کودکستان ویک پرورشگاه را آماده ساخته اند که درآن ١٧٨٩ طفل تنظیم است واین اطفال توسط ١٤٢ معلم در کودکستان های محلی ،محل کار، محبس وپرورشگاه آموزش داده میشوند.
همچنان با خانواده های اطفال کارگر تماس برقرارگردیده وخانواده هايی که دچار مشکلات اقتصادی بوده ،شامل برنامه هاى آموزش حرفه شده اند که طی شش ماه آموزش برای شان معاش نیز پرداخت میگردد.
اطفالى که به کارهاى شاقه اشتغال دارند، ميگويند که روی اشتیاق به این کاررونیاورده ،بلکه مشکلات اقتصادی، خانواده ها، آنها را واداشته که بوت رنگ کنند،آب بفروشند، نان بفروشند وانبارهای کثافات را زیر و رو نمايند.
يکى از اين اطفال، جمال ١٢ ساله است. اين طفل لباس کهنه به تن داشته،درگردنش با یک رشته تار قُطی روغن را آویخته ودرداخل آن دوبوتل رنگ را قرارداده ،در جاده ها ونقاط مزدحم شهر به خاطر رنگ کردن بوت ميرود تا يک مشت پول براى خانواده خود پيدا نمايد.
وى به چهرۀ معصومانه گفت: (( پدرم پارسال ده حادثه ترافیکی مُرد وحالى با دوخواهرومادرم زندگی میکنم. مادرم کهنه فروشی میکنه و مه از روی ناچاری بوت رنگ میکنم. ))
جمال علاوه کرد که  صنف پنجم یکی ازمکاتب است، نصف روز درس میخواند ونصف روزرا کار میکند و تا ١٥٠ افغانى بدست مى آورد.
اما صدیقۀ ١٣ساله که سبد نان خشک را درمقابلش قرارداده بود، گفت که مکتب نخوانده و با دو خواهر ديگرش در خانه مامای شان زندگی میکنند .
اين طفل میگوید: (( يک سال ميشه که هر روزبه بازارمی آیم ونان خشکه که مادر وخواهرم  پُخته ميکنن، ميفروشم و روزانه تا چهارصد افغانى بدست مى آورم.))
صديقه علاوه کرد که علاقمند است که مکتب بخواند، امامشکلات اقتصادی و نان فروشى مانع رفتن او به مکتب ميشود.
وى گفت که در يکسالگى پدرش را طالبان با خود برده واز اوتا کنون سر ودرکى نیست.
از سوى ديگر، زلمی ٩ ساله که بوری کثیفی به دست داشت و درانبار کثافات قُطی های فلزی، بوتل های خالی وپارچه های نان خشک را جمع میکرد،گفت که تمام چیزهايی را که از انبار کثافات بدست مى آورد، آنرا درخانه جدا میکند فلزات،نان خشک، بوتل های آب ونوشابه را جدا، جدا به فروش میرساند.
این طفل که چهارماه قبل از شهر پشاورپاکستان برگشته ، ميگويد که در پشاور نیزازهمين طریق خانواده اش را کمک ميکرد.
وی علاوه نمود که پدرش وى را به اینکار تشویق کرده ومواد جمع آوری شده را نیز پدرش به فروش میرساند.
زلمی گفت: " پدرم هرروزصبح وقت مره ازخو بیدار میکنه ومیگه بروازبین دیران " انبارکثافت " یگان چیزی پیدا کو!"
این طفل دربرابرپرسشی که چرا مکتب نمیرود؟گفت: " تا به حالی کسی مره نگفته که مکتب برو،هروختی که مره پدرم ده مکتب سیاه کد، باز مکتب میرم ."
این درحالیست که بر اساس فیصلۀ کنوانسيون بين المللى حقوق بشر، اطفال از هرگونه تعرض مصوون بوده، کارشاقه بالای آنها منع است و آنها حق دارند تعليم نمايند و به حيث افراد تعليم يافته، مصدر خدمت  درجامعه شوند.
افغانستان در سال ١٣٧٣با عقد پروتوکولهای کنوانسیون حقوق طفل، مکلفیت دارد تا شرایط مناسب را غرض پرورش و تعلیم و تربیۀ اطفال، مهیا کرده و از مصروفیت آنها به کارهای شاقه، جلوگیری نماید.