هرات (پژواک،١٩ قوس٩١): يگانه رييس زن څارنوالى استيناف در سطح کشور در ولايت هرات مى گويد که باوجود مشکلات و تهديدها عدالت را در پرتو قانون پياده نموده و در برابر مجرمين، هيچگونه دلسوزى و رعايتى نکرده است.
اين خانم، ماريا بشير نام دارد و در سال ٢٠١١ ميلادى، از سوى وزارت امور خارجۀ امريکا در کنار ١٠ زن ديگر جهان، لقب و جايزۀ زن شجاع را به دست آورده است.
وى که پنج سال قبل به حيث رييس څارنوالى استيناف هرات تقرر يافته و يگانه زنى است که به سطح کشور چنين مقامى را به عهده دارد، مى گويد که صدها دوسيۀ خشونت عليه زنان را بررسى نموده و به محکمه سپرده است.
خانم بشير که سال ١٣٤٩ در کابل چشم به جهان گشوده، مى افزايد که ده ها دوسيۀ ديگر را ترتيب نموده که براساس آن، محکمه حکم اعدام آنها را صادر کرده است.
اين يگانه زن در پُست رياست څارنوالى که تعليمات ابتدايى را در مکتب نسوان ستاره و سند فراغت صنف دوازدهم را از ليسۀ عايشۀ درانى کابل به دست آورده، مى گويد که پنجسال قبل، تنها يک خانم در سطح څارنوالى هرات وظيفه اجرا مى کرد؛ اما حالا تشکيل رياست څارنوالى استيناف، به يکصد تن به شمول ١٣ زن رسيده است.
ماريا بشير، تحصيلات عالى را در بخش حقوق و قضا در پوهنتون کابل تکميل کرده و يکسال دورۀ ستاژ دراين رشته را به پيش برده است.
وى براى اولين بار، در دفتر تحقيقات جرايم لوى څارنوالى توظيف گرديد. در وقت حکومت طالبان از وظيفه برکنار شد؛ اما بعد از سقوط طالبان، در سال ٢٠١١ ميلادى بار دوم به اين مقام توظيف شد.
آژانس خبرى پژواک با ماریا بشیر، مصاحبۀ اختصاصى انجام داده است که اينک تقديم ميشود:
سوال: گفته مى شود که زنان نسبت به مردان، دلسوز بوده و دل نازک دارند؛ آيا شما در وقت تطبيق قانون و تعيين جزاى سنگين به مجرمين، گاهى دلسوزى داشته ايد؟
جواب: نه خير! براى من ازهمه بيشتر قانون مهم است. هيچگونه عاطفه و دلسوزى بر مجرمين ندارم. نه در گذشته چنين کارى کرده ام و نه در آينده خواهم کرد. بلکه با آنان در پرتو قانون برخورد جدى نموده ام؛ اما طبيعى است که من هم يک انسان هستم و در برابر مظلومان، دلم سوخته است و مى سوزد.
س: تا حال چه تعداد دوسيۀ مجرمين را بررسى کرده و به محکمه ارجاع نموده ايد؟
ج: امسال بيش از ٢٦٠ دوسيۀ خشونت عليه زنان را بررسى نموده و برخى از آنها را به محکمه فرستاده ايم. در دو سال اخير ٥٠٠ دوسيۀ ديگر خشونت عليه زنان را ترتيب نموده ايم؛ اما تا هنوز پوليس عاملان آنرا دستگير نکرده است.
در يکسال اخير، دوسيۀ ٧٥مجرم جنايى و امنيت داخلى و خارجى را نيز ترتيب کرده ايم که حُکم اعدام تمامى آنها از سوى محکمۀ هرات صادر گرديده و از اين میان اخيراً دوسيۀ ٢٨ تن براى توشيح به رييس جمهور ارسال گرديده است.
س: به طور مشخص در مدت کار تان، در ادارۀ څارنوالى چه بهبودى رونما شده است؟
ج: اين جالب نخواهد بود که من از موفقيت ادارۀ خود حرف بزنم. بهتر است که از مردم پرسيده شود؛ اما اينقدر ادعا کرده مى توانم که ما با امکانات بسيار کم ادارى، کارهاى زيادى نموده ايم.
اگر از بخش خدمات براى زنان به طور مشخص يادکنم، گفته مى توانم زمانى که يک زن هراتى مى شنود که رييس څارنوالى شان، يک زن است و با نام ماريا آشنا شده اند، وقتى با مشکل و خشونت مواجه مى شوند، با اطمينان خاطر به اداره ام مى آيند و از ما مشوره هاى حقوقى مى خواهند؛ اين خود يک پيشرفت است که مى توانم آنرا مثال واضح در بخش زنان ياد کنم.
بخاطرى که عليه عاملان خشونت برخورد قانونى صورت مى گيرد، آنان در ترس و هراس بوده و به همين علت، ارقام خودسوزى زنان در هرات کاهش يافته است.
ارقام شفاخانۀ حوزوى هرات نشان ميدهد که در سال جارى ٥٠ واقعۀ خودسوزى زنان و دختران ثبت گرديده، که از اين جمله ٢٤ تن به علت سوختگى شديد، جان باخته اند؛ حال آنکه درتمام سال گذشته ٩٠ واقعۀ خودسوزى در شفاخانه ثبت گرديده بود، که در هشت ماه اول آن سال (حمل- قوس)، ٢٧ زن و دختر به علت خودسوزى، تلف شده اند.
س: خود را در وظيفه، موفق مى دانيد يا خير؟
ج:بلى، پنج سال مى شود که پُست رياست څارنوالى استيناف را به دوش دارم. اگرچه اين وظيفه براى يک زن، سنگين است، با عالمى از جنجال، موانع، تهديد و خطر مواجه بودم؛ اما باوجود آن، که با خود محاسبه مى کنم، معلوم مى شود که موفق بوده ام.
س: از مشکلات در جريان کار ياد کرديد، موانع عمده در برابر کار شما چه بوده؟
ج: مى خواهم در يک جمله پاسخ بدهم؛ اينکه در برابر من چه مشکلاتى وجود داشته و چقدر مشکل متوجه ام است؛ دير زمانى شده که از خود پرسيده ام که من چقدر مقاومت نموده ام؟ چطور مقاومت کرده ام؟ من از چه ساخته شده ام که به اينقدر مشکلات تن داده ام؟ اين ها پرسش هايى اند که ذهنم را تا حال مصروف نگهداشته اند.
س : شما در سال ٢٠١١ از سوى امريکا، يکى از زنان با شهامت و شجاع شناخته شده ايد؛ آيا در خود چنين قوتى را مى بينيد؟
ج: بلى، من هر روز با مشکل جديدى روبه رو مى شوم؛ مشکلات کارى، فرمايشات مقامات، تهديدات زورمندان... وقتى که مقاومت خود را مى بينم؛ بلى، در برابر آن شجاع و قوى هستيم.
س: زمانى که جايزۀ زن شجاع را گرفتيد، احساس شما چگونه بود؟
ج: من در مارچ سال ٢٠١١ در بين يکصد زن جهان، به اين لقب نامزد بودم و درحاليکه آگاهى هم نداشتم، دربين ١٠ زن، مستحق جايزۀ شجاعت شناخته شدم. زمانى که در محفل اعطاى جايزه، نام من و افغانستان گرفته شد، اين برايم يک لحظۀ فراموش ناشدنى بود؛ درآنجا بى بضاعتى زنان افغان و نام من ياد شد، نمى دانم، شايد از فرط خرسندى، اشک زياد ريخته باشم.
س: چه اميدهايى در زندگى و وظيفۀ خود داريد که به آن نايل شويد؟
ج: يگانه اميد من اين است که براى شمارى از مردمى که خود را روشنفکر مى دانند؛ اما به قابليت و استعداد زنان باور ندارند، قناعت بدهم که زنان توانايى قابل ملاحظه اى دارند. به اينگونه افراد مى گويم که زنان در صورتى که زمينۀ تعليمات مسلکى براى شان فراهم گردد و در برابر وظيفۀ شان موانع ايجاد نشود، نسبت به مردان قوى و در وظيفۀ خود صادق خواهند بود. براى اين کار، مبارزه مى کنم و هدفم اين است که قابليت و توانايى زنان را در جامعه مطرح کنم و ثابت نمايم.
س: اين درست است که در سطح جهان به حيث خانم با استعداد معرفى شده ايد، آيا هموطنان از کار شما رضايت دارند؟
ج: بلى، تقدير و رضايت مکرر مردم، مرا به ادامۀ کار وا داشته است. افتخار مى کنم که آنها مرا به نيکى ياد مى کنند. اين براى من قوت قلب است و مرا براى پيشبُرد کار قوت مى دهد. اينکه برايم در امريکا لقب زن شجاع داده شده، قضاوت مردمم بوده که مرا به جهانيان معرفى نمودند.
س: آيا فکر مى کنيد که کارهاى شما و زنانى مانند شما در جامعۀ سنتى افغانستان موثر باشد؟
ج: ما زنان، کار را آغاز نموده ايم. اين را هم مى دانيم که راه طويل و پر از دشوارى را در پيش رو داريم. جامعه را هم مى شناسيم که مردسالارى به قوت خود باقى است؛ اما به توانايى خود باور داريم که روزى شاهد آن باشيم که زنان به حقوق حقۀ خود برسند. اگر چنين نشود، اقلاً نسل آيندۀ ما موفق و آرام خواهند بود.
س: چه انگيزه باعث شد که شما مسلک څارنوالى را برگزيديد؟
ج: از کودکى، نابرابرى هاى جامعه مرا رنج مى داد. زمانى که بر مردم و حتى در برخى موارد بر خودم، ظلم کسى را احساس مى کردم؛ فکر مى نمودم که يک انسان، با خود و ديگران چگونه کمک کرده مى تواند که به حقوق خود برسد.
با همين مفکوره بزرگ شدم. فاکولتۀ حقوق را انتخاب نمودم. خوشبختانه که از سوى پدر مهربان و فاميلم در اين قسمت تشويق و کمک شدم. بالاخره به اين نتيجه رسيدم که انسان، واقعاً با تحصيل دربخش قضا و څارنوالى مى تواند حقوق خود و ديگران را خوب بشناسد.
س: چنين باورهايى وجود دارد که زنان به تناسب مردان، قابليت کار کم را دارند؛ آيا واقعاً مردان نسبت به زنان موفق اند؟
ج: نه خير! من با آن موافق نيستم، به اين معنى که در جامعۀ ما مديريت امور منزل، پخت و پز و تربيۀ اولاد، وظيفۀ زن است. اگر اين کارها با امور بيرونى مردان مقايسه شود، زنان نسبت به مردان موفق تراند.
س: اگر شما تحصيل نمى کرديد و به حيث يک زن ده نشين نقش مى داشتيد، عکس العمل تان در برابر خشونت و زورگويى چه مى بود؟
ج: من باور دارم که حق خواستن، به تعليم و تحصيل رابطه ندارد، اگر در نقش زن دهاتى مى بودم و سواد هم نمى داشتم، صداى حق براى خود و ديگران را بلند مى کردم. چرا که اين جرئت در وجدانم است، نه در تحصيلات مسلکى ام.
اين خاصيت فطرى انسان است که خداوند او را اشرف المخلوقات آفريده؛ پس هر زن چه در کوه، چه در دشت و بازار يا دهات زندگى کند، اميدوارم که هيچگونه ظلمى را تحمل نکند و در وقت تعدى و تجاوز، از خود دفاع نمايد و تمام ادارات عدلى و قضايى ما، از حقوق مشروع آنها حمايت و دفاع مى کنند.
س: اگرچه مقام فعلى شما، يک مقام بلند است، آيا به آن اکتفا مى کنيد و يا بعضى اوقات، فکر مقام هاى بلندترى را در سر مى پرورانيد؟
ج: انسان بايد هميشه در فکر پيشرفت و ترقى باشد، من هم علاقه دارم که اقتدار قانونى و صلاحيت هاى بيشتر داشته باشم.
س: حتى به مقام رياست جمهورى ؟
ج: بلى، حتى تا مقام رياست جمهورى! اما ارادۀ نامزد شدن براى انتخابات رياست جمهورى را ندارم و رسيدن به مقام رياست جمهورى، صرف يک آرزويم است که اگر زنان بخواهند، قابليت و استعداد رسيدن به اين مقام را نيز دارند.
ماريا بشير که مادر دو پسر و يک دختر است، باور دارد که زنان به تناسب مردان، بخصوص در بخش څارنوالى، قضا و خدمات حقوقى، قابليت بيشتر دارند؛ اما مشروط بر اينکه تعليمات مسلکى داشته و فرصت کار براى شان داده شود.
با توجه به اين اصل، يگانه رييس څارنوالى استيناف به سطح کشور مى گويد که دختر ١٧ سالۀ وى، جهت تحصيلات عالى، ارادۀ رفتن به پوهنتون در بخش حقوق و علوم سياسى را دارد و او به اين انتخاب دخترش احترام قايل است.
